فهرست مطالب

نشریه نمک
سال یکم شماره 1 (تابستان 1390)

  • تاریخ انتشار: 1390/03/01
  • تعداد عناوین: 7
|
  • داود جهانی صفحه 1
    پلایای گرمسار در شمال ایران مرکزی و حاشیه دامنه های جنوبی کوه های البرز قرار دارد. در این ناحیه، آب و هوا خشک تا نیمه خشک بوده و میانگین بارندگی بین 50 تا 150 میلی متر است. حداکثر دمای روزانه در تابستان 45 درجه و حداقل آن در زمستان 15- درجه سانتی گراد است. ارتفاع پلایا در این ناحیه بین 750 تا 760 متر بالاتر از سطح دریا است. حوضه گرمسار از شمال به جنوب دربرگیرنده محیط های گوناگون و نهشته های وابسته به آن ها مانند بادزن آبرفتی بزرگ، رودخانه های فصلی و پلایا است. بخش های کوهستانی حوضه گرمسار به طور عمده از سنگ های رسوبی ترشیاری ساخته شده است. در توالی رسوبی ترشیاری، سنگ های الیگو- میوسن و گنبدهای نمکی به طور گسترده در شمال و غرب رخنمون دارند و بیشتر دربرگیرنده سنگ های سیلیسی آواری و تبخیری هستند و به عنوان خاستگاه مهم پلایای گرمسار به شمار می روند. در پلایای گرمسار، کانی های تبخیری گوناگونی مانند هالیت، ژیپس و کارنالیت شناسایی شده اند. نهشته های پلایای گرمسار در مراحل متناوبی پدید آمده اند که عبارتند از: 1- «سیلابی» با دریاچه لب شور، 2- «تبخیر و تغلیظ یونی» در زمانی که دریاچه شور می شود، و 3- «خشک شدگی» که یک حوضچه خشک ساخته می شود و آب های زیرزمینی تنها منبع تغذیه کننده آن هستند.
    کلیدواژگان: پلایای گرمسار، حوضچه خشک، رسوب شناسی، نمک، هالیت، ژیپس
  • سید حمیدوزیری، محمودرضا مجیدی فرد صفحه 17
    نهشته های نمک منطقه گرمسار در ناحیه ای وسیع به مساحت 700 کیلومتر مربع در غرب، شمال و شمال غرب شهرستان گرمسار رخنمون دارند. این نهشته ها به سن ائوسن- الیگوسن و بصورت گنبدهای نمکی از بلوک های بزرگ تبخیری شامل نمک و ژیپس، مارن های قرمز، شیل ها و سنگ های آتشفشانی تشکیل شده اند که بطور گسترده سازندهای قرمزبالایی و قم و رسوبات جوانتر نظیر کنگلومرای هزار دره را قطع نموده اند. برای مطالعه دقیق جایگاه چینه شناسی نهشته های نمک منطقه نمک 12 برش چینه شناسی از گنبدهای نمکی در شمال غرب و غرب گرمسار مورد مطالعه قرار گرفت که بترتیب از قدیم به جدید قابل تقسیم به 6 واحد سنگی شامل 1) سنگ نمک ضخیم 2) تناوب مارن قرمز، نمک و گچ همراه با ژیپس 3) تناوب سنگ ماسه، میکروکنگلومرا، شیل، مارن، لایه های گچ پریودیک و ژیپس 4) سنگ نمک ضخیم 5) عمدتا گچ با مقداری تناوب مارن و 6) تناوب سنگ ماسه سبز، میکروکنگلومرا، شیل، مارن و گهگاه لایه های گچ می باشند. براساس مطالعات حاضر، جایگاه نهشته های نمک در قاعده و قسمت میانی توالی چینه شناسی مورد مطالعه قرار دارد.
    کلیدواژگان: چینه شناسی، گنبدهای نمکی، نمک، گرمسار، ایران مرکزی
  • فرزانه افشار، یدالله یمینی، زهره سالاروند صفحه 29
    در این پروژه 31 نمونه نمک از کلیه معادن و کارخانجات فعال نمک طعام در منطقه گرمسار تهیه شد. میزان آهن و مس درنمونه ها مطابق استاندارد ملی ایران و استانداردکدکس به روش نشر پلاسمای القایی آرگون اندازه گیری و مورد بررسی قرار گرفت. مطابق استانداردهای فوق حد مجاز مس ppm 2 و آهن ppm 10 است. نتایج نشان داد مقدار مس در نمونه های مورد مطالعه بین ppm5/0-1/0و در حد مجاز است. اما مقدار آهن بین ppm 7/30-1/2 است و در برخی نمونه ها از معادن بالاتر از حد مجاز می باشد. بنابراین در استفاده از آنها به عنوان ماده اولیه کارخانجات نمک خوراکی یا دارویی باید ملاحظات کافی به عمل آید تا آهن موجود در محصول کارخانه در حد مجاز استاندراد ملی قرار گیرد.
    کلیدواژگان: آهن، مس، حد مجاز، نمک، روش نشر پلاسمای القایی آرگون
  • محمد هادی داودی، احسان کبیر صفحه 35
    در بسیاری از مناطق ایران به ویژه در فلات مرکزی و نواحی جنوبی، نمک های محلول به میزان قابل توجهی در خاک یافت می شوند و در ساختمان و مقاومت خاک تاثیرات گذارند. از جمله این نک ها، کلرید سدیم است که به صورت طبیعی در خاک نواحی گرمسیری وجود دارد و از طریق ایجاد پیوند ضعیف یونی تا حدی موجب تقویت مقاومت آن می شود. از آن جایی که این پیوندهای یونی ضعیف، طی پدیده آب شستگی به سرعت شکسته شده و موجب کاهش مقاومت و افزایش نشست می شوند؛ لازم است که قبل از تثبیت و تقویت این خاک ها توسط مواد افزودنی، مورد بررسی بیشتر قرار گیرد. در این پژوهش، تاثیر نسبت اختلاط های متفاوت کلرید سدیم بر مقاومت تک محوری خاک مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج آزمایش های مقاومت فشاری تک محوری نشان می دهد علی رغم این که حضور کلرید سدیم بعد از 7 روز عمل آوری باعث کاهش مقاومت نمونه ها می گردد اما بعد از 28 روز عمل آوری، مقاومت فشاری محصور نشده خاک را افزایش می دهد. البته این امر در مقادیر کم کلرید سدیم صادق است و در مقادیر زیادتر، موجب کاهش آن می شود.
    کلیدواژگان: خاک ریزدانه، کلرید سدیم، مقاومت فشاری، پیوند یونی
  • محسن پورکرمانی، مهدی نظری زاده صفحه 43
    محدوده مورد مطالعه بر اساس تقسیم بندی پهنه های رسوبی ساختاری عمده ایران، در حاشیه شمالی پهنه مرکزی ایران و بخش های جنوبی کوه های البرز واقع شده است. گسل گرمسار، مهم ترین ساختار تکتونیکی در محدوده مورد مطالعه با راستای عمومی شرقی غربی در شمال گرمسار قرار دارد که به سمت غرب خم های زیادی پیدا کرده و دارای راستای شمال غرب جنوب شرق است. این گسل که دارای سازوکار راندگی با شیب به سوی شمال و مولفه امتدادلغز چپگرد است جداکننده رشته کوه های البرز از بخش های مرکزی ایران در این منطقه به شمار می رود. بررسی سیستم های شکستگی در ساختارهای نمکی محدوده مطالعاتی، دلالت بر اشتراک روند ساختاری شرقی غربی متاثر از گسل راندگی گرمسار در آن ها دارد. گسل راندگی گرمسار به عنوان شکستگی اصلی، عمده ترین نقش را در حرکت صعودی و به سطح رسیدن توده های نمک ائوسن بالایی الیگوسن ایفا نموده است و کل مجموعه تبخیری رخنمون یافته، مبین یک سفره روراندگی نمکی در شمال ایران مرکزی می باشد.
    کلیدواژگان: گسل راندگی گرمسار، ساختار نمکی، سفره روراندگی، لبه پیشرو آشکارشده، صفحه های نمکی نابرجا
  • اکبر الصاق، محمد ربانی صفحه 53
    در ایران صنعت تولید نمک، بیشتر با روش تصفیه سنگ نمک از طریق شستشو با آب می باشد. به همین سبب در این پروژه اثر سختی آب شستشو در خالص نمودن نمک طعام مورد ارزیابی قرار داده شد. برای این منظور، ناخالصی های کلسیم و منیزیم، دو عنصر اصلی تعیین کننده سختی آب و فلزات سنگین در نمونه های نمک توسط دستگاه طیف سنجی جذب اتمی مورد سنجش قرار گرفت و با یکدیگر و مقادیر تعریف شده این عناصر توسط موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران مقایسه گردید. با تجزیه و تحلیل و آزمون آماری نتایج می توان دریافت که با تغییر سختی آب های مورد استفاده برای شستشو، تغییر معناداری در درجه خلوص نمک بدست می آید و نمک هایی که با آب نرم تر شسته شده اند، نسبت به نمک هایی که با آب سخت تر شسته شده اند، از درجه خلوص معنا دار بالاتری از 98/96 تا 83/98 درصد جرمی برخوردار هستند و کیفیت مطلوبتری دارند. میزان فلزات سنگین تعریف شده در استاندارد نمک طعام ایران، نیز اندازه گیری شد که مقادیر آهن، مس و کادمیوم در کلیه نمونه ها کمتر از مقدار استاندارد بدست آمد و برای سرب در چند نمونه درحد استاندارد و بالاتر بود.
    کلیدواژگان: نمک طعام، سختی آب، طیف سنجی جذب اتمی، فلزات سنگین
  • محمد غندالی صفحه 63
    در این کار تحقیقاتی، یک روش جداسازی فاز مایسلی را در حضور الکترولیت به صورت یک روش پیش تغلیظ در اندازه گیری فلزات کادمیم و سرب در نمک طعام با استفاده از اسپکتروسکوپی جذب اتمی شعله (FAAS) مورد بررسی قرار می دهد. اساس این روش پدیده جداسازی فازی سورفاکتانت های غیر یونی در محلول های آبی است. واکنشگر1-(2- تیازولیزلازو)-2- نفتول (TAN) به عنوان یک عامل کمپلکس کننده مورد استفاده قرار می گیرد. و تریتون X-114 به عنوان سورفاکتانت به محیط اضافه شد. پس از واکنش سرب و کادمیم با TAN و افزایش دما به C°40، آنالیت ها به صورت کمی به فاز سورفاکتانت غیر یونی اکتیل فنوکسی پلی اتوکسی اتانول (Triton X-114) استخراج شدند. بعد از جداسازی فازها، عمل رقیق سازی فاز سورفاکتانت با متانول اسیدی انجام شد ومحلول محتوی یونهای فلزی به وسیله اسپکتروسکوپی جذب اتمی اندازه گیری شد.در شرایط بهینهpH=8/5، Triton X-114 0/06 % w/v، SDDC= 2×10-5 mol/l معلوم شد که این روش، یک روش مناسب برای اندازه گیری یونهای سرب و کادمیم در نمونه های نمک طعام می باشد.
    کلیدواژگان: جذب اتمی شعله، نقطه ابری، استخراج، نمک طعام
|
  • Davood Jahani Page 1
  • Seyed Hamid Vaziri, Mahmoud Reza Majidifard Page 17
  • Page 29
    In this project, 31 sample of salt were taken from all active salt mines and salt table factories in Garmsar region. The amount of Fe and Cu in samples were determined and investigated according to appropriate national standard of Iran and Codex by inductively coupled plasma optical emission spectrometry (ICP-OES) method. In accordance with the standards the allowed maximum limit of Cu is 2ppm and of Fe is 10pmm. The results showed that the amount of Cu in all of the studied samples was 0.1ppm to 0.5ppm and was bellow the allowed maximum limit but the amount of Fe was 2.1ppm to 30.7ppm and in some of the samples of mine was over the allowed maximum limit. So in using of these salts as raw materials for producing table salt and USP grade salts, enough precaution have to be taken to reach the allowed limit of national standard for Fe in final products of factories.
  • Mohammad Hadi Davoudi, Ehsan Kabir Page 35
    In many regions with evaporated geological structure, soil usually contains a significant amount of soluble salts. These salts affect soil structure and shear strength, and also the performance of additives which are usually used to strengthen the soil. Soil stabilization by lime is one of the common methods of soil improvements which has been known and used from far periods. In most parts of Iran, especially in tropical areas, sodium chloride exists naturally in the soil which by the way of weak ionic link causes slight reinforcement of resistance nearly. Since the weak ionic band can break down quickly by a minor loading; it is necessary that more research be carried out on the stabilization of this kind of soil. In this study, the effect of sodium chloride with different mixing ratio has been studied. The results of unconfined compressive strength show that the presence of sodium chloride after 7 days causes a reduction in the resistance of samples, while it increases the resistance after 28 days if the percentage of salt is less than 1%.
  • Page 43
    Based on sedimentary-structural zonation of Iran، the studied area is located in the northern borders of Central Iran and southern parts of Alborz mountain. Garmsar fault as the most important tectonic structure of the studied area، trending east-west، is accommodated in north of Garmsar which declines towards the west and its trend changes to NW-SE. The mentioned fault is a thrust dipping to the north with left lateral attitude. Considering fracture system of salt structures in the studied area implies on influencing E-W structural trend of Garmsar thrust on salt structures. Garmsar thrust as the principle structure has the most important role in upwards movement of Upper Eocene-Oligocene salt mass and taking them to the surface. Outcropped evaporate system imply existing a salt nappe aquifer in north of Central Iran.
  • Akbar Elsagh, Mohammad Rabani Page 53
    In Iran, salt production industry is usually based on washing salt rock with water for purification. So in this project the effect of water hardness on the purification of the salt was studied using water with different degrees of hardness. We tested the amount of Ca, Ma and other heavy metal impurities in the sample salt using an analytical method, atomic absorption spectroscopy. The results were compared with each other and with quantities set by the institute for standards and industrial research of Iran. By statistical test (Anova: Single Factor) it can be found that a significant change in purity of salt is obtained by changing hardness of waters used for purification and the salts leached with softer waters have higher significant purity from 96.98 to 98.83 mass percent and higher quality than those leached with harder waters. The amount of heavy metals, as defined according to the Iranian salt standard, were also determined. The amounts of Fe, Cd and Cu were found to be less than standard. Pb was at or in higher amounts than the standard level.
  • Mohammad Qandalee Page 63
    This paper describes a micelle-mediated phase separation in the presence of electrolyte as a preconcentration method for Pb and Cd determination in rock salt by flame atomic absorption spectrometry (FAAS). The method is based on phase separation phenomenon of non-ionic surfactants in aqueous solutions. The reagent TAN was used as a copmlexing agent and Triton X-114 was added as a surfactant. After reaction of Pb and Cd with TAN and increasing the temperature to 40 ◦C, analytes are quantitatively extracted to the non-ionic surfactant-rich phase octylphenoxypolyethoxyethanol (Triton X-114). After phase separation, dilution of the surfactant- rich phase with acidified methanol was performed, and the Pb and Cd content was measured by flame atomic absorption spectroscopy. Under the optimum conditions (pH=7, 0.05 % (v/v) Triton X-114 and 2.410-5 mol L-1 of TAN), the method was successfully applied to Pb and Cd determination in rock salt samples.