مجله سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران
سال بیستم شماره 4 (پیاپی 80، زمستان 1381)

پنجاه و چهار بیمار که به علت مشکلات گوارشی جهت آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی به این مرکز ارجاع داده شده بودند وارد این مطالعه شدند. عفونت هلیکوباکترپیلوری توسط آزمونهای اوره آز سریع، کشت، بافت شناسی و آنتی ژن مدفوعی این میکروب در بیماران مورد تایید قرار گرفت. بیمارانی که کشت مثبت داشتند یا دارای بافت شناسی بعلاوه آزمون اوره آز سریع مثبت بودند به عنوان عفونت مثبت و بیمارانی که هر سه آزمون در آنها منفی بود به عنوان عفونت منفی در نظر گرفته شدند.
بیست و شش بیماری که تحت ریشه کنی عفونت قرار گرفتند، یکماه و سه ماه بعد مجددا تحت بررسی قرار گرفتند که نتایج با توجه به استانداردهای طلایی به قرار زیر بود: حساسیت آزمون آنتی ژن مدفوعی هلیکوباکترپیلوری (HPSAT) برای تشخیص عفونت هلیکوباکتر 78.6 درصد، اختصاصیت 92.3 درصد و دقت آن 85.2 درصد بود. بعد از یکماه اختصاصیت 56.5 درصد، حساسیت 100 درصد و دقت 61.5 درصد و بعد از 3 ماه اختصاصیت 89.5 درصد، حساسیت 85.7 درصد و دقت 88.5 درصد بود. این نتایج نشان می دهد که HPSAT در تشخیص اولیه عفونت از حساسیت، اختصاصیت و دقت خوبی برخوردار است ولی در دوره کوتاه بعد از ریشه کنی عفونت اختصاصیت و دقت آن پایین است بعد از سه ماه مجددا دارای حساسیت و اختصاصیت قابل قبول و خوبی است.

در این بررسی پرونده 96 بیمار مبتلا به عوارض مختلف شانت مغزی در یک دوره 10 ساله مورد مطالعه قرار گرفته است. تعداد کل بیماران شانت شده طی این مدت در بخش جراحی اعصاب بیمارستان شهدا 437 مورد و تعداد اعمال جراحی انجام شده جهت عوارض شانت 137 مورد و بر روی 96 بیمار بوده است. هدف از این مطالعه بررسی کلیه عوارض ناشی از شانت مغزی و مقایسه شیوع نسبی آنها و بررسی عوامل موثر در بروز این عوارض می باشد. شایعترین عارضه انسداد کاتتر بطنی (41.66%) و در درجه بعد عفونت شانت بود (29.16.%) هیچ ارتباطی بین جنس بیماران، نوع سیستم شانت، سمت و جهت شانت گذاری و بروز این عوارض یافت نشد ولی در مواردی که از شانت پودنز استفاده شده بود، تعداد دفعات ترمیم بطور قابل ملاحظه ای کمتر بود. بعلاوه بین سابقه ترمیم شانت با تعداد کل دفعات نیاز به ترمیم رابطه مستقیمی وجود داشت. مقایسه نتایج این مطالعه با سایر بررسی ها روشن می سازد که متوسط تعداد کل دفعات ترمیم در این مطالعه (1.7) با میزان ارایه شده در سایر مراکز (2.5-1.5) اختلاف قابل توجهی ندارد ولی در بیماران مورد مطالعه ما شیوع نسبی عفونت شانت بیش از میزان سایر مطالعات بوده است.

در طب سنتی، بیمار رنجور و سرخورده، دست نیاز به سوی پزشک دراز می کرد و با دادن شرح حالی از مشکل خود از وی مدد می جست. امروزه بیمار با کسب آگاهی و اطلاعات نسبی در مورد مشکل خود برای حل آن با پزشک به مشاوره و مذاکره می پردازد.
به منظور بررسی مذاکره پزشک و بیمار در بیمارستان های آموزشی واقع در شمال، جنوب، شرق و غرب تهران با دو هزار نفر از بیماران در حال ترخیص مصاحبه ای انجام شد. طبق نظر بیماران نتایج مطالعه نشان می دهد پزشکان به شرح حال و تاریخچه بیماران خوب گوش فرا می دهند (86%). با صداقت و صمیمیت برخورد می کنند و به شخصیت بیماران احترام می گذارند (85.6%) ولی انتقاد بیماران بخصوص آقایان و افراد دانشگاهی و مسن تر این است که که پزشک در مورد روش های درمانی مختلف (45%)، عوارض احتمالی درمان (53%) و پیامد بیماری (35%) با آنان گفتگوی لازم را ندارند.
می توان نتیجه گیری کرد که پزشک به صحبتهای بیمار خوب گوش فرا می دهد ولی خود برای بیمار کمتر صحبت می کند.

سالمندی همراه با بروز تغییراتی در اعضای بدن از جمله غدد درون ریز می باشد، بطوری که بعضی مطالعات اشاره به بروز اختلالات تیروئید در سالمندان تا 2 برابر افراد جوان نموده اند. این مطالعه به منظور تعیین شیوع اختلالات تیروئید در سالمندان بالای 60 سال ساکن آسایشگاه های شهر تهران در سال 1376 انجام پذیرفت.
در این مطالعه مقطعی تمامی سالمندان بالای 60 سال ساکن آسایشگاه های شهر تهران (340 نفر) که فاقد بیماری مزمن بوده و از داروی موثر بر تیروئید استفاده نمی کردند، از نظر اختلالات تیروئید مورد بررسی آزمایشگاهی قرار گرفتند T4, T3 وTSH. از 340 نفر سالمند مورد مطالعه (پس از خروج 15 نفر)، 70.6 درصد زن و 29.4 درصد مرد بودند. میانگین سنی افراد مورد مطالعه 11±76.4 (105-60) سال بود. میانگین میزان T3,TSH وT4 به ترتیب برابر 2.17Iu/ml، 108 ng/dl و 9.8 mg/dl بود. میزان TSH در 2.2 درصد موارد بالای 10 و در 1.5 درصد موارد بین 5 تا 10 بود. در صورتی که معیار اختلال را 5 قرار دهیم، 3.7 درصد نمونه ها TSH>? داشتند. 4.4 درصد از افراد دارای TSH زیر 0.1 و 98 درصد دارای TSH بین 0.1 تا 0.3 بودند.
با توجه به نتایج این مطالعه، توصیه می گردد که اختلالات تیروئید بخصوص اختلالات تحت حاد تیروئید در سالمندان مورد توجه و بررسی بیشتری قرار گیرد.

هدف اصلی از ایجاد یک مرکز ثبت شده سرطان بیمارستانی، بررسی وضعیت اپیدمیولوژیک سرطان های معرفی شده به مرکز مطالعه بوده است. اطلاعات حاصل از این بررسی ما را در برنامه ریزی در مورد امکانات پرسنل، آموزش، تحقیق و درمان براساس نیازهای کشورمان یاری خواهد کرد. از طرف دیگر نتیجه این بررسی به عنوان پایه ای مناسب جهت مقایسه اطلاعات ما با دیگر مراکز داخلی و خارجی کاربرد خواهد داشت. باید توجه داشت که اغلب اطلاعات اپیدمیولوژیک سرطانی از کشورهای مختلف، فراوانی نسبی را نشان می دهند. بررسی ما نشان داد که بدون در نظر گرفتن سرطان های پوست، در بین مردان سرطان های مری، بدخیمی های سیستم لنفاوی، خونی و سرطان ریه و در بین زنان سرطان های پستان، گردن رحم و مری به ترتیب شایع ترین سرطان های بوده اند. اطلاعات به دست آمده نشان می دهند که در طی 25 سال گذشته فراوانی سرطان گردن رحم کم شده، در حالی که سرطان پستان افزایش داشته است. میزان سرطان ریه هرچند رو به افزایش است، ولی همچنان نسبت به کشورهای دیگر پایین می باشد. با توجه به رشد جمعیت در کشور ما و قرار گرفتن نیمی از جمعیت در سنین زیر 20 سالگی، سرطان این گروه سنی آمار بالایی را داراست. سرطان مثانه و حنجره، با توجه به ارتباطشان با مصرف سیگار، تریاک و آلوه کننده های صنعتی تا حد زیادی قابل پیشگیری هستند. سرطان مری همچنان یک معما است. بر خلاف آمار بالای آن، پیشرفت بسیار کمی در نتیجه گیری درمانی وجود دارد.از آنجا که سرطان بخصوص در مراحل زودرس یک بیماری قابل درمان است، توجهات باید معطوف به کشف زودرس گردند. در مورد سرطان پستان انجام غربالگری منظم در بیماران در معرض خطر نه تنها باعث کاهش میزان سرطان های مهاجم شده است بلکه موجب کاهش میزان مرگ ناشی از این سرطان نیز گردیده است.

عفونتهای فکین و فضاهای نیامی جز عفونتهای شایع سر و گردن بوده و گاهی سبب عوارض شدیدی می شوند. برای درک بهتر علل و عوامل مساعد کننده این نوع عفونتها یک مطالعه از نوع مقطعی انجام گرفت.جامعه مورد مطالعه، بیماران مراجعه کننده به درمانگاه جراحی دهان و فک و صورت بیمارستان دکتر شریعتی تهران از اسفند 1377 لغایت تیرماه 1378 می باشد. در این مدت 56 بیمار با عفونت فک به این مرکز مراجعه نمودند.
اطلاعاتی همچون محل و علت عفونت، سن، جنس، بهداشت دهان، استفاده از دخانیات و الکل، دارو و بیماری های سیستمیک مورد ارزیابی آماری قرار گرفت. همچنین بیشترین دندان عامل عفونتهای فک نیز شناخته شد.
-71.4درصد (40نفر) بیماران، عفونتهای دندانی و 28.6 درصد(16نفر) آنها عفونتهای غیر دندانی داشتند.
-بیماری سیستمیک مهمترین عامل عفونتهای غیر دندانی شناخته شد.
-عفونت فکین 62.5 درصد در آقایان و 37.5 درصد در خانمها مشاهده گردید.
-75 درصد بیماران از بهداشت پایین دهان برخوردار بودند.
-فضای باکال شایعترین محل عفونتهای دندانی می باشد.
-عفونتهای داخل استخوانی، شایعترین محل عفونتهای غیر دندانی محسوب می شود.
-دندان مولر اول فک پایین، بیشترین عامل عفونتهای دندانی شناخته شد.

در اکثر کشورهای جهان سیگار مهمترین عامل قابل پیشگیری مرگ و میر زودرس و ناتوانی های جسمی است. بر اساس آمار موجود سالانه چهار میلیون مرگ به علت استعمال دخانیات روی می دهد که طی 20 سال آینده به ده میلیون مرگ در سال افزایش می یابد. دانشجویان پزشکی، بعنوان پزشکان آینده نقش موثری در پیشگیری و کنترل دخانیات اطرافیانش خواهند داشت و دانشجویان غیرپزشکی نیز می توانند بعنوان افراد تحصیلکرد الگوی مناسبی بعنوان فرد غیر سیگاری برای اطرافیان خود باشند، لذا بررسی فراوانی استعمال دخانیات در این طبقه جهت شناسایی این عادت در بین دانشجویان برای مقابله با آثار سو آن ضروری بنظر می رسد.
در این مطالعه مقطعی 1066 نفر از دانشجویان دانشگاه های تهران پرسشنامه ای را که بر اساس پرسشنامه های IUATLD و سازمان جهانی بهداشت طراحی شده بود تکمیل نمودند و توسط برنامه آماری SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
از مجموع 1066 پرسشنامه تکمیل شده، 174نفر (16.3%) سیگاری هستند که از این تعداد 150 نفر مذکر (25.4%) و 24نفر مونث (5%) هستند (P=0.000) 64 دانشجو در ترم اول (12.3% سال اولی ها) و 110 دانشجو در ترم آخر (20.1% سال آخری ها) سیگاری هستند (P=0.00343). از مجموع 24 دختر سیگاری، 7 نفر (2.7% دختران سال اولی) در سال اول و 17 نفر (7.8% دختران سال آخری) در سال آخر شاغل به تحصیل هستند (P=0.40) آمار فوق نشان می دهد که اولا دانشجویان پسر به اندازه جامعه عمومی سیگار می کشند و دانشجویان دختر در مقایسه با آمار طرح سلامت نسبت به زنان جامعه عمومی بیشتر سیگار می کشند و ثانیا میزان استعمال دخانیات طی دوره تحصیل دانشگاه به نحو معنی داری افزایش می یابد که نشانگر نقصان ارایه اطلاعات در زمینه دخانیات به دانشجویان در این دوره می باشد، لذا گنجانیدن واحد مختص آموزش دخانیات در برنامه درسی دانشگاه علوم پزشکی و رشته های غیر پزشکی ضروری بنظر می رسد.

ترانسفرین پروتئین ناقل آهن در جریان خون است و انتقال آهن متصل به آن از طریق اتصال به یک گیرنده اختصاصی در سطح سلول ها صورت می گیرد. به طور روزمره مقدار کمی از بخش خارجی این گیرنده توسط پروتئازها شکسته شده، وارد جریان خون می شود. به این قسمت STR گفته می شود. میزان STR در کم خونی آهن افزایش و در مسمومیت حاد با آهن کاهش می یابد. برای نشان دادن ارزش اندازه گیری STR در ارزیابی بار آهن در بیماران تالاسمی، میزان STR در 56 بیمار مبتلا به تالاسمی ماژور که در زمان تزریق خون قرار داشتند و 23 نفر ظاهرا سالم به روش ELISA اندازه گیری شد.
میانگین دو گروه فوق به ترتیب 8.06±0.45mg/I و 1.5±0.17mg/I بود. مقایسه میانگین دو گروه شاهد و بیمار به روش آزمون t نشان داد که باP<0.0001 بین دو گروه مورد مطالعه، اختلاف معنی داری وجود دارد. سپس بیماران به دو گروه یعنی بیماران با تزریق خون مرتب و بیماران با تزریق خون مرتب و بیماران با تزریق خون نامرتب تقسیم شدند و میانگین STR دو گروه به ترتیب 6.70±0.73mg/I و 9.42±0.76mg/I بود. میانگین های فوق از طریق آزمون T مقایسه گردیدند که با Pviue معادل 0.45 اختلاف معنی داری نشان ندادند.
گفته می شود افزایش STR با افزایش خونسازی غیرموثر در بیمارن تالاسمی ماژور نسبت مستقیم دارد.بنابراین تزریق خون راهی برای کاهش خونسازی غیرموثر و جلوگیری از عوارض ناشی از آن چون افزایش بی رویه رشد بعضی از استخوان ها و پوکی استخوان است. شاید بتوان گفت عدم اختلاف معنی دار بین دو گروه بیماران تالاسمی با تزریق خون مرتب و نامرتب، احتمالا مربوط به عدم تفاوت مشخص در خونسازی ناموثر در دو گروه فوق است.

اختلال استرس بعد از سانحه یکی از اختلالات شایع روانی در بین کهنه سربازان می باشد. بسیاری از این افراد دچار تهاجم و مشکلات قانونی هستند اما گزارشی از بچه کشی در آنها در دست نمی باشد و رابطه بین اختلال استرس بعد از سانحه و جنایت بخوبی شناخته نشده است. در این مقاله یکی از سربازان ایرانی با اختلال استرس بعد از سانحه مزمن و افسردگی اساسی که حدود 6 سال پیش مبادرت به قتل کودک سه ساله خود و مجروح نمودن همسر خویش در حین یک رویداد تجزیه ای فلاش بک نموده بود، معرفی شده است. با توجه به اینکه بیمار دچار علایم روان پریشی نبوده و تشخیص صرع نیز در وی کنار گذاشته شده، ارتباط بین اختلال استرس بعد از سانحه و جنایت انجام شده مورد بحث قرار گرفت. به نظر می رسد این اختلال بدون علایم روان پریشی حداقل در بعضی از بیماران می تواند توجیه کننده رفتار جنایت آمیز باشد.

ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) از طریق تماس جنسی در دستگاه تناسلی زنان جایگزین شده و موجب تغییرات بافتی و بروز علایم و شکایات می گردد. تظاهرات بالینی ممکن است به صورت کوندیلومااکومیناتا باشد. همچنین ضایعات پیش بدخیمی در قسمت های مختلف دستگاه تناسلی زنان توسط HPV ایجاد می شود. امروزه به طور قطع HPV را علت مشخص سرطان های گردن رحم می دانند. روش های تشخیصی دقیق در مراحل تحت بالینی بر پایه ارزیابی DNA ویروس است. درمان این ضایعات روش های جراحی، تخریبی و استعمال دارو می باشد. پیدایش داروهای جدید قابل استفاده بیمار در منزل طی سالهای اخیر رایج شده است. جدیدترین داروی شناخته شده ایمی کویی مود است که توسط بیمار در منزل قایل استفاده است و عوارض جانبی آن نسبت به درمانهای مشابه حداقل می باشد. عفونتهای تحت بالینی HPV نیاز به درمان ندارند. با وجود شیوع بالای این عفونتها و انجام مطالعات فراوان در زمینه تهیه واکسن هنوز روش پیشگیری موثری برای آن وجود ندارد.