مجله سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران
سال بیست و هشتم شماره 1 (پیاپی 109، بهار 1389)

سکته مغزی علیرغم پیشرفت های اخیر در تکنولوژی پزشکی همچنان یک مشکل عمومی در سیستم بهداشتی است. سکته مغزی یک اختلال عملکرد نورولوژیکی با منشا عروقی است و علائم و نشانه های آن متناظر با درگیری نواحی فوکال مغز می باشد. نقایص حرکتی شامل همی پارزی، ناهماهنگی و اسپاستیسیتی شایع ترین نقایص بعد از سکته مغزی هستند. هدف از این مطالعه بررسی تاثیر اسپلینت ولار استاتیک بر اسپاستیستی و عملکرد بیماران همی پلژی بزرگسال می باشد.
روش مطالعه در این پژوهش از نوع مداخله ای و به صورت Repeated Measurement می باشد. 15 بیمار سکته مغزی بین 41 تا 85 سال به صورت نمونه گیری غیر احتمالی ساده از هر دو جنس و از درمانگاه های توانبخشی و بیمارستان های سطح شهر تهران انتخاب شدند. بیماران از یک اسپلینت استاتیک ولار (با زوایای 10 درجه اکستانسیون مچ دست، اکستانسیون کامل انگشتان و ابداکسیون و آپوزیشن شست) به مدت 2 ماه، 2 ساعت در روز و 4 ساعت در شب استفاده کردند. در این مطالعه از مقیاس آشورث اصلاح شده برای ارزیابی اسپاستیستی، از گونیامتر برای ارزیابی دامنه حرکتی پاسیو و از تست فوگل مایر برای ارزیابی عملکرد اندام فوقانی استفاده شد.
نتایج حاصل از این پژوهش نشان دهنده کاهش معنی دار اسپاستیسیتی مچ دست و آرنج (0001/0 >p)، افزایش معنی دار دامنه حرکتی اکستانسیون پاسیو مچ دست (0001/0>p) و آرنج (002/0>p) و افزایش معنی دار عملکرد اندام فوقانی (0001/0>p) در بیماران مورد مطالعه می باشد.
نتایج تحقیق حاضر نشان می دهد که استفاده از اسپلینت استاتیک ولار به مدت 2 ماه در بیماران سکته مغزی مزمن تاثیر معنی داری بر اسپاستیسیتی مچ دست و آرنج، دامنه حرکتی اکستانسیون پاسیو مچ دست و آرنج و عملکرد اندام فوقانی این بیماران داشته است و به نظر می رسد در افراد مبتلا به سکته مغزی مزمن استفاده از این نوع اسپلینت می تواند در بهبود عملکرد اندام فوقانی مؤثر باشد.

یکی از ضایعات بدون علامت همراه با دندان عقل نهفته مندیبل، پاکت پریودنتال موضعی در سطح دیستال مولاردوم مندیبل می باشد. در این مطالعه رابطه بین پاکت پریودنتال در سطح دیستال مولارهای دوم مندیبل با نوع و عمق نهفتگی دندان های عقل بررسی می شود.
در این مطالعه که به روش تجربی صورت گرفت، تعداد100 بیمار مراجعه کننده به بخش جراحی دانشکده دندانپزشکی شاهد و کلینیک شهید منتظری (سال 87-1386) که برای آنها لزوم خارج کردن دندان های عقل مشخص شده بود، به صورت مراجعه مستمر انتخاب شدند. نوع و عمق نهفتگی دندان های عقل مندیبل با توجه به O.P.G در فرم مطالعاتی ثبت شد. سپس دندان های عقل آنها با اندیکاسیون بالینی برای بیمار خارج شده و در فواصل زمانی 4 تا 24 ماه پس ازعمل عمق پاکت پریودنتال اندازه گیری شد. کلیه اطلاعات توسط برنامه آماری SPSS وارد حافظه رایانه شد و رابطه بین عمق پاکت پریودنتال با نوع وعمق نهفتگی دندان عقل توسط آزمون Kruskal-Wallis بررسی شد و میانگین عمق پاکت در گروه های نوع و عمق نهفتگی به صورت دو به دو توسط آزمون Mann-Whitney با هم مورد مقایسه قرار گرفتند.
در جمعیت مورد بررسی میانگین سن افراد 7+-3/24 سال بود. در این مطالعه 55 نفر (55 درصد) زن و 45 نفر (45 درصد) مرد بودند. در بررسی رابطه بین عمق پاکت پریودنتال با نوع و عمق نهفتگی دندان عقل تفاوت آماری قابل ملاحظه ای بین آنها مشاهده شد. (001/0>p) براساس یافته های موجود در این مطالعه، پاکت های پریودنتال عمیق در سطح دیستال مولاردوم مندیبل، بیشتر همراه با دندان های عقل نهفته افقی و مزیوانگولار و کلاس هستند. C بنابراین جراحان باید توجه بیشتری را به تشخیص علایم پاکت های پریودنتال در سطوح دیستال مولارهای دوم مندیبل در زمان بررسی وضعیت کلینیکی دندان های عقل نهفته مجاور مبذول دارند زیرا نوع و عمق نهفتگی می تواند بسیار تعیین کننده باشد.

سندرم پای بی قرار اختلال حرکتی نورولوژیک است که اغلب با شکایت خواب همراه می باشد. بیمارانی که از این سندرم رنج می برند تمایل شدید و غیر قابل کنترلی برای حرکت دادن پاها دارند. که معمولا به علت احساس ناخوشایندی است که هنگام بی حرکتی تشدید یافته و مانع خواب می گردد. تخمین زده می شود که 15-2 درصد مردم ممکن است سندرم پای بی قرار را تجربه کنند. سندرم پای بی قرار اولیه احتمالا منشا زنتیک و توارث دارد. علل ثانویه سندرم پای بی قرار شامل کمبود آهن، ضایعات عصبی، حاملگی می باشد هم چنین ممکن است ثانویه به مصرف بعضی داروها آشکار شود. تشخیص سندرم پای بی قرار براساس تاریخچه بیمار می با شد. بنابراین مطالعه ای با هدف تعیین فراوانی سندرم پای بی قراردر بیماران تحت همودیالیز بیمارستان نهم دی شهرستان تربت حیدریه انجام شده است.
یک مطالعه توصیفی تحلیلی است که بر روی 41 بیمار همودیالیز بیمارستان نهم دی تربت حیدریه انجام شد جمع آوری داده ها با استفاده از پرسشنامه و مصاحبه که شامل مشخصات دموگرافیک گروه خون، تعداد جلسات دیالیز، طول جلسه، سابقه بیماری زمینه ای و علائم سندرم پای بی قرار بود، انجام شد.
فراوانی سندرم پای بی قرار در جمعیت مورد مطالعه 1/17% است. اکثریت بیماران مبتلا به این سندرم را جنس مذکر 1/57% تشکیل می داد و 4/71% از بیماران مبتلا به این سندرم دچار آنمی بودند و بیشترین مشکل زمینه ای در این بیماران هیپرتانسیون با 9/42% بود و ارتباط معنی دار آماری بین ابتلا سندرم پای بی قرار و گروه خونی p=0.034 وجود داشت. اما ارتباط آماری بین این سندرم وکمبود آهن و سطح فریتین سرم و هماتوکریت و کفایت دیالیز دیده نشد.
در این مطالعه بر خلاف جمعیت عادی ارتباطی بین سندرم پای بی قرار و آنمی وجود نداشت و بیشترین مراقبت برای کاهش عوارض جسمانی سندرم پای بی قرار در بیماران دیالیزی انجام می شود در حالی که مطالعات آینده باید پاتوفیزیولوژی سطح BUN را در بروز سندرم پای بی قرار مورد بررسی قرار دهد.

ایکتر از اختلالات شایع دوران نوزادی است که از افزایش رسوب بیلی روبین در بافت های مختلف مانند پوست اتفاق می افتد. افزایش بیش از حد بیلی روبین خطر رسوب در مغز و خطر ایجاد انسفالوپاتی و کرنیکتروس را به همراه دارد. برای کاهش بیلی روبین از اقدامات درمانی متعددی بهره گرفته می شود که یکی از مهم ترین آنها به خصوص در مواقع اورژانس تعویض خون می باشد. در این مطالعه کوشش شده است که علل منجر به تعویض خون را بیابیم.
این مطالعه که یک مطالعه تحلیلی- توصیفی می باشد از سال 1381 تا سال 1386 در بیمارستان میلاد تهران به صورت گذشته نگر (از طریق پرونده های بیماران) و آینده نگر (1385-1386) انجام شده است. یافته ها در پرسشنامه ای که بدین منظور تهیه شده بود تکمیل گردید و سپس از طریق نرم افزار spss یافته ها مورد ارزیابی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
تعداد کل نوزاد مورد مطالعه 48 نوزاد بودند که از این تعداد 50% مذکر و 50% مونث بودند. حدود 77% نوزادان ترم و حدود 23% پره ترم بودند. اکثر نوزادان که تجت تعویض خون قرار گرفتند دارای retic پایین بودند. بیشتر تعویض خون ها در سن 8-6 روزگی انجام شده بود. در 24% موارد علل خاصی برای ایکتر یافت نشد (علل un known) ناسازگاری ABO به صورت overall شایع ترین علل تعویض خون بود.
ناسازگاری ABO به صورت overall شایع ترین علل تعویض خون بود. به همین علت در بدو تولد بایستی توجه مضاعفی به ناسازگاری های خونی وهمولیز داشت و مد نظر داشت که در این مواقع ممکن است بیلی روبین به طور ناگهانی افزایش یابد. در این مطالعه هیچ تست کومبس مثبتی دیده نشد و تست کومبس تحت این وضعیت ارزش چندانی ندارد.

اگر چه عمل رزکسیون آناستوموز روش مؤثر برای درمان تنگی های بعد از لوله گذاری راه هوایی شناخته شده است ولی روش های درمانی غیر از رزکسیون نظیر دیلاتاسیون تنگی، نصب T- تیوب، نصب استنت و استفاده از لیزر به عنوان جانشینی برای عمل رزکسیون آناستوموز مطرح می شوند. ارائه یک تجربه متمرکز در درمان این تنگی ها می تواند در مقایسه و انتخاب نوع درمان کمک کننده باشد.
بیمارانی که در یک دوره 13 ساله به علت تنگی بعد از لوله گذاری در نای یا در ساب گلوت به ما ارجاع شده بودند گروه مطالعه هستند. تمام بیماران تحت برونکوسکوپی قرار گرفته، جزئیات آناتومیک تنگی و فعالیت حنجره و تارهای صوتی ارزیابی می شد. چنانچه شرایط مناسب برای جراحی حاصل نمی شد درمان های دیگر (لیزر، استنت، T- تیوب و یا دیلاتاسیون مکرر) انجام می گرفت. عمل ها شامل: 1- رزکسیون آناستوموز نای، 2- رزکسیون آناستوموز نای و قوس قدامی کریکوئید، 3- رزکسیون آناستوموز نای و قوس قدامی کریکوئید همراه با کریکوئیدوتومی خلفی و نصب یک گرافت غضروف اتولوگ در محل کریکوئیدوتومی بودند. نتایج به سه گروه، خوب، قابل قبول و شکست درجه بندی می شد. پیگیری به صورت فعال با مراجعات درمانگاهی و تماس مکرر با بیماران صورت می گرفت.
901 بیمار تحت درمان قرار گرفتند، 571 نفر تحت عمل رزکسیون آناستوموز قرار گرفتند. (420 مرد، 151 زن، میانگین سنی 6/25 سال). عمل های انجام شده عبارت بود از روش1: 451 بیمار، روش 2: 88 بیمار و روش 3: 32 بیمار. نتایج عبارت بود از خوب: 434 مورد (01/76%)، قابل قبول: 79 مورد (84/13%) و شکست 53 مورد (28/9%). در بیماران عمل شده 13 مورد (3/2%) مرگ دیده شد.
در حال حاضر رزکسیون آناستوموز با یا بدون بازسازی حنجره در یک مرحله، درمانی مناسب برای اکثر موارد تنگی های نای و تنگی های لارنگوتراکئال است.

هر ساله قریب به 6 میلیون کودک در دوره پریناتال از بین می روند که 98% از این موارد در کشورهای در حال توسعه به وقوع می پیوندد [2و1]. 3/1 از این مرگ ومیرها در طی زایمان صورت می گیرد در حالی که می توان به طور مؤثری از این مرگ ها پیشگیری نمود [3و4].
این پژوهش به صورت مورد- شاهدی انجام شد، طی آن 1800 مادر بارداربا سن بارداری بالای 28 هفته، که جهت زایمان به بیمارستان مراجعه کرده بودند، به صورت تصادفی انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند، اطلاعات لازم توسط پرسشنامه و مصاحبه جمع آوری شد و نمونه ها تا یک هفته پس از زایمان مورد پیگیری قرار گرفته و موارد مرگ نوزادان در بین آنان ثبت و سپس عوامل خطر مرگ ومیر پریناتال در دو گروه مورد مقایسه قرار گرفت.
سن مادر (P<0001)، مراقبت های دوران بارداری (P<0001)، سوابق طبی در بارداری (P<0/03)، کم خونی (P<0001)، سابقه سقط (P<0/05)، عوارض حاملگی فعلی و عوارض زایمانی (P<0001)، و عوامل خطر نوزادی (وزن، سن هنگام تولد، و جنس نوزاد)، مؤثرترین عوامل خطر مرگ ومیر پریناتال در جمعیت مورد بررسی می باشند.
بنابر نتایج به دست آمده مشاهده می شود برای کاهش مرگ ومیر پریناتال می بایست اقدامات پیشگیرانه و مراقبتی را از پیش از تولد و حتی پیش از لقاح آغاز نمود و به این منظور: حمایت از برنامه ریزی جهت توسعه مراکز زایمانی و دسترسی به نیرو های ورزیده جهت به حداقل رساندن مخاطرات حین زایمان، توسعه مراکز مراقبت های ویژه نوزادان (NICU)، ارتقاء و گسترش مراقبت های دوران بارداری جهت ارتقای سلامتی جنین، و توسعه برنامه های فاصله گذاری پیشنهاد می شود.

کلستریدیوم دیفیسیل علت مهم کولیت ناشی از آنتی بیوتیک می باشد. کولونیزاسیون روده از طریق دهانی- مقعدی ایجاد می شود و پس از بهم خوردن فلورنرمال روده توسط آنتی بیوتیک ها تسریع می گردد. این ارگانیسم ایجاد اگزوتوکسین نموده که به سلول های اپی تلیال روده باند شده و باعث التهاب و اسهال می گردد. دانستنی های علمی در مورد میکروبیولوژی و اپیدمیولوژی این ارگانیسم در حال تغییر می باشد.

نحوه برخورد صحیح با لنفادنوپاتی کودکان به عنوان یک یافته شایع در معاینه روتین هر کودک ضروری می باشد. اینکه چه هنگام یک غده لنفاوی قابل لمس نیاز به بررسی و پیگیری دارد و چه زمانی تصمیم به نمونه برداری باید گرفت سؤالی است که در این مقاله مروری به آن پرداخته شده است.
با گرفتن تاریخچه و شرح حال و سپس معاینه دقیق کودک شامل خصوصیات غده لنفاوی قابل لمس، اینکه لنفادنوپاتی موضعی و یا جنرالیزه است و بررسی علائم و نشانه های همراه مانند ارگانومگالی، ضایعات پوستی مخاطی، وجود علائم خطر تب، کاهش وزن و تعریق می توان این مشکل را به طور مناسب ارزیابی نمود.
علت لنفادنوپاتی در یک کودک می تواند از یک یافته بدون اهمیت و شایع مانند لنفادنوپاتی به دنبال عفونت های تنفسی فوقانی تا یک تشخیص جدی بدخیمی متغیر باشد. بنابراین شناخت کافی از نحوه ارزیابی مناسب این یافته جهت جلوگیری از صرف هزینه های اضافی در موارد بدون اهمیت تا ارجاع به موقع کودک در موارد خطرناک، مورد نیاز پزشکان می باشد.

اسپروی سلیاک یا بیماری سلیاک یک انتروپاتی خود ایمنی است که اغلب در بیماران حساس به گلوتن دیده می شود. به طور معمول به دلیل اختلال جذب آهن و فولیک اسید در ابتدای روده باریک، آنمی فقر آهن وآنمی مگالوبلاستیک شایع می باشد ولی کمبود ویتامین ب12 بندرت گزارش شده است. ما در اینجا موردی را توضیح خواهیم داد که علاوه بر بیماری سلیاک، بدون کمبود سطح آهن و اسیدفولیک سرم، دچار کمبود شدید ویتامین ب12 ناشی از آنمی پرنیشیوز شده و پاسخی در اماتیک به درمان با تزریق ویتامین ب12 داده است.
معرفی مورد: بیمار مرد 38 ساله ای است که با شکایت ضعف و بی حالی و درد شکم مراجعه کرده است. در بررسی آزمایشات اولیه مشخص شد بیمار مبتلا به آنمی مگالوبلاستیک ناشی از کمبود ویتامین ب12 است. با انجام بیوپسی از معده و دئودنوم و بررسی تیتراسیون سرولوژیک آنتی بادی ضدسلول های پریتال، آنتی بادی ضد اندومیزیال و ترانس گلوتامیناز بافتی همراهی آنمی پرنیشیوز با بیماری سلیاک به اثبات رسید. بعد از تشخیص نهایی، بیمار تحت درمان با ویتامین ب12 عضلانی و محدودیت مصرف مواد حاوی گلوتن قرار گرفت و بعد از یک ماه بهبودی چشمگیری در علائم بالینی و آزمایشگاهی پیدا کرد.

هدف از این پژوهش، بررسی انتظارات کادر درمانی بیمارستان دکتر شریعتی از مرکز اطلاع رسانی دارو و سموم (DPIC) واقع در بیمارستان بود.
پژوهش انجام شده از نوع مطالعات توصیفی و شیوه گردآوری اطلاعات از طریق توزیع پرسشنامه بود. از میان 400 نفر کادر درمان، 157 نفر به سؤالات پرسشنامه جواب دادند.
کتب مرجع پزشکی و اطلاعات دارویی (7/36%) و همکاران با تجربه (7/29 %) بیشتر از سایر منابع به عنوان منابع دریافت اطلاعات پزشکی و دارویی مورد استفاده قرار می گیرند و استفاده از DPIC، کمترین درصد را به خود اختصاص می دهد؛ 8/77 % افراد «تقریبا هیچ وقت» از مراکز DPIC استفاده نمی کنند و 5/77 % افراد با فعالیت این مراکز آشنا نیستند. در پاسخ به «بیشترین نوع اطلاعات مورد نیاز پرسنل» 4/44 % پاسخ ها به «اطلاع از عوارض جانبی داروها» و 3/33% به «اطلاع از موجودی داروها در داروخانه» اختصاص داشت. همچنین از میان موارد ارائه شده در پرسشنامه جهت تعیین درجه اهمیت، 74% افراد، «شناسایی ناسازگاری های تزریقی» و 1/70 % افراد «شناخت تداخلات دارویی» را «خیلی مهم» دانسته بودند.
مهم ترین علت عدم استفاده از DPIC را می توان عدم آشنایی کادر درمان با فعالیت های این مراکز ذکر کرد. حتی با گذشت حدود 13 سال از افتتاح اولین مرکز DPIC آگاهی کادر درمانی از وجود این مراکز و حیطه فعالیت ها و خدمات آنها بسیار اندک است. این امر نیاز مبرم به فرهنگ سازی در جهت آشنا کردن کادر درمان با فعالیت ها و خدمات گسترده این مراکز را بیش از بیش آشکار می سازد.