مجله دانشگاه علوم پزشکی بابل
سال دهم شماره 4 (پیاپی 45، مهر و آبان 1387)

امروزه طراحی درمان به اطلاعات سی تی اسکن ازنظر آناتومی و دزیمتری وابسته است. هدف از این مطالعه مقایسه پارامترهای دزیمتری (توزیع دز) بین طراحی درمان تصحیح شده و تصحیح نشده از نظر ناهمگنی دانسیته حجم مورد درمان براساس داده های سی تی می باشد.
در این طرح 53 مورد درمان تومور سرو گردن، لگن و دیواره قفسه سینه شرکت داشتند. تمام موارد با دستگاه سی تی اسکن مشابه تصویربرداری شدند. طراحی درمان برای هر بیمار دو بار (قبل و بعد از تصحیح ناهمگنی) با سیستم طراحی درمان دو بعدی صورت گرفت. آنالیز آماری پس از محاسبه پارامترهای توزیع یکنواختی دز (Te)، دز متوسط (Davg)، دز حداقل (Dmin) و دز حداکثر (Dmax) برای حجم هدف و ارگان های در معرض خطر قبل و بعد ازاعمال تصحیح ناهمگنی انجام شد.
بطور خلاصه نسبت میانگین اختلاف پارامترهای دزیمتری قبل و بعد نسبت به میانگین بعد از تصحیح تعیین گردید. میانگین اختلاف Te برای لگن 1.590%- از میانگین بعد از تصحیح برآورد گردید (30/0=p). مقدار این اختلاف برای نواحی سر- گردن ودیواره قفسه سینه بترتیب صفر و 13/7% بدست آمد (05/p<0/001) (p=0). میانگین اختلاف Davg، Dmin و Dmax برای لگن به ترتیب 993/0%- (50/0=p=0/91)، 890/0%- (p) و 290/1% (05/0=p) بودند. میانگین اختلاف همین پارامترها در درمان ناحیه سر- گردن بترتیب 012/0% (05/0=p)، صفر (99/0=p) و صفر (1=p) و در درمان دیواره قفسه سینه بترتیب 65/4% (043/0=p=0/37)، 1/79% (p) و 61/1%- (10/0=p) برآورد گردیدند.
مطالعه حاضرکاربرد موثر و منحصر بفرد اطلاعات سی تی اسکن به منظور تصحیح خطای دزیمتری را علاوه بر کاربری آن در تعیین محل ارگان های داخلی برای طراحی درمان نشان می دهد. چنانچه تصحیح ناهمگنی انجام نشود اختلاف دز در میدان های درمان شکم ولگن و دیواره قفسه سینه می تواند خارج از مقدار استاندارد تعیین شده برای تومور (5%±) و خارج از حد تحمل بافت نرمال باشد.

کمر درد از شایع ترین اختلالات سیستم عضلانی - اسکلتی بوده که تقریبا 80% افراد در طول زندگی خود حداقل یکبار آنرا تجربه کرده اند. بی ثباتی سگمنتال ستون مهره های کمری، یکی از زیر گروه های بیماران با کمردرد مزمن غیر اختصاصی بوده که تشخیص آن به معاینات بالینی با تکرار پذیری بالا نیازمند است. هدف از انجام این مطالعه تعیین تکرارپذیری معاینات بالینی در بیماران مشکوک به بی ثباتی سگمنتال مهره های کمری بود.
این مطالعه بر روی 15 بیمار مبتلا به کمردرد مزمن غیر اختصاصی 18 تا 45 ساله که به روش نمونه گیری آسان انتخاب شده بودند، انجام گردید. متغیرهای مورد مطالعه شامل: الگو های حرکتی نابجا، شدت درد، دامنه حرکتی فلکسیون و اکستانسیون مهره های کمری، تحمل عضلات فلکسور و اکستانسور، تحمل عضلات جانبی، سطح ناتوانی عملکردی و آزمون Prone Instability بود. بیماران در دو جلسه به فاصله دو روز تحت معاینات بالینی قرار گرفتند. آزمون ضریب همبستگی (ICC) برای تکرار پذیری نسبی متغیرهای کمی (با فاصله اطمینان 95%)، آزمون خطای معیار اندازه گیری برای بیان تکرار پذیری مطلق، آزمون KAPPA برای متغیرهای کیفی و آزمون K-S برای بیان نرمال بودن توزیع متغیرها استفاده گردید.
یافته های حاصل از مطالعه برای آزمون شاخص اصلاح شده(Oswestry(ICC=0/95، تحمل عضلات فلکسور (91/0=ICC)، شدت درد (92/0=ICC)، تحمل عضلات اکستانسور (85/0=ICC)، تحمل عضلات جانبی راست (77/0=ICC)، تحمل عضلات جانبی چپ (7/0=ICC)، دامنه حرکتی فلکسیون (85/0=ICC)، تکرار پذیری بالا و بسیار بالاو برای دامنه حرکتی اکستانسیون (68/0=ICC) تکرار پذیری متوسط را نشان داد. مقادیر کاپا برای آزمون الگوهای حرکتی نابجا (82/0=k) و (Prone Instability (k=0/85 بوده که توافق بالا را نشان می دهد.
مطالعه حاضر نشان داد وجود الگوهای حرکتی نابجا بهمراه مثبت بودن آزمون Prone Instability و دردهای مزمن و مکرر که با ناتوانی عملکردی همراه است نشانی از وجود بی ثباتی سگمنتال مهره های کمری می باشد.

یکی از شایع ترین عوارض بعد از بی حسی نخاعی، تهوع و استفراغ است که می تواند باعث اسپاسم، هیپوکسی و آسپیراسیون ریوی شود. این خطر در بیماران معده پر، ترومای چشم، ضربه سر، سزارین و لاپاراسکوپی بیشتر است. هدف از این مطالعه تاثیر دو داروی متوکلوپرامید و پروپوفول همراه با دگزامتازون بر میزان تهوع و استفراغ بعد ازعمل در بیماران تحت بی حسی نخاعی می باشد.
مطالعه به صورت کارآزمایی بالینی بر روی 100 بیمار ASA کلاس I و II در محدوده سنی 60–16 سال که تحت عمل جراحی ارتوپدی اندام تحتانی قرار گرفته اند انجام شد. بیماران بطور تصادفی به دو گروه 50 نفری تقسیم شدند. هر دو گروه قبل از انجام بی حسی نخاعی 500 سی سی سرم رینگر دریافت داشتند. بی حسی نخاعی به روش sitting با تجویز 2 سی سی لیدوکائین 5% انجام گردید. 5 دقیقه قبل از اتمام عمل به گروه اول متوکلوپرامید به همراه دگزامتازون و به گروه دوم پروپوفول همراه با دگزامتازون تزریق گردید. تهوع و استفراغ در هر دو گروه به مدت 4 ساعت بررسی و سپس داده ها با هم مقایسه شدند.
میزان بروز تهوع در گروه متوکلوپرامید بیشتر از گروه پروپوفول بود (28% در برابر 22%). که این تفاوت از نظر آماری معنی دار بود (039/0=p). کمترین درصد بروز استفراغ مربوط به گروه پروپوفول و دگزامتازون بود (به ترتیب 12% در برابر 4%) (007/0=p).
نتایج این بررسی نشان می دهد، که پروپوفول همراه با دگزامتازون باعث کاهش تهوع و استفراغ بعد از عمل در بیماران تحت بی حسی نخاعی شده است.

سندرم زجر تنفسی (RDS) و تاکی پنه گذرای نوزادی (TTN) از شایعترین مشکلات حاد تنفسی در نوزادان می باشد که میزان آن بر حسب نوع زایمان متفاوت است. این مطالعه به منظور بررسی تاثیر نوع زایمان بر فراوانی RDSو TTNدر نوزادان بر اساس سن داخل رحمی و جنس جنین انجام شد.
این مطالعه تحلیلی آینده نگر، طی سال 1385 در بیمارستان خصوصی بابل کلینیک، شهر بابل انجام گرفت. تمام نوزادان متولد شده به سه روش زایمان طبیعی (380)، سزارین انتخابی (1305 مورد)، سزارین اورژانس (338) از نظر ابتلا به RDS و TTN مورد بررسی قرار گرفتند. نوزادان دارای ناهنجاری، آسفیکسی و تولد با دفع مکونیوم وارد مطالعه نشدند. سپس اطلاعات با استفاده از تست دقیق فیشر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و Relative Risk (RR) محاسبه گردید.
فراوانی RDS در سزارین ها بیشتر از نوزادان متولد شده از طریق زایمان طبیعی بودند (5/8% در مقابل 9/4%) (016/0=p و 3-05/1: CI 95%) و 7/1=RR. فراوانی RDS در سزارین های انتخابی نیز بیشتر از سزارین اورژانس بوده است (3/9% در مقابل 7/5%)، (017/0=p و 7/2-04/1: CI 95%) و RR=1/7 فراوانی RDS در نوزادان با سن داخل رحمی بیشتر از 37 هفته در سزارین انتخابی بیشتر از سزارین اورژانس بوده است (6/8% در مقابل 1/1%) (0001/0=p و 6/2-2/1: CI 95%) و RR= 1/8.فراوانی TTN در سزارین ها بیشتر از زایمان طبیعی بوده است (2/9% در مقابل 1/3%) (0001/0=p و1/6-6/1: CI 95%) و RR=3/1. فراوانی RDS در پسرها بیشتر از دخترها بوده است (10% در مقابل 8/5%).
نتایج این مطالعه نشان داد که میزان بروز سندرم زجر تنفسی و تاکی پنه گذرای نوزادی در متولدین سزارین انتخابی و جنس پسر بیشتر بوده است. جهت کاهش سزارین انتخابی برنامه ریزی گسترده ای بویژه در جنین پسر باید صورت گیرد.

هر گونه ترشحات خونی یا خونریزی رحمی همراه با دهانه رحمی بسته در نیمه اول حاملگی تهدید به سقط نامیده می شود. این عارضه در 40-30% حاملگی ها رخ می دهد و در 50% موارد منجر به سقط جنین می گردد. هدف از این مطالعه بررسی اثرات درمانی پروژسترون عضلانی در بیماران تهدید به سقط بوده است.
مطالعه به صورت کارآزمائی بالینی و دو سو کور بر روی 300 مورد بیمار تهدید به سقط که طی سالهای 85-1383 در زایشگاه قدس و زایشگاه بیمارستان حضرت علی ابن ابیطالب(ع) زاهدان بستری و بصورت تصادفی براساس پذیرش بیمار در آنکالی پزشکان مختلف به دو گروه مساوی تقسیم شده بودند، انجام شد. بیماران در گروه کنترل (150 نفر) توسط پزشکان استراحت، هیدراتاسیون و مسکن و در گروه مورد (150 نفر) علاوه بر درمان فوق براساس تجربه و تشخیص پزشکان معالج خود که نسبت به این مطالعه Blind بودند، پروژسترون عضلانی با دوز 50 میلی گرم هر 12 ساعت چهار تا شش دوز دریافت نمودند، سقط جنین در گروه مورد در 3 نفر (2%) و در گروه کنترل در 18 نفر (12%) رخ داد (001/0=p)، میانگین مدت بستری در گروه مورد 89/1 روز و در گروه کنترل 64/2 روز (0001/0=p) و میانگین مدت خونریزی در گروه مورد 78/1 روز و در گروه کنترل 13/3 روز (0001/0=p) بود، بر اساس این یافته ها موارد سقط جنین، میانگین مدت بستری و خونریزی با اختلاف معنی داری در گروه درمان با پروژسترون کاهش یافته بود.
نتایج این مطالعه نشان داد که افزودن پروژسترون به رژیم درمانی متداول بیماران تهدید به سقط می تواند منجر به کاهش قابل توجه موارد وقوع سقط جنین، مدت خونریزی و مدت زمان بستری در این بیماران گردد.

عوامل مختلفی در گیر پستهای ریختگی تاثیر دارد از جمله: طول، قطر و سطح. یکی از عوامل مهم که در گیر پست های ریختگی می تواند موثر باشد مواد شستشو دهنده کانال قبل از سمان کردن می باشد. هدف از این تحقیق بررسی تاثیر مواد شستشو دهنده کانال بعد از آماده سازی کانال بر گیر پستهای ریختگی است.
در این مطالعه تعداد 80 دندان سانترال فک بالا هم شکل با اندازه یکسان، جمع آوری شدند و پس از درمان ریشه، کانال دندانها به طول و قطر یکسان 12 میلی متر تخلیه شدند. پس از تهیه پست و کور آکریلی، اسپرو گذاری، investing و casting انجام شد. قبل از سمان کردن پستهای ریختگی، داخل کانال توسط مواد شستشو دهنده کانال مختلف شستشو داده شد که بر این اساس نمونه ها به چهار گروه بیست تایی تقسیم شدند. گروه A با نرمال سالین، گروه B با هیپوکلریت سدیم 2 درصد، گروه C با اسید سیتریک 10 درصد و گروه D با EDTA + هیپوکلریت سدیم 2 درصد، شستشو داده شدند. سپس کانالها خشک گردید و پست ها توسط سمان گلاس آینومر Gc Fuji I سمان شدند. حداکثر نیروی لازم برای خارج کردن پست ها در دستگاه Zwick بر حسب کیلوگرم و نمودار آن توسط کامپیوتر رسم گردید. در تحلیل داده ها از آزمون کروسکال والیس، واریانس یکطرفه و توکی با سطح 05/0= α برای معنی دار نشان دادن آزمونها، استفاده گردید.
میانگین و انحراف معیار نیروی کششی در 4 گروه مورد آزمایش به ترتیب زیر است: گروه آ: 6/8 ±7/47 کیلوگرم،گروه بی: 3/9 ±8/46 کیلوگرم، گروه سی: 9/6 ±7/45 کیلوگرم، گروه دی: 8/6 ±9/43 کیلوگرم. اختلاف آماری معنی داری بین گروه ها وجود نداشت.
در محدوده این مطالعه، مواد شستشو دهنده کانال در گیر پست های ریختگی سمان شده با سمان گلاس آینومر تاثیری ندارد.

کبودی از شایع ترین عوارض ناشی از تزریق زیر جلدی هپارین می باشد که موجب محدود کردن ناحیه تزریق، اضطراب، اختلال در تصویر ذهنی از خود، رد درمان توسط بیمار و کاهش اعتماد بیمار نسبت به کارایی پرستار می شود. گرچه روش های گوناگونی جهت به حداقل رساندن این عارضه ناخواسته پیشنهاد شده است ولی متاسفانه تاکنون هیچ یک از این شیوه ها نتوانسته است بطور موثری این عارضه را کاهش دهند. هدف از مطالعه حاضر مقایسه تاثیر طول مدت تزریق بر میزان کبودی ناشی از تزریق هپارین زیر جلدی می باشد.
این مطالعه نیمه تجربی بر روی 50 بیمار تحت درمان با هپارین زیر جلدی، بستری در بخش های داخلی- جراحی مرکز آموزشی درمانی شهید بهشتی شهر بابل انجام شد. برای هر بیمار دو تزریق، 10 ثانیه ای هپارین زیر جلدی، (شیوه کنترل) و 30 ثانیه ای به (شیوه تجربی)، در عضله دلتوئید دست راست یا چپ، بصورت تصادفی انجام گردید. فاصله دو تزریق 12 ساعت بود و میزان کبودی و اندوراسیون دستها 48 و 60 ساعت بعد از هر تزریق با استفاده از خط کش پلاستیکی قابل انعطاف صورت گرفته و باهم مقایسه شد.
سایز کبودی های ایجاد شده ناشی از تزریقات 30 ثانیه ای، به طور معنی داری کمتر از اندازه کبودی های ایجاد شده بدنبال تزریقات 10 ثانیه ای هپارین زیر جلدی بود (001/0=p). میانگین اندازه کبودی در روش تزریق 10 ثانیه ای در 48 و 60 ساعت پس از تزریق (بترتیب 7/19±14و 38/14±26/12) و میانگین اندازه کبودی در روش تزریق 30 ثانیه ای در 48 و 60 ساعت پس از تزریق (بترتیب 55/17±78/9و 98/12±02/8) بوده است. همچنین عدم حضور کبودی، 48 و 60 ساعت بعد از تزریقات 30 ثانیه ای بسیار کمتر از تزریقات 10 ثانیه ای بود (به ترتیب 03/0=p و 001/0=p). مقایسه میزان کبودی بر حسب جنس، در اغلب موارد، میزان کبودی بعد از تزریق 30 ثانیه ای در زنان دریافت کننده هپارین، به طور معنی داری بیشتر از مردان بوده است (001/0=p). همچنین اندازه کبودی در بیماران بخش های داخلی به طور معنی داری بیشتر از بیماران بستری در بخش های جراحی بوده است (001/0=p). بین میزان کبودی و سن بیماران اختلاف معنی داری مشاهده نشد.
با توجه به کاهش چشمگیر سایز کبودی ناشی از تزریق هپارین زیر جلدی به دنبال افزایش زمان تزریق، بویژه در زنان و به منظور ارتقاء کیفیت مراقبتی و به حداقل رساندن تجربیات ناخوشایند و استرس زای بیماران، افزایش زمان تزریق هپارین زیر جلدی به 30 ثانیه پیشنهاد می شود.

سرگیجه یکی از علل شایع مراجعه بیماران به پزشک بوده که در بسیاری از موارد علت آن نامشخص می باشد. همراهی هیپرلیپیدمی در بیماران مبتلا به سرگیجه در موارد زیادی مشاهده می شود. هدف از این مطالعه تعیین میزان همراهی هیپرلیپیدمی در بیماران مبتلا به سرگیجه خوش خیم وضعیتی با علائم سرگیجه واقعی می باشد.
در یک مطالعه مورد- شاهدی، فراوانی موارد هیپرلیپیدمی در136 بیمار با تشخیص سرگیجه خوش خیم وضعیتی با تعدادی برابر از گروه شاهد مورد مقایسه قرار گرفت. لیپیدهای سرم نظیر کلسترول و تری گلیسیرید اندازه گیری شده و موارد بالاتر ازmg/dL200، بعنوان هیپرلیپیدمی در نظرگرفته شد. اطلاعات بدست آمده با استفاده از آزمون های مجذور کای و t-test مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. همچنین نسبت شانس (Odds Ratio، OR) محاسبه و مقدار 05/0>p به عنوان سطح معنی دار در نظر گرفته شد.
از 136 بیمار با سرگیجه خوش خیم وضعیتی، 87 نفر زن (64%) و 49 نفر مرد (36%) بودند. میانگین سنی بیماران 1/48 سال و گروه شاهد 4/49 سال بوده است. اکثریت بیماران در گروه سنی 41 تا 60 سال بودند. هیپرلیپیدمی در 70 نفر(5/51%) از گروه مورد و22 نفر (2/16%) از گروه شاهد وجود داشت (0001/0>p و 7/9-1/3=CI و 5/5=OR).
در این مطالعه همراهی هیپرلیپیدمی با سرگیجه خوش خیم وضعیتی مورد تایید قرار گرفته و با توجه به بالا بودن میزان موارد همراهی، بررسی هیپرلیپیدمی در همه موارد سرگیجه واقعی بدون علت مشخص پیشنهاد می گردد و احتمالا درمان هیپرلیپیدمی در کاهش شدت وتعداد دفعات حملات سرگیجه موثر خواهد بود.

شایعترین طرح اتصال دهنده اصلی پروتزهای پارسیل متحرک در فک پایین لینگوال بار می باشد. در مورد فضای موردنیاز جهت لینگوال بار (Lingual bar) نظرات متعدد و متناقضی پیشنهاد شده است. هدف این مطالعه بررسی بافتهای لینگوال قدام فک پایین برای تعیین بافتهای غیرمتحرک به منظور جایگذاری لینگوال بار می باشد.
در یک مطالعه مقطعی 60 زن و مرد که دارای بافتهای لثه ای لینگوال تقریبا" نرمال بوده (ایندکس لثه ای loe صفر یا یک)، و حداقل دارای 8 دندان از پره مولرهای دوم یک سمت تا سمت دیگر و بدون سابقه ارتودنسی در فک پایین بودند، به 3 گروه 20 تایی 29–20، 39–30 و 49–40 ساله تقسیم شدند. اندازه های سالکوس لثه، لثه کراتینیزه و عمق فانکشنال کف دهان و عرض بافتهای غیر متحرک لینگوال تعیین گردید. مقادیر با استفاده از آزمونهای t-test، ANOVA و Post Hoc آنالیز گردیدند.
میانگین عرض بافت غیر متحرک لینگوال از 53/4 میلیمتر برای ثنایای میانی تا 62/7 میلیمتر برای پره مولر دوم متغیر بود. میانگین عرض بافتهای غیر متحرک به جز دندان کانین راست، در مردان (22/7 میلیمتر) بیش از زنان (7/6 میلیمتر) بود، اما این اختلاف از لحاظ آماری معنی دار نبود.
فضای موجود در لینگوال قدام فک پایین تعداد بسیار زیادی از جمعیت مورد مطالعه، اجازه استفاده از لینگوال بار را نمی دهد. میانگین عرض بافتهای غیر متحرک لینگوال قدام فک پایین برحسب جنسیت فرقی نمی کند. میانگین عرض بافتهای غیر متحرک لینگوال قدام مندیبل از قدام به خلف افزایش می یابد.

آسیب های ناشی از سر سوزن هنوز یکی از منابع عمده عفونت های بیمارستانی بوده و شیوع فزاینده و روبه رشد بیماری های منتقل شونده از راه خون و مایعات بدن از جمله آلودگی به ویروسHIV نگرانی های عمده ای در پرسنل بهداشتی - درمانی ایجاد کرده است. این مطالعه به منظور تعیین میزان آسیب ناشی از سر سوزن و اجسام تیز و عوامل خطرساز آن در پرسنل درمانی - بهداشتی آستارا انجام گردید.
این مطالعه از نوع مقطعی بوده و 90 نفر از پرسنل درمانی و بهداشتی دو بیمارستان و مراکز بهداشتی شهر آستارا شامل ماما، پرستار، پزشک، دندانپزشک، تکنسین آزمایشگاه و اتاق عمل، بهیار و پرسنل بیهوشی به پرسشنامه مربوط به رخداد آسیب ناشی از سر سوزن و اجسام تیز و برخی عوامل بالقوه خطرساز پاسخ دادند.
میزان آسیب ناشی از سر سوزن 9/1 به ازاء هر شخص در سال تعیین شد. 67 درصد پرسنل حداقل یکبار در طی سال گذشته آسیب ناشی از سر سوزن داشتند و فقط 20 درصد آنان هیچ موردی از آسیب ناشی از سر سوزن در کل دوره شغلی شان نداشتند. آنالیز رگرسیون لجستیک چندگانه نشان داد مهم ترین عامل خطر آسیب ناشی از سر سوزن، کار کردن در شیفت شب بود(8/4- 5/1: CI 95% و 5/2:OR). سایر عوامل خطر عبارت بودند از: عدم دریافت آموزش (4/3- 1/1: CI 95% و 89/1:OR)، تعداد بیماران تحت مراقبت در هر روز یا شب (8/2- 1/1 CI: 95% و 81/1:OR) و گذاشتن درپوش سوزن بعد از تزریق (3/2- 1/1: CI 95% و 67/1:OR).
میزان آسیب ناشی از سر سوزن و اجسام تیز در بین پرسنل بهداشتی - درمانی شهر آستارا نسبتا بالاست و اهمیت آن در گسترش بیماری های منتقله از راه خون از جملهHIV، هپاتیتB و C می باشد. مهم ترین عامل خطرساز این آسیب شب کاری و عدم دریافت آموزش بوده است. لذا آموزش در زمینه توجه به پیشگیری از آسیب های ناشی از سر سوزن به خصوص برای شب کاران توصیه می شود.

دوران دانشجویی با توجه به ویژگی های خاص خود از دید سیاستگزاران سلامتی از جایگاه ویژه ای به منظور پیشگیری از مصرف سیگار برخوردار است. این مطالعه با هدف تعیین شیوع مصرف سیگار در دانشجویان و برخی عوامل مرتبط با آن انجام شد.
مطالعه به صورت مقطعی در سال 1385 بر روی 1677 دانشجو در شهر کرمان انجام شد. پرسشنامه ای مشتمل بر سئوالاتی در خصوص اطلاعات زمینه ای و مصرف سیگار توسط دانشجویان تکمیل گردید، و ارتباط بین برخی عوامل با مصرف سیگار مورد تحلیل قرار گرفت.
میانگین سنی دانشجویان 1/2±2/21 بود. 52% زن و 92% مجرد بودند. 184 نفر (11%) سیگاری (5/21% مرد و 4/2% زن) بودند. میانگین سن شروع مصرف سیگار 5/4±9/15 بود. مصرف سیگار در دوستان صمیمی (3/4=OR)، مصرف الکل (0/3=OR) و جنس مرد (8/2 = OR) بیشترین ارتباط را با سیگار کشیدن نشان دادند. مصرف سیگار در کسانی که نماز می خواندند (52/0=OR) و نمرات بهتری داشتند (68/0=OR) کمتر بود.
با توجه به شیوع قابل توجه مصرف سیگار در دانشجویان و با در نظر داشتن عوامل مرتبط با مصرف سیگار در دانشجویان باید برنامه های مبتنی بر جنس در دانشجویان جهت پیشگیری از مصرف سیگار تدوین نمود.

حاملگی شکمی نادر و با موربیدیتی و مورتالیتی بالایی همراه است. نحوه بروز کلینیکی حاملگی شکمی متنوع است و تشخیص آن نیاز به یک شک قوی دارد. علایم بالینی و یافته های معاینات و سونوگرافی هیچیک اختصاصی نیستند.
گزارش مورد: خانم 29 ساله ای باحاملگی اول با شکایت خونریزی واژینال و درد شکم از 4 روز قبل مراجعه کرد. بیمار با تشخیص اولیه سقط فراموش شده تحت درمان قرار گرفت ولی بخاطر عدم پاسخ به درمان طبی انجام شده برای ختم حاملگی، تصمیم به انجام دیلاتاسیون و کورتاژ در اتاق عمل گرفته شد. بعد از بررسی وضعیت دهانه رحم در حین بیهوشی و شک به حاملگی غیر طبیعی تصمیم به لاپاراتومی گرفته و در حین لاپاراتومی تشخیص حاملگی شکمی داده شد. جنین و جفت موجود در ناحیه کلدوساک خارج شد و بیمار بعد ازعمل جراحی مشکلی نداشت.
تشخیص حاملگی شکمی براساس یافته های معاینه، سونوگرافی ممکن است مشکل باشد. تشخیص قطعی نیاز به لاپاراسکوپی یا لاپاراتومی داشته و جهت درمان حاملگی شکمی جراحی لازم است.