فهرست مطالب
فصلنامه تحقیقات جغرافیایی
سال بیست و سوم شماره 3 (پیاپی 90، پاییز 1387)
- تاریخ انتشار: 1387/09/01
- تعداد عناوین: 7
-
-
صفحه 3در این پژوهش داده های مربوط به حداقل دمای روزانه ایستگاه سنندج طی سال های 1339 تا 1381 مورد استفاده قرار گرفت. در طی این دوره 85 روز با دمای کمتر از 20- درجه سلسیوس به عنوان روزهای سرد انتخاب شدند. نقشه های مربوط به دمای هوا، مؤلفه های باد مداری و باد نصف النهاری در ترازهای 500، 700، 850، 925 و 1000 هکتوپاسکال برای این روزها در نرم افزار گرادس ترسیم شد. به منظور بررسی های بیشتر و انجام مطالعات همدید، نقشه های مربوط به تاریخ 6/11/1361 تا 13/11/1361 که نشان دهنده یک دوره هشت روزه سرمای وزشی بود، به عنوان نمونه انتخاب گردید. برای هر کدام از این روزها، نقشه های ارتفاع ژئوپتانسیل، دمای هوا و مؤلفه برداری باد در تراز 500 هکتوپاسکال ترسیم شد. در این دوره بیشتر قسمت های ایران، بویژه ایستگاه سنندج در نیمه غربی یک فرود عمیق قرار داشتند. به نظر می رسد نیمه غربی این فرود حامل هوای سرد از عرض های بالا به منطقه بوده که در نتیجه موجب افت شدید دما در بیشتر نقاط ایران و از جمله سنندج گردیده بود.
کلیدواژگان: ارتفاع ژئوپتانسیل 500 هکتوپاسکال، باد مداری، باد نصف النهاری، سرمای وزشی، سنندج -
صفحه 19جریان های جوی تراز لایه میانی جو نقش تعیین کننده ای در تغییرات بارش ایران دارند. بر این اساس، در این مقاله داده های روزانه ارتفاع ژئو پتانسیل تراز 500 هکتوپاسکال ساعت 12GTM برای مختصات صفر تا هفتاد درجه طول شرقی و ده تا شصت درجه شمالی در سال های پر بارش ایران(1974، 1976، 1982، 1986، 1992) از پایگاه داده های اقلیمی NCEP/NCAR استخراج شد. برای انتخاب مهمترین مؤلفه ها، اصل تبیین بیش از یک درصد، مبنا قرار گرفت. این تحلیل نشان داد که با سیزده مؤلفه می توان حدود 92 درصد تغییرات داده ها را تبیین کرد. براین اساس، مقادیر سیزده مؤلفه مبنا در 1827 روز(با توجه به وجود دو سال کبیسه)و هفت الگوی گردشی قابل شناسایی است. الگوی گردشی شماره 1، معرف حاکمیت یک پر ارتفاع برروی شمال ایتالیا و یک فرود بسیار عمیق برروی عراق است که تا عرض های 20 درجه کشیده شده است. ایران در بخش شرقی فرود مذکور قرار گرفته است، الگوی گردشی شماره 2 معرف استقرار یک فرود بسیار عمیق برروی مدیترانه و دریای مرمره تا غرب دریای سیاه است، برروی ایران جریان ها حالت مداری پیدا می کنند. الگوی گردشی شماره 3 توالی فراز و فرود در حوالی مدار های 35 تا 40 درجه را نشان می دهد، برروی ایران فرود نسبتا کم عمقی حاکم است، الگوی شماره 4 که نماینده آن روز 21 دسامبر 1982 است، معرف یک فرود بسیار عمیق همراه با سردچال برروی قبرس است. برروی ایران یک کم ارتفاع حاکم است، الگوی شماره 5 معرف استقرار یک فرود کم عمق برروی دریای سیاه است که احتمالا بخشهای شمالی و شمال غربی ایران را تحت تاثیر خود قرار داده است. الگوی شماره 6 بیانگر حاکمیت یک فرود برروی دریای خزر است که زبانه آن تا دریای سیاه و حتی دریای مدیترانه کشیده شده است، برروی ایران یک پر ارتفاع قرار گرفته است، الگوی شماره 7 معرف استقرار یک پر ارتفاع برروی کشور عراق می باشد که سراسر ایران را در برگرفته است، در امتداد شمال شرقی دریای خزر یک فرود مشاهده می شود. تحت استقرار هر یک از الگو های مذکور، کشور ایران با افزایش بارندگی نسبت به میانگین مواجه استکلیدواژگان: الگوهای گردشی، ارتفاع ژئوپتانسیل، سطح 500 هکتوپاسکال، سال های پربارش ایران، تحلیل مؤلفه های مبنا
-
صفحه 39امروزه انواع بیماری های جسمی و روانی به علت گسترش زندگی شهری و همچنین توسعه صنعتی شهرها افزایش یافته است. از طرف دیگر، اهمیت چشمگیر گردشگری، بویژه در بخش طبیعت گردی در سطح جهانی و از جنبه های مختلف بر همگان آشکار گردیده است. به علاوه، با برنامه ریزی های بهینه ای که در برخی از کشور ها صورت گرفته است، تاحد بالایی هزینه های درمان کاهش یافته و همچنین زمینه بهبود و باز توانی بیماران فراهم گردیده است. چشمه های آب معدنی وگرم به عنوان یکی از شگفتی های خلقت که از گذشته های دور در درمان استفاده می شده اند، جایگاه خاصی را در توریسم درمانی برای گردشگران دارا هستند. استان اصفهان به دلیل موقعیت و وضعیت ژئومورفولوژیک ویژه ای که دارد، دارای چشمه های آب معدنی و گرم فراوانی با خواص و قابلیت های درمانی ویژه است که به صورت پراکنده در سطح استان قرار گرفته اند. در این پژوهش، پس از گرد-آوری اطلاعات و داده های آماری و سپس پردازش آن، وضعیت چشمه های آب معدنی و آب گرم استان اصفهان تحلیل گردیده است که با در نظر گرفتن 52 چشمه و 12 شاخص، سطح بندی انجام شده است. بر این اساس، چشمه هایی که از لحاظ دارا بودن شرایط اقلیمی، امکانات رفاهی، خدماتی و تفریحی در موقعیت مساعدتری هستند، در سطوح بالاتر قرار گرفته اند و با کاهش این موارد با توجه به این که برخی از چشمه ها دارای خواص درمانی ویژه ای می باشند در سطوح پایین تر قرار می گیرند. بنابراین، راهکارهایی در جهت برنامه ریزی برای گسترش تاسیسات و امکانات مناسب ارائه گردیده تا بتوان از آنها در جهت توریسم درمانی به شکل بهینه استفاده کرد.
کلیدواژگان: اصفهان، برنامه ریزی، توریسم درمانی، توسعه، چشمه های آب معدنی، شاخص score- z -
صفحه 65همه کشورها و دولت ها و نیز همه انسان ها به نوعی در تلاش و تکاپو برای دستیابی به توسعه هستند؛ توسعه نیز واجد مفهومی پیچیده، دوبعدی، تحول پذیر، پویا و فرآیندی است. در راستای این توسعه، شهرها به طور فزاینده ای در معرض بحران های ناگوار بویژه در کشورهای در حال توسعه قرار گرفته اند. در زمان ما تغییرات اجتماعی- اقتصادی از تغییرات فیزیکی سریعتر صورت می گیرد و محیط زیست انسانی نه از تغییرات فیزیکی، بلکه از تغییرات اجتماعی، تاثیر فوری می پذیرد. آخرین راهبرد برای مسائل ناشی از رشد و توسعه در سطح جهانی، منطقه ای و محلی(شهرها و روستاها) طی دهه های گذشته، ارائه راهبرد توسعه پایدار است که توسط سازمان ملل معرفی گردیده است. در این رویکرد، هر توسعه ای باید ضمن رفع نیازهای کنونی، متضمن حق آیندگان برای تامین نیازهایشان نیز باشد. با توجه به اهمیت این موضوع در سطح جهانی و نیز در سطح مناطق خشک، این مقاله به ارزیابی و بررسی توسعه پایدار در شهر اردکان در ابعاد اجتماعی و اقتصادی می پردازد. دراین ابعاد با توجه به ادبیات توسعه پایدار و شاخص های منتخب ارائه شده توسط کمیسیون توسعه پایدار، شاخص هایی به صورت منتخب در نظر گرفته شده و براساس آنها، در ابتدا با استفاده از آزمون علامت، مقایسه ای با مناطق شهری کشور صورت گرفته است. در مرحله دوم با استفاده از روش امتیاز استاندارد شده، تفاوت ها در محلات شهر اردکان بررسی شده و در نهایت، پایداری و ناپایداری محلات نسبت به هم مشخص شده است. ارزیابی های صورت گرفته، بیانگر آن است که اگرچه در مقایسه شاخص های اجتماعی- اقتصادی شهراردکان با مناطق شهری کشور اختلاف معنی داری در زمینه پایداری مشاهده نمی شود، لیکن در سطح محلات شهر اردکان، ناپایداری هایی بوضوح مشاهده می شود.
کلیدواژگان: توسعه پایدار، شاخص های اجتماعی، اقتصادی، نواحی خشک، شهر اردکان -
صفحه 93مطالعه و شناسایی محدودیت ها و مخاطرات تهدید کننده جوی و اقلیمی و نیز آگاهی از جاذبه ها و پتانسیل های نهفته در ویژگی های طبیعی و اقلیمی جغرافیای گسترده کشور در فصل های مختلف سال به منظور لحاظ نمودن آنها در برنامه ریزی های مختلف ملی و استانی، از جمله توسعه صنعت گردشگری از اهمیت ویژه ای برخوردار است. مساله مهم برای جهانگردان جدا از مسائلی نظیر میراث فرهنگی و امنیت ملی، مکان یابی نقاط و محل های گردشگری با در نظر گرفتن شرایط آب و هوایی به لحاظ ریزش های جوی، ویژگی های دمایی، رطوبت نسبی، ساعات آفتابی، یخبندان و باران های شدید و نظایر آن است، تا با آگاهی از آنها نقاط مورد نظر خود را از دیدگاه اقلیم در فصل های مشخص سال انتخاب نموده مورد برنامه ریزی قرار دهند.
هدف از این مقاله، بررسی توان سنجی اقلیمی شهرستان بابلسر از لحاظ آسایش حرارتی در فضای آزاد برای اکوتوریسم است و با توجه به اهمیت بابلسر از نظر قطب گردشگری در فصل های مختلف سال اهمیت آن واضح است. در این تحقیق با استفاده از پارامترهای مهم اقلیمی(دما، رطوبت نسبی، باد، تابش و...) مستخرج از سالنامه آماری ایستگاه هواشناسی سینوپتیک بابلسر(2004-1979) و شاخص های زیست- اقلیمی بیکر، ماهانی و ترجونگ، شرایط آسایش حرارتی منطقه در فصول مختلف سال در فضای آزاد بررسی و تحلیل شد. نتایج نشان می دهد که شهرستان بابلسر از ماه اردیبهشت تا اواخر آبان ماه دارای شرایط بهینه برای گردشگری در طبیعت و فضای آزاد از نظر آسایش حرارتی است. هر چند که در دو ماه تیر و مرداد به علت افزایش نسبی درجه حرارت و بالا بودن رطوبت نسبی حالت شرجی در این شهرستان حاکم می شود، لیکن با وزش باد این وضعیت قابل تحمل شده، به شرایط بهینه تبدیل می گردد.
کلیدواژگان: اکوتوریسم، اقلیم، آسایش حرارتی، بابلسر، بیکر، ماهانی، ترجونگ -
صفحه 109دمای هوا به عنوان یکی از مهمترین فراسنج های جوی در تامین انرژی مورد نیاز گیاه در مراحل مختلف فنولوژی2 نقش بسزایی دارد. به تبع آن، دمای خاک نیز با تاثیرگذاری در فعل و انفعالات شیمیایی خاک و انتقال مواد غذایی از ریشه به اندام های رویشی و زایشی و در نتیجه عملکرد بهتر و بیشتر محصول حایز اهمیت است. هدف از این تحقیق، برآورد دمای اعماق مختلف خاک با توجه به مشاهدات دمای هوا در سطوح رطوبتی مختلف خاک بود که برای نیل به این مقصود طی یک دوره پنج ماهه(از اول اسفند ماه سال 1384 تا پایان تیر ماه سال 1385) آمار مربوط به دمای هوا، رطوبت و دمای اعماق 5 و 15 سانتی متری خاک ثبت گردید. تحلیل های آماری با استفاده از نرم افزارهای SPSS، Statgraph وExcel و بر اساس روش های استاندارد آماری صورت گرفت.
کلیدواژگان: دمای پناهگاه هواشناسی، دمای خاک، رطوبت خاک، زرقان فارس -
صفحه 127نحوه استفاده و نوع کاربری اراضی از عوامل تاثیرگذار بر افزایش میزان فرسایش خاک و کاهش درآمدهای حاصل از اراضی است و با تعیین کاربری مناسب برای اراضی می توان به توسعه پایدار دست یافت. تحقیق حاضر با هدف بهینه سازی کاربری اراضی حوضه زارم رود در مازندران و به منظور کاهش میزان فرسایش خاک صورت گرفته است. برای برآورد میزان فرسایش در سطح حوضه از مدل EPM در محیط GIS استفاده شده است. در این مدل با امتیازدهی به عوامل لیتولوژی، شیب زمین، کاربری اراضی و وضعیت فرسایش، شرایط حوضه شبیه سازی می شود. بنابراین، در صورت تغییر کاربری اراضی، تنها امتیاز عامل کاربری در مدل تغییر خواهد کرد و در نتیجه می توان تاثیر تغییرکاربری اراضی را در میزان فرسایش و رسوب بررسی نمود. سه مدلEPM برای حوضه زارم رود تنها با اختلاف در امتیاز کاربری اراضی برای مزارع و باغ ها)مکان های با امکان تغییرکاربری و نوع کشت (در محیط GIS تهیه و نحوه فرسایش به صورت کیفی و کمی برای این سه مدل مقایسه شد. نتایج حاصله بیانگر آن است که با تغییر کاربری اراضی، بخصوص دیمزارها و باغ ها می توان شدت فرسایش و میزان آن را به طور قابل ملاحظه ای کاهش داد. از طرفی، درآمدها و هزینه های هر یک از کاربری های موجود در سطح حوضه بررسی و کاربری با حداکثر درآمد و حداقل فرسایش، انتخاب گردید.
کلیدواژگان: کاربری اراضی، فرسایش و رسوب، مدل EPM، حوضه زارم رود، GIS
-
Page 3In this paper, we have used daily minimum temperature data of Sanandaj station during 1961-2002(1339 to 1381 Persian calendar). 85 days of the period has been considered as cold days with temperatures less than. The maps of air temperature, V wind and U wind components of this period have been provided for 500, 700, 800, 850, 925and 1000 hpa levels using Grads. A cold period from 1983/1/26 to 1983/2(1361/11/6 to 1361/11/13 Persian calendar), selected based on the maps. These maps showed that the cold advection was domination in the period. For these days, maps of geopotintial height, air temperature, V wind and U wind components for 500 hpa have plotted. In this period a great part of Iran especially Sanandaj station located at the western part of a deep trough. It seems that this trough leads cold air from higher latitudes to the region and provided cooling in most regions of Iran especially Sanandaj station.
-
Page 19In order to explore the spatial and temporal variation of 500hpa circulation patterns and their relationship with the rainy years of Iran (1974, 1976, 1982, 1986 and 1992), daily geopotential heights for the region 0º E to 70 º E and 10 º N to 60 º N, at 2.5 degree resolution, were analysized. A PCA analysis of geopotential heights in S-mode showed that there are seven significant circulation patterns. These patterns explain about 93 percent of variance. The 1st circulation pattern represents a deep trough over Iraq, and Iran is located in its eastern part. Circulation pattern 2 represents a trough over the Mediterranean Sea. Circulation pattern 3 represents shallow trough over the Iran. Circulation pattern 4, which its representative day is December 21st 1982 indicates a trough over the Cyprus. A rather shallow trough dominates over Iran. Circulation pattern 5 represents shallow trough over the Black sea which probably affected north and north-west of Iran. The sixth circulation pattern is a representative trough over the Caspian Sea which extends toward the Black Sea and even the Mediterranean Sea. The seventh circulation pattern represents the disposition of a high over Iraq that extends all over Iran. Some of These circulation patterns lead air masses to Iran which causes years with high precipitation.
-
Page 39Industrial development changes the life style in urban areas. These changes lead to physical and mental health problems in these areas. Spring may be considered as potentials for developing health tourism. In this paper we classify the springs of Isfahan province using 12 indicies.
-
Page 65Development is a complex, multidimensional, and dynamic concept. In developing countries cities experience a lot of crisis. Socio- Economical changes happen more rapidly than physical ones in the cities of developing countries. In this paper we attempt to evaluate Socio-Economical factors of sustainable development in Ardakan. The study showed that different parts of the city exhibits significantly different stability indicies.
-
Page 93Natural hazards and climatic limitations are a major part of any tourism industry. Climatic conditions show a seasonal behavior. In this paper we study thermal comfort of Babolsar County using temperature, relative humidity, wind, and insulation. The research showed that thermal condition is favorable in Babolsar County from Ordibehesht to late Aban. During Tir and Mordad temperature and atmospheric moisture is relatively high. Meanwhile thermal condition could favorable in presence of wind.
-
Page 109Air temperature is one of the most important atmospheric parameters in energy supply of plants in different phonological stages. So soil temperature is significant chemical reactions of and soil nutrients translocation from root to growing and reproducting organ and consequently it results in more and better crop. In Meteorological Organization, air temperature continually measure and register in atmospheric, Synoptic and Climate Stations and in addition to experts read the parameters, register machines also register all the day long changing process on special papers. But soil depths temperature reads and takes note by observers in special times of morning, noon and evening in synoptic stations. The research goal was evaluating surface soil depth temperature in according to observing air temperature and soil moisture. To reach this goal, statistics about air temperature and soil moisture, 5 & 15 cm depth temperature and moisture are registered in 5 months period (March to July 2006). Statistics analysis was based on statistics standard methods and used Excel, Statgraph and SPSS software.
-
Page 127Land use is one of the important factors of soil erosion and soil productivity. Sustainable development is possible by land use mapping. This research has been done using Geographical Information System to determine the desirable land use for decreasing soil erosion in Zaremrod Watershed. EPM model has been applied in GIS environment to estimate soil erosion. There are four scores for 4 factors in EPM model. Land use factor or Xa is one of the factors of EPM model. If land use is changed, consequently land use score or Xa will change. So using practical models one can investigate the effect of land use changes on soil erosion and sediment production. Three EPM models have been provided in GIS environment for Zaremrod Watershed that they were different in land use score or Xa (gardens and farms only) and erosion was investigated with these models quantitatively and qualitatively. The results showed that land use changes can decrease erosion intensity and volume notably. Also the costs and incomes of the different land uses in Zaremrod Watershed were considered and the desirable land use was selected in terms of soil erosion and incomes.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.