فهرست مطالب

اقتصاد مقداری - سال پنجم شماره 3 (پیاپی 18، پاییز 1387)

فصلنامه اقتصاد مقداری
سال پنجم شماره 3 (پیاپی 18، پاییز 1387)

  • تاریخ انتشار: 1387/10/11
  • تعداد عناوین: 8
|
  • محمد قلی یوسفی، اصغر مبارک صفحه 1
    این مقاله به بررسی آثار آزاد سازی تجاری و مالی بر وضعیت هر دو بخش واقعی و مالی اقتصاد ایران با استفاده از الگوی خود رگرسیون برداری می پردازد. نتایج این تحقیق نشان داد که پدیده ی آزادسازی تجاری بر رشد اقتصادی و توسعه ی مالی در اقتصاد ایران تاثیر مثبتی دارد، اما آزادسازی مالی اثر معنی داری بر رشد بخش واقعی اقتصاد ندارد. بنابراین، می توان چنین استنباط نمود که افزایش سطح تجارت در اقتصاد ایران موجب افزایش سطح توسعه ی مالی و همچنین رشد اقتصادی می شود و برای اینکه آزاد سازی مالی نیز بتواند تاثیر مثبتی بر رشد اقتصادی داشته باشد، لازم است تا پیش شرط ها و زمینه های آن فراهم شود.
    کلیدواژگان: آزادسازی تجاری، آزادسازی مالی، رشد اقتصادی، توسعه ی مالی
  • احمد رضا صیادی، میرعبدالله حسینی، محمدحسین بصیری صفحه 21
    در این مقاله ساختار بازار سنگ و کنسانتره و شمش آلومینیوم با استفاده از نسبت های تمرکز و شاخص هرفیندال طی سال های 2005- 2001 ارزیابی شده است. ساختار طرف صادرات و طرف واردات آنها در بازار جهانی، مشابه و به صورت انحصار چندجانبه است. البته ساختار صادرات و واردات سنگ و کنسانتره آلومینیوم به ترتیب متمایل به باز و متمایل به بسته است. در این دوره، از قدرت انحصاری واردکنندگان و صادرکنندگان جهانی اندکی کاسته شده، اما نوع ساختار بدون تغییر باقی مانده است. آمریکا و برزیل به ترتیب بزرگترین بازیگران در واردات و صادرات جهانی سنگ و کنسانتره و ژاپن و روسیه نیز مهمترین بازیگران در واردات و صادرات شمش آلومینیوم هستند. ذخایر کانسنگ آلومینیوم (بوکسیت) در ایران بسیار محدود است و در نتیجه، عمده ی مواد اولیه از طریق واردات تامین می شود. دو شرکت دولتی با سهم تقریبا مشابه، عرضه ی شمش آلومینیوم داخلی را در اختیار دارند. نسبت تمرکز دو بنگاهی برابر با صد، اندازه ی شاخص هرفیندال 50/0 و معکوس آن 2 است که نشان می دهد کل تولید بین دو بنگاه به طور یکنواخت توزیع شده و ساختار بازار از نوع انحصار دولتی است. در مقابل، طرف تقاضای بازار شمش آلومینیوم اولیه ساختار رقابتی دارد.
    کلیدواژگان: ساختار بازار، واردات، صادرات، تمرکز، آلومینیوم
  • علی اکبر قلی زاده، بهناز کمیاب صفحه 49
    عوامل تاثیر گذار بر قیمت مسکن به دو دسته ی عوامل خرد و عوامل کلان قابل تقسیم است. عوامل کلان مانند سیاست های پولی تاثیر زیادی بر قیمت مسکن دارند که باید نقش آنها را در تغییرات قیمت مسکن مورد توجه کافی قرار داد. در این مقاله اثر سیاست پولی بر حباب قیمت مسکن در دوره های رونق و رکود مورد مطالعه قرار گرفته است. بر این اساس از روش نسبت قیمت به اجاره برای محاسبه ی حباب و از تکنیکARDL به منظور برآورد مدل بر اساس داده های فصلی ایران طی سال های 85 - 1371 استفاده شده است. بر اساس برخی از نتایج، به طور کلی الگوی شکل گیری حباب ها در دوره های رونق و رکود متفاوت بوده است و متغیرهای مؤثر و اثرات نهایی آنها بر حباب یکسان نبوده است. می توان نتیجه گرفت که در هر دو دوره سیاست پولی انبساطی موجب شکل گیری حباب شده است. در دوره ی رکود، متغیرهای قیمت دارایی تاثیر بیشتری نسبت به دوره ی رونق داشته است. در دوره ی رونق، متغیر نرخ بهره مهمترین متغیر اثرگذار بر حباب قیمت مسکن بوده است و اثر رشد نقدینگی در دوره ی رکود قوی تر از دوره ی رونق بوده است.
    کلیدواژگان: سیاست پولی، حباب قیمت، مسکن، روش ARDL
  • باقر درویشی، محمدنبی شهیکی تاش، حسین محمدی صفحه 79
    در این مقاله به بررسی وسعت حوزه ی ریاضیات در اقتصاد و کاربرد هر یک از مباحث ریاضی در تئوری های اقتصادی پرداخته شده است. همچنین، در راستای ارزیابی میزان تسلط دانشجویان دوره های تحصیلات تکمیلی دانشگاه های ایران با مهمترین مباحث ریاضی که در علم اقتصاد استفاده شده، پرسشنامه ای تدوین گردیده است که در آن میزان آشنایی دانشجویان با مباحث مختلف در ریاضیات سنجیده شده است. یافته های این تحقیق بیانگر آن است که دانشجویان تحصیلات تکمیلی ایران بر ریاضیاتی مسلط هستند که مربوط به دوره ی قبل از 1960 است و این دانش ریاضی علیرغم اهمیت آن، امروزه نقش بسیار ضعیفی در فهم کتب و مقالات اقتصادی دارد. در مجموع، یافته های تحقیق بیانگر آن است که با وجود آنکه ریاضیات دوره ی چهارم (از سال های 1990 به بعد) نقش بسزایی در تبیین و توسعه تئوری های جدید اقتصادی داشته است، ولی دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته اقتصاد در کشور، آشنایی چندانی با این مباحث ندارند و به ضرورت آن نیز پی نبرده اند.
    کلیدواژگان: اقتصاد ریاضی، دانشجویان تحصیلات تکمیلی، آموزش ریاضیات در اقتصاد
  • سید عزیر آرمن، امین تبعه ایزدی، فاطمه حسین پور صفحه 107
    در این مقاله به بررسی اعتبار فرضیه های تعقیب تقاضا، هدایت عرضه، رشد صادرات محور، رشد واردات محور و همچنین فرضیه هایی مبتنی بر روابط متقابل بین توسعه ی مالی و الگوی تجارت بین الملل برای ایران در قالب یک تحلیل علی پرداخته شده است. در این تحقیق از مدل اتو رگرسیو با وقفه های توزیعی استفاده شده است. برای بررسی رابطه ی بلند مدت بین متغیرها از مدل های علیت گرنجری استفاده شده است. از علیت تودا و یاماموتو نیز برای تشخیص جهت علیت استفاده شده است. نتایج مدل های علی حاکی از تایید فرضیه ی تعقیب تقاضا در کوتاه مدت و فرضیه ی رشد صادرات محور بوده است. همچنین، وجود رابطه ی علیت یک طرفه از توسعه ی مالی به واردات در بلند مدت تایید شده است.
    کلیدواژگان: توسعه ی مالی، هدایت عرضه، تعقیب تقاضا، علیت گرنجری
  • محمدحسن فطرس، رضا معبودی صفحه 137
    طبق نظریه ی مصرف و درآمد در اقتصاد کلان، مصرف نسبت به درآمد از رفتار باثبات تری برخوردار است. باثبات بودن رفتار نابرابری مخارج مصرفی نسبت به نابرابری درآمدی از جمله مسائلی است که در دهه های اخیر بیشتر مورد توجه اقتصاددانان قرار گرفته است. نابرابری درآمدی در طی زمان به صورت نوسان و پراکندگی در توزیع درآمد افراد ظاهر می شود و نوسانات و پراکندگی ها را به توزیع مخارج مصرفی منتقل می نماید. تکانه های انتقال یافته منجر به نوسان و پراکندگی در توزیع مخارج مصرفی شده و به صورت نابرابری در مصرف ظاهر می شوند. در این مقاله مقدار نابرابری مخارج مصرفی ناشی از انتقال نوسانات و پراکندگی های توزیع درآمدی به توزیع مخارج مصرفی بررسی می شود. محاسبه ی این مقدار می تواند معیاری برای تبیین میزان انتقال نابرابری از توزیع درآمدی به توزیع مخارج مصرفی تلقی شود. تحقیق حاضر، مقدار نابرابری ایجاد شده در توزیع مخارج مصرفی خانوارها را در بین گروه های درآمدی بررسی می کند. برای این منظور، از آمار بودجه ی خانوارهای شهری برای دوره زمانی 85-1358 استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل علی روابط بین متغیرها، روش داده های پانلی به کار برده شده است. بر اساس یافته های پژوهش تمامی نوسانات و پراکندگی های توزیع درآمد به توزیع مخارج مصرف منتقل نمی شود. بنابراین، در گروه های درآمدی، مخارج مصرفی از ثبات بیشتری برخوردار بوده است.
    کلیدواژگان: بودجه ی خانوار، نابرابری مخارج مصرفی، نابرابری درآمدی، ایران، داده های پانلی
  • محمد واعظ، خدیجه نصرالهی، امیر جباری صفحه 161
    بعد از فروپاشی موافقت نامه ی اسمیت سونین بسیاری از کشورهای جهان به سیستم شناور ارز رو آوردند. اما اغلب بانک های مرکزی به خاطر کاهش تغییر پذیری نرخ ارز، عملیات خرید و فروش در بازار ارز را ادامه دادند. در این کشورها با وجود سیستم شناور مدیریت شده ی ارزی، ذخایر بین المللی همچنان از اهمیت بالایی برخوردار هستند. بنابراین، بحث بهینه سازی ذخایر بین المللی نیز اهمیت بسیاری دارد. در این تحقیق با استفاده از الگوی گام تصادفی، سطح بهینه ی ذخایر بین المللی بانک مرکزی ایران برسی شد. با استفاده از الگوی VAR، نیز توابع عکس العمل تحریک ذخایر بین المللی به تکانه های قیمت نفت و جنگ تحمیلی بررسی شدند. بر اساس نتایج الگوی گام تصادفی، طی سال های 52-1340 و 79-1363 سطح واقعی ذخایر کمتر از سطح بهینه بوده است. همچنین از سال 62-1353 و 1379 به بعد سطح واقعی ذخایر بیشتر از سطح بهینه بوده است. تحلیل تجزیه ی توابع عکس العمل نیز نشان داد که افزایش شدید قیمت نفتی طی سال های 60-1352 و 83- 1378 باعث افزایش ذخایر بین المللی شده است و هشت سال جنگ تحمیلی باعث کاهش سطح ذخایر بین المللی شده است.
    کلیدواژگان: بهینه سازی، ذخایر بین المللی، الگوی گام تصادفی، الگوی VAR، بانک مرکزی
|
  • Mohammadgholi Yousefi , Asghar Mobarak Page 1
    In this paper, we attempted to examine the impact of trade and financial liberalization on both real and financial sectors of the Iranian economy. We used a Vector Auto Regression (VAR) model to test our hypothesis. The result shows that trade liberalization plays an important role in the economic growth and financial development. However, financial liberalization has had negligible impact, indicating that if financial liberalization is to have its significant effects on the economy, the government has to provide pre-requisites and pre-conditions needed. Until then the country has to follow a prudential financial policy.
  • Ahmad Reza Sayadi , Mir Abdollah Hosseini , Mohammad Hossein Basiri Page 21
    In this paper, the structures of Aluminum Ore (AlO), Concentrate (AlC) and Metal (AlM) markets have been analyzed using Concentration Ratio (CR) and Herfindahl Index (HI) during 2001-05. The structure of their world imports and exports is oligopolistic. However, this structure for ALO and ALC is nearly loose and tight oligopolistic, respectively. During this period, the monopolistic power of the world importers slightly decreased but the structure remained intact. The USA played a major role in the imports of ALO and ALC whilst Brazil is known as the best exporter. Also Japan for importing and Russia for exporting of AIM possess central positions in the world market. The known aluminum resources in Iran are very limited. Therefore the most of the required raw materials are imported. The two governmental companies are the main AlM producers. The CR of the two firms is 100, and HI reached 50% and its reverse is equal 2. This shows that the total domestic production of AlM is equally divided between these two corporations. Therefore, structure of this market is state-monopolized. In the other hand the demand-side has a competitive structure.
  • Ali Akbar Gholizade , Behnaz Kamyab Page 49
    In this paper, we analyze the effect of monetary policy in house price bubble for booms and busts cycles. We use price to rate model for house price bubble calculation. Therefore, we employ ARDL model with quarterly data from (1992 - 2006) for Iran. Our results reveal the formation of bubble which differ from booms and busts cycles. The effect of monetart policy on house price bubble in booms cycles is more than busts cycles. Expansionary monetary policy makes the house price bubble in forming booms and busts cycles. Interest rate is the most important and effective variable on house bubble in boom cycle. Effect of liquidity growth rate in busts cycles is more than booms cycles. Effect of asset prices variables in busts cycles is more than booms cycles. our results indicate that monetary authority should tighten when house price bubble is inflating and it should ease when house price bubble collapses.
  • Bagher Darvishi , Mohammad Nabi Shahiki Tash , Hosen Mohammadi * Page 79
    پIn this paper we review the zone and extent of mathematics in economics and application of each mathematical subject on economic theories. Also for assessment the knowledge of graduate students in Iran with important mathematical subjects that used in economics, a questionnaire is provided in it the extent of knowledge of students with following discussion is surveyed: differential calculus, sets, topology, linear and nonlinear programming, series, ordinary differential equation and difference equation, numerical calculus, control theory, riot models, differential equations with parial derivative, game theory and differential games. Our results shows that graduate students in Iran know the mathematics that come back to the 1960 and this knowledge notwithstanding of importance, has a weak role for understanding today papers and books in mathematical economics. Our finding claims that mathematics in fourth epoch (after 1990) have a critical role in remark and extend of new economic theories but the graduate students of economics in Iran have a little knowledge about this and they did not feel the necessity of it.
  • Seyed Aziz Arman , Amin Tabae Ezadi , Fatemeh Hoseinpour Page 107
    This study investigates the validity of the demand-following, the supply-leading, the export-led growth and the import-led growth hypotheses and direction of causality between financial development and international trade in Iran. The Bounds Testing Approach to cointegration is conducted to establish the existence of a long-run relationship between these variables. An augmented form of Granger causality analysis and Toda and Yamamoto procedure is implemented to identify the existence and the direction of causality. The empirical findings confirm the demand-following hypothesis in short run. The export-led growth hypothesis and a unidirectional causation from financial development to import are also supported by the results.
  • Mohammad Hassan Fotros , Reza Maaboudi Page 137
    Income inequality is considered as one of the main economic problems. Income inequality affects the consumption structure via the changes in demand and the composition of expenditure basket. This paper investigates the relationship between expenditure consumption and income inequality and studies their trends in the Iranian Households’ Survey. For this purpose, we have exploited household income groups data from 1979 to 2005.The results indicate that all the fluctuations of income inequality do not transmit into the composition of consumption expenditure.
  • Mohammad Vaez , Khadijeh Nasrollahi , Amir Jabbari Page 161
    After collapse of Smithsonian agreement, many countries accepted floating exchange rate system, while the majority of their central banks engaged in exchanges transactions due to decreasing volatilities in exchange rate markets. By Accepting a floating exchange rate system, it is required to maintain optimal international reserves level. In this research using Random Walk model, we have determined the optimum level of international reserves for 1961-2004 period. By implementing VAR model, international reserves impulse response functions for oil price increases and the imposed war are also investigated. Random Walk model outcomes show that central banks international reserves are not according to the estimated optimum quantities, except for a few years. They are normally less than mentioned quantities. Results of the Random Walk model show that real level of reserves is less than level of optimum quantities for periods 1961-1972 and 1984-1998. moreover, real level of reserves is more than level of optimum for years 1973-1983 and 1999-2004. Analysis of impulse response functions show that oil price shocks has increased the international reserves for periods 1973-81 and 1999-2004 and the imposed war leads to decreasing the international reserves compared to the optimal level.