فهرست مطالب

مدیریت اطلاعات سلامت - سال نهم شماره 2 (پیاپی 24، خرداد و تیر 1391)

نشریه مدیریت اطلاعات سلامت
سال نهم شماره 2 (پیاپی 24، خرداد و تیر 1391)

  • تاریخ انتشار: 1391/07/02
  • تعداد عناوین: 16
|
  • سید موید علویان، اعظم رئوفی صفحه 145
    اخیرا از سوی همکار عزیز و ارجمند جناب آقای دکتر سید موید علویان سردبیر محترم مجله ی «Hepatitis Monthly» و سرکار خانم اعظم رئوفی، نامه ای در زمینه ی داده های مستخرج مقاله ی «میزان خود استنادی مجلات علمی- پژوهشی انگلیسی زبان ایرانی حوزه ی پزشکی نمایه شده در نمایه نامه ی استنادی Scopus» مدیریت اطلاعات سلامت؛ 8(5): 639-648 به دفتر مجله وصول شده است. با توجه به بررسی کارشناسانه ی مجدد و موضوع عدم تبیین دقیق بازه ی زمانی در مقاله ی مزبور، برخی داده های مقاله مورد تشکیک نویسنده ی نامه واقع شده است که ضمن پوزش نویسندگان مقاله از نتایج مزبور به درج نامه بدون اشاره به نام های خاص مبادرت می شود.
  • فاطمه رنگرز جدی، مریم احمدی، فرحناز صدوقی، محمودرضا گوهری صفحه 147
    مقدمه
    پرونده ی سلامت فردی، دسترسی افراد به اطلاعات سلامت خود را فراهم می نماید و با آموزش بیمار، تسهیل ارتباط پزشک- بیمار و حمایت از روش مراقبت از خود، ارتقای کیفیت مراقبت را موجب می گردد. هدف این تحقیق، مقایسه ی مفاهیم و کاربردهای پرونده ی سلامت فردی در کشورهای منتخب بود.
    روش بررسی
    مطالعه به روش توصیفی- تطبیقی در خصوص مفاهیم (تعریف و توصیف، اصول اصلی، اهداف، استانداردها، رسانه و منبع داده ها) و کاربردهای پرونده ی سلامت فردی در کشورهای آمریکا، استرالیا، انگلستان و ایران در سال 1388 صورت پذیرفت. فرم جمع آوری داده ها (پس از تایید روایی صوری و محتوایی توسط متخصصین) با استفاده از منابع داده شامل مقالات، کتب، مجلات و سایت های معتبر به زبان انگلیسی و فارسی –سال های 1995 تا سپتامبر 2009- تکمیل شد. سپس جداول مقایسه ای تهیه و نقاط ضعف و قوت هر یک مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت.
    یافته ها
    در هر سه کشور منتخب، بیمار/ فرد مالک پرونده ی سلامت فردی بود؛ اطلاعات تنها در اختیار افرادی که توسط بیمار مجاز اعلام شده اند، قرار می گرفت. پرونده با درخواست و رضایت فرد تشکیل می گردید. هدف و کاربرد این پرونده در هر سه کشور به ترتیب در دسترس قرار دادن اطلاعات سلامت فرد برای او و امکان تبادل پیام و استفاده از پایگاه های دانش ذکر شده بود.
    نتیجه گیری
    پرونده ی سلامت فردی در بیشتر کشورها با هدف دسترسی افراد به اطلاعات سلامت خود فراهم شده است. ضرورت دارد در کشور ما نیز بر اساس تجربیات سایر کشورها در این زمینه اقدام گردد.
    کلیدواژگان: پرونده ی سلامت فردی، پرونده ی الکترونیک سلامت، مدارک پزشکی، پرونده ی الکترونیک سلامت فردی
  • مریم احمدی، آرزو دهقانی محمودآبادی، شهلا فزون خواه صفحه 161
    مقدمه
    در دنیای پر از دانش و پیچیدگی روز افزون امروز نیاز به تبادل داده، اطلاعات و دانش غیر قابل انکار است. پرونده ی الکترونیک سلامت از فن آوری های کلیدی عرصه ی مراقبت بهداشتی است که با ایجاد قابلیت تعامل، سرعت ارایه ی خدمات را افزایش، خطاها را کاهش و کیفیت ارایه ی خدمات را بهبود می بخشد. برای توزیع و تبادل اطلاعات؛ توسعه و استفاده از استانداردهای تبادل پیام در پرونده ی الکترونیکی سلامت مورد نیاز می باشد. در این مقاله به شناسایی استانداردهای این سازمان ها پرداخته و نقاط ضعف و مزیت های آن ها با هم مقایسه شده اند.
    روش بررسی
    این بررسی یک مطالعه ی توصیفی- تطبیقی بود که در سال 1389 انجام شد. ابزار جمع آوری اطلاعات چک لیست بود که روایی آن از نظر تعدادی صاحب نظران دانشگاهی در زمینه ی پرونده ی الکترونیک سلامت مورد تایید قرار گرفت. داده های مورد نیاز این پژوهش از کتاب ها، نشریات و وب سایت های سازمان های معتبر مرتبط تهیه شد. جامعه ی پژوهش را سازمان های 7HL (Health level seven)، (International organization for standardization) ISO، CEN (Committee of european standards) تشکیل می داد که در زمینه ی پرونده ی الکترونیک سلامت استانداردهای کامل تر و جامع تری نسبت به سایر سازمان ها ارایه می کردند. داده های جمع آوری شده با استفاده از جدول تطبیقی و روش های کیفی تحلیل شد.
    یافته ها
    در سطح جهانی چندین سازمان و موسسه در زمینه ی ایجاد استانداردهای مربوط به پرونده ی الکترونیک سلامت فعالیت می کنند که عبارت از سلامت سطح هفتم (7HL) و سازمان بین المللی استاندارد (ISO) و هیات فنی کمیته ی اروپایی تعیین کننده ی استاندارد (CEN) می باشد. سازمان 7HL دارای استاندارد تبادل پیام است و هیات فنی کمیته ی اروپایی تعیین کننده ی استاندارد و دارای استاندارد تبادل با نام 13606EN است که سازمان بین المللی استاندارد، آن را به استانداردی بین المللی تبدیل و مسوولیت روزامدی آن را بر عهده دارد.
    نتیجه گیری
    بیش ترین فعالیت در مورد استانداردسازی تبادلات پرونده ی الکترونیک سلامت در سازمان بین المللی استاندارد و سازمان سلامت سطح هفتم صورت گرفته است. استانداردهای تبادل پیام این دو سازمان برخلاف شباهت در بعضی موارد، تفاوت های منحصر به فردی با یکدیگر دارند. مقایسه ی این دو استاندارد در مطالعات مختلف نشان می دهد که اگر چه این دو استاندارد به شیوه هایی متفاوت در جهت تبادل پیام گام برمی دارند، ولی استاندارد تبادل پیام 7HL در ایجاد قابلیت تعامل متقابل به طور کافی موفق نبوده است و ناهماهنگی هایی در کلاس های مدل اصلی آن به چشم می آید. استاندارد 13606ISO با استفاده از بعضی ویژگی های خود گام ارزشمندی در راستای تعاریف مفاهیم بالینی و ایجاد قابلیت تعامل متقابل برداشته است.
    کلیدواژگان: استانداردها، پرونده ی الکترونیک سلامت، 7HL
  • محمود کیوان آرا، معصومه صادقی، سکینه سقاییان نژاد اصفهانی، حمیدرضا تدین صفحه 172
    مقدمه
    نظام ثبت، مجموعه ای از داده های مربوط به بیماران است که دارای یک تشخیص ویژه و یا یک اقدام خاص می باشد. طراحی و اجرای سیستم های ثبت می تواند در مدیریت داده های مربوط به روند یا وقوع بیماری موثر باشد. سندروم حاد کرونری اصطلاحی است که شامل سکته ی قلبی یا آنژین ناپایدار بوده و به منظور کاهش بار این بیماری طراحی و اجرای نظام ثبت ضروری است. این مقاله درصدد بوده است کلیات نظام ملی ثبت سندروم حاد کرونری را در کشورهای آمریکا، سوئیس، مالزی و ایران ارایه نموده و به مقایسه ی آن ها، بر پایه ی وجوه افتراق و اشتراک بپردازد.
    روش بررسی
    این پژوهش از نوع توصیفی- تطبیقی و کاربردی بود که در سال های 89- 1388 صورت پذیرفت. جامعه ی پژوهش شامل نظام ثبت سندروم حاد کرونری در کشورهای آمریکا، سوئیس، مالزی و ایران بود. روش جمع آوری داده ها، مطالعه ی کلیه ی مستندات مکتوب و برقراری ارتباط با مراکز ثبت داده ها در کشورهای منتخب از طریق ایمیل بوده است. ابزار جمع آوری چک لیستی بود که بر پایه ی حداقل های نظام ثبت، تهیه و روایی آن به تایید متخصصان رسید. همچنین جداول تطبیقی نیز به کار گرفته شده است. جهت روایی و پایایی تلاش گردیده که از منابع موثق هم چون وب سایت ها و فرهنگ لغات معتبر و... استفاده شود و در ترجمه ی متون ضمن بهره گیری از مشاوره با متخصصان مربوط، رعایت امانت با نظارت اساتید راهنما و مشاور تا حد امکان صورت پذیرفت.
    یافته ها
    در هر سه کشور مورد مطالعه، نظام ثبت ملی برای سندروم حاد کرونری وجود دارد که در آن، مراحل جمع آوری و تحلیل داده ها و توزیع اطلاعات انجام می شود. در کشور ایران، نظام ثبت در سطح ملی وجود ندارد؛ اما برای اولین بار، نظام ثبت این سندروم از سال 1378 در شهر اصفهان طراحی شد و اکنون در حال اجرا می باشد، که در این نظام فقط به جمع آوری داده ها پرداخته می شود. در دو کشور آمریکا و سوئیس این نظام تحت نظارت انجمن های تخصصی مرتبط با بیماری های عروق کرونر می باشد، اما در مالزی پایگاه داده زیر نظر وزارت بهداشت این کشور ساختار یافته است. آمریکا از نظر سابقه و از حیث دارا بودن ویژگی ها نسبت به سایر نظام های مورد بررسی در پژوهش ارجحیت دارد.
    نتیجه گیری
    از آن جا که طراحی و اجرای نظام های ثبت می تواند به تحلیل داده های مربوط به بیماران کمک کند؛ بنابراین اجرای یک نظام ملی ثبت برای سندروم حاد کرونری با توجه به بار کلان آن در ایران ضروری است. در این نظام باید علاوه بر جمع آوری داده ها به تحلیل آن ها نیز پرداخته شود.
    کلیدواژگان: سندروم حاد کرونری، نظام اطلاعات، ثبت
  • داود خلجی، احمد پاپی *، حسن اشرفی ریزی، احمد شعبانی، اکبر حسن زاده صفحه 180
    مقدمه

    رعایت استانداردهای چکیده نویسی، نقش بسیار مهمی در بازیابی اطلاعات دارد. هدف پژوهش حاضر، تعیین میزان انطباق چکیده ی فارسی طرح های پژوهشی مصوب دانشکده ی مدیریت و اطلاع رسانی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با استاندارد ایزو 214 بود.

    روش بررسی

    روش پژوهش، توصیفی و از نوع تحلیل محتوا و ابزار گردآوری اطلاعات، سیاهه ی وارسی محقق ساخته بود. جامعه ی مورد مطالعه، شامل 227 طرح پژوهشی مصوب دانشکده ی مدیریت و اطلاع رسانی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بین سال های 89-1380 بود. برای سنجش روایی سیاهه ی وارسی از روایی صوری و محتوایی استفاده شد. روش گردآوری اطلاعات در این پژوهش به صورت مشاهده ی مستقیم بود و جهت تحلیل داده ها از آمار توصیفی (توزیع فراوانی و درصد) و استنباطی (آزمون Chi-Square) و نرم افزار 16SPSS استفاده شد.

    یافته ها

    بیشترین میزان رعایت موارد استاندارد ایزو 214 مربوط به بیان ضمایر در قالب سوم شخص معادل 100 درصد و کمترین میزان، مربوط به استفاده از افعال معلوم معادل 4/34 درصد است. بیشترین میزان رعایت موارد استاندارد ایزو 214 مربوط به بیان ضمایر در قالب سوم شخص، شروع چکیده با جمله ای مبین موضوع پژوهش، جایگاه چکیده، وجود کلیدواژه هر کدام معادل 100 درصد در سال 1388 و کمترین میزان مربوط به بیان یافته های پژوهش معادل 7/16 درصد بین سال های 82-1380 بود. بین میزان رعایت هدف، بیان یافته های پژوهش، پرهیز از کاربرد اختصارات، علایم و سرواژه ها بر حسب گروه آموزشی، تفاوت معنی داری وجود داشت، در حالی که بین میزان رعایت سایر موارد استاندارد ایزو 214 بر حسب گروه آموزشی، تفاوت معنی داری وجود نداشت. بین میزان رعایت برگرفته شدن کلیدواژه از متن بر حسب درجه ی تحصیلی مجری اصلی، تفاوت معنی داری مشاهده شد، اما بین میزان رعایت سایر موارد استاندارد ایزو 214 بر حسب درجه ی تحصیلی مجری اصلی، تفاوت معنی داری مشاهده نشد.

    نتیجه گیری

    به طور کلی، میزان انطباق چکیده ی فارسی طرح های پژوهشی مصوب دانشکده ی مدیریت و اطلاع رسانی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با استاندارد ایزو 214 در وضعیت مطلوبی قرار دارد و بیشتر موارد استاندارد ایزو 214 رعایت گردیده است. میزان رعایت موارد استاندارد ایزو 214 در سال های مختلف یکسان نیست و بین میزان رعایت موارد استاندارد ایزو 214 بر حسب گروه آموزشی و درجه ی تحصیلی، تفاوت معنی داری وجود ندارد.

    کلیدواژگان: چکیده ها، طرح پژوهش، دانشگاه ها، ایزو 214
  • اکبر حسین زاده، احمد شعبانی، سیدعلی سیادت صفحه 192
    مقدمه
    تاکید مدیریت دانش در کتابخانه ها، ترویج خلق دانش، روابط نزدیک تر بین کتابخانه ها، داخل کتابخانه ها و بین کتابخانه ها و کاربران آن ها با انگیزه ی افزایش میزان رضایت کاربران و بهبود خدمات کتابخانه، تقویت شبکه های جهانی و زنده کردن جریان دانش می باشد. هدف پژوهش حاضر، تعیین میزان کاربست مدیریت دانش در بین کارکنان کتابخانه های مرکزی، دانشکده ای و بیمارستانی دانشگاه علوم پزشکی تبریز بر اساس مدل Hissig بوده است. مدل Hissig دارای چهار فرایند خلق، ذخیره، نشر و به کارگیری دانش می باشد.
    روش بررسی
    روش تحقیق پژوهش حاضر توصیفی- پیمایشی بود. جامعه ی پژوهش، تمام کارکنان شاغل در 21 کتابخانه دانشگاه علوم پزشکی تبریز (59 نفر) در سال 1389 بودند. به منظور تعیین حجم نمونه از فرمول نمونه گیری عمومی Cochrane استفاده گردید، که تعداد 40 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. روش نمونه گیری، مبتنی بر تصادفی طبقه ای متناسب با حجم بود. ابزار جمع آوری داده ها پرسش نامه ی محقق ساخته بود که از مقیاس پنج درجه ای لیکرت استفاده شد. روایی صوری و محتوایی پرسش نامه توسط اساتید مجرب تایید و به منظور پایایی آن ضریب Cronbach’s Alpha با مقدار 949/0 استخراج گردید. داده های پژوهش با کمک نرم افزار 16SPSS مورد تحلیل قرار گرفت و در سطح آمار توصیفی از فراوانی، درصد، میانگین و انحراف معیار و در سطح آمار استنباطی از آزمون های One-sample t، MANOVA و آزمون تعقیبی Scheffe استفاده شد. همچنین برای ترسیم نمودارها از نرم افزار 16Excel استفاده شد.
    یافته ها
    میزان کاربست مولفه های خلق دانش با 06/3 بالاتر از متوسط، ذخیره ی دانش با 56/2 در حد پایین تر از متوسط، نشر دانش با 87/2 در حد بالاتر متوسط و به کارگیری دانش با 12/3 در حد بالاتر از متوسط بود. همچنین نتیجه ی آزمون One-sample t بر اساس مدل Hissig نشان داد که میزان کاربست مولفه های مدیریت دانش در بین کارکنان کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی تبریز با میانگین 90/2 در حد بالاتر از متوسط می باشد.
    نتیجه گیری
    با توجه به یافته های این مطالعه، میزان کاربست مدیریت دانش در بین کارکنان کتابخانه ی مرکزی، دانشگاهی و بیمارستانی تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی تبریز در حد بالاتر از متوسط می باشد، اما از بین مولفه های مورد بررسی مولفه ی ذخیره ی دانش در حد پایین تر از متوسط می باشد؛ بنابراین تبیین اهمیت ذخیره ی دانش در بین کارکنان کتابخانه ها و استفاده از سیستم های ذخیره ی دانش ضروری می باشد.
    کلیدواژگان: مدیریت دانش، کتابخانه ها، مدل Hissig
  • علیرضا اسفندیاری مقدم، زهره بهاری موفق صفحه 203
    مقدمه
    اطلاع از میزان هم پوشانی نتایج بازیابی شده در ابزارهای بازیابی اطلاعات در جلوگیری از اتلاف وقت کاربران، امری مهم تلقی می گردد و سهم اطلاعات پزشکی- بهداشتی در میان انبوه اطلاعات موجود در وب از جایگاه ویژه ای برخوردار است. از این رو، پژوهش حاضر بر آن بود که میزان هم پوشانی نتایج بازیابی شده ی اطلاعات پزشکی از طریق کلیدواژه های تخصصی برگرفته از سرعنوان های موضوعی پزشکی مش (MESH یا Medical subject headings) را در موتورهای کاوش عمومی وب مورد بررسی قرار دهد.
    روش بررسی
    تحقیق حاضر، کاربردی و از نوع پیمایشی بود که با رویکرد توصیفی- تطبیقی در سال 1389 انجام شد. جامعه ی مورد بررسی در این پژوهش را چهار موتور کاوش عمومی وب یعنی Yahoo، Live search، Google و Ask تشکیل دادند. به منظور تعیین میزان هم پوشانی نتایج بازیابی شده در این چهار موتور کاوش، ابتدا ده کلیدواژه یا عبارت پزشکی از سرعنوان های پزشکی به صورت کاملا تصادفی انتخاب گردید و سپس، ده نتیجه ی اول هر موتور کاوش به صورت سیاهه ای، لیست شدند و پس از بررسی، با استفاده از نرم افزار Excel، میزان اشتراکات رکوردهای بازیابی شده در موتورها محاسبه و به عنوان میزان هم پوشانی در نظر گرفته شد. برای تعیین هم پوشانی نتایج بازیابی شده ی کلیدواژه های تخصصی پزشکی در چهار موتور کاوش، ده کلیدواژه و عبارت مشترک در آن ها مورد کاوش قرار گرفتند. سپس، ده نتیجه ی اول بازیابی شده در صفحه ی نخست موتورهای کاوش، در یک سیاهه، گردآوری و با تطبیق و بررسی نتایج به دست آمده و استفاده از یک معادله ی محقق ساخته، میزان هم پوشانی نتایج بازیابی شده محاسبه شد. قابل ذکر است روایی آن بر اساس مشاهدات پژوهشگران، مشورت با برخی استادان صاحب نظر در این حوزه و به ویژه استفاده از متون مرتبط مورد تایید قرار گرفت. همچنین با توجه به رویکرد توصیفی- تطبیقی اتخاذ شده در این پژوهش، آمار توصیفی با محوریت یک معادله ی آماری مورد استفاده قرار گرفت.
    یافته ها
    موتورهای کاوش در بازیابی کلیدواژه های پزشکی در نخستین صفحه، 48 درصد نتایج بازیابی شده را در یک موتور بازیابی می نمودند که نیمی از مرتبط ترین نتایج را شامل می شد. موتور کاوش Yahoo دارای بیشترین نتیجه ای بود که تنها در خود آن بازیابی شده و موتور کاوش Google با کمترین نتیجه ی منحصر به خود، از بالاترین میزان هم پوشانی با سایر موتورها در نتایج برخوردار بود. میزان هم پوشانی نتایج بازیابی شده ی کلیدواژه های پزشکی برگرفته از مش در صفحه ی نخست موتورهای کاوش Google، Ask، Live و Yahoo به میزان 11 درصد بود.
    نتیجه گیری
    موتورهای کاوش دارای هم پوشانی کمی نسبت به هم بودند. از این رو به کاربران پیشنهاد می گردد در هنگام کاوش اطلاعات پزشکی در دنیای اینترنت، جست وجوی خود را در چند موتور کاوش پیگیری کنند تا به مدارک مرتبط از میان انبوه منابع موجود در وب، دسترسی یابند. از طرف دیگر، به کاربران توصیه می شود در جست وجوی اطلاعات پزشکی از موتورهای جست وجوی تخصصی نیز استفاده کنند.
    واژه های کلیدی: اینترنت؛ بازیابی اطلاعات؛ کلیدواژه؛ موتورهای کاوش.
  • شهین مجیری، فریبا رخش، علیرضا رحیمی صفحه 215
    مقدمه
    شاخص های ارزیابی پایگاه های اطلاعاتی شامل؛ شاخص های مدیریتی، فنی، محتوایی و جستجو است و ویژگی های جستجو یکی از مهم ترین شاخص های مذکور می باشد. پژوهش حاضر، ویژگی های جستجو در پایگاه های اطلاعاتی پیوسته در وب سایت کتابخانه ی مرکزی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان از لحاظ درون داد و برون داد جستجو بر اساس معیارهای بین المللی را مورد شناسایی قرار داده است.
    روش بررسی
    مطالعه ی حاضر توصیفی- پیمایشی بود که در سال 1387 انجام گرفت. جامعه ی پژوهش 7 پایگاه اطلاعاتی پیوسته ی موجود در وب سایت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بود. در این بررسی ویژگی های جستجو از لحاظ درون داد و برون داد این پایگاه ها با استفاده از چک لیست استخراج شده از معیارهای بین المللی شامل معیار 12-K Maryland، معیار ارزیابی Ovid، ارزیابی DBMS و ابزار ارزیابی Gulliver بررسی شد. روایی چک لیست به تایید متخصصین رشته رسید و در نهایت داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار Excel در سطح آمار توصیفی با شاخص های درصد و فراوانی مورد تحلیل قرار گرفت.
    یافته ها
    با مقایسه ی مطابقت ویژگی های درون داد جستجو در پایگاه های اطلاعاتی موجود در وب سایت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با معیارهای بین المللی، مشخص شد که پایگاه Ovid 100 درصد با معیارهای مورد نظر مطابقت داشت؛ در حالی که پایگاه MD Consult، با 52/51 درصد مطابقت در پایین ترین سطح بین پایگاه های مورد مطالعه قرار گرفته است. با مقایسه ی مطابقت ویژگی های برون داد جستجو در پایگاه های اطلاعاتی موجود در وب سایت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با معیارهای بین المللی مشخص شد که پایگاه Ovid 100 درصد با معیارها مطابقت داشته و در بین پایگاه های مطالعه شده بالاترین امتیاز را دارد؛ در حالی که پایگاه MD Consult با90/61 درصد مطابقت در پایین ترین سطح بین پایگاه های مورد مطالعه قرار گرفته است.
    نتیجه گیری
    ویژگی های جستجوی پایگاه اطلاعاتی Ovid 100 درصد با معیارهای بین المللی مطابقت داشت و پایگاه MD Consult با 33/57 درصد انطباق در پایین ترین سطح انطباق با معیارهای بین المللی قرار دارد. سایر پایگاه ها نیز در سطح بالایی قرار دارند که البته می توان پس از بررسی سایر ویژگی ها مانند فنی، مدیریتی و محتوایی این پایگاه ها به تصمیم گیری در خصوص اشتراک یا قطع اشتراک آن ها پرداخت.
    کلیدواژگان: پایگاه های اطلاعاتی واقعی (غیر کتاب شناختی)، استانداردهای مرجع، مطالعات ارزشیابی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
  • نجمه نیر، عبدالرسول جوکار صفحه 224
    مقدمه
    عصر حاضر، عصر تحولات و تغییرات شگرف در فن آوری ها می باشد. عصری که ساختار فکری آن آکنده از عمق بخشیدن به اطلاعات و توجه به مشارکت نیروی انسانی خلاق و دانش گرا است. پژوهش حاضر با هدف شناسایی رابطه ی بین مدیریت دانش با خلاقیت در میان کتابداران کتابخانه های دانشگاهی شهر شیراز در سال 1389 بود.
    روش بررسی
    مطالعه ی حاضر توصیفی- همبستگی بود که جامعه ی مورد مطالعه در این پژوهش، 120 کتابدار زن و مرد کتابخانه های دانشگاهی دولتی و آزاد شهر شیراز در سال 1389 بود، که همه ی آنان به عنوان نمونه ی پژوهش در نظر گرفته شدند؛ لذا به 120 نفر از آن ها پرسش نامه داده شد، که 90 نفر (75 درصد) بازگردانده شد. روش پژوهش، پیمایشی و ابزار جمع آوری داده ها شامل پرسش نامه ی محقق ساخته ی مدیریت دانش و پرسش نامه ی خلاقیت Randsip بود. ضرایب پایایی Cronbach''s alpha که برای محاسبه ی همسانی درونی پرسش نامه های مدیریت دانش و خلاقیت استفاده گردید، به ترتیب برابر با 90/0 و 81/0 به دست آمد. داده ها با استفاده از روش های آمار توصیفی و استنباطی شامل ضریب همبستگی Pearson، t-test و آزمون ANOVA مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
    یافته ها
    بین دو متغیر مدیریت دانش و خلاقیت با توجه به ضریب همبستگی 261/0، رابطه ی مثبت و معنی داری در سطح 013/0 وجود دارد. از نتایج دیگر آن بود که، بین نمره مولفه ی «افراد» و «فرهنگ» در مدیریت دانش کتابداران با نمره ی خلاقیت آنان، به ترتیب با ضرایب همبستگی 273/0 و 338/0 ارتباط مثبت و معنی داری وجود داشت، اما بین نمره مولفه های «فن آوری» و «فرایند» با نمره ی خلاقیت کتابداران، به ترتیب با ضرایب همبستگی 122/0 و 094/0 ارتباط معنی داری وجود نداشت. نتایج آزمون ANOVA نیز نشان داد که میزان تحصیلات بر مدیریت دانش کتابداران تاثیر معنی دار دارد. در حالی که جنسیت، سابقه ی خدمت و میزان تحصیلات تاثیر معنی داری بر خلاقیت کتابداران ندارد.
    نتیجه گیری
    هرچه قدر خلاقیت کتابداران کتابخانه های دانشگاهی شیراز بالاتر باشد، مدیریت دانش نیز بیش تر می باشد.
    کلیدواژگان: خلاقیت، کتابخانه های دانشگاهی، کتابداران، مدیریت دانش
  • محمداسماعیل انصاری، محمدرضا دلوی، نسیبه روزبهانی صفحه 233
    مقدمه
    روان شناسان، تیپ های متعددی برای شخصیت افراد پیشنهاد کرده اند که بر اساس آن هر فرد را در یکی از این تیپ ها قرار می دهند. یکی از این تیپ ها، مدل شخصیت صبح و بعد از ظهر است. هدف از پژوهش حاضر، شناسایی میزان سرمایه ی روان شناختی موجود با مولفه هایی چون (خوش بینی، تاب آوری، امیدواری و خودکارامدی) با استفاده از مدل Fered lutans در دو بخش دولتی و خصوصی اصفهان بر حسب سبک های شخصیت صبحی و بعد از ظهری کارکنان بوده و این که آیا رابطه و همبستگی بین دو متغیر سرمایه ی روان شناختی و سبک شخصیتی بر روی عملکرد فردی و سازمانی مورد تایید می باشد یا نه.
    روش بررسی
    روش تحقیق در این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی است؛ جامعه ی آماری آن شامل 1615 نفر از کارکنان بیمارستان های دولتی (کاشانی، امام موسی کاظم) و خصوصی (سعدی و بهارستان) اصفهان می باشد که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای، متناسب با حجم جامعه تعداد 250 نفر از کارکنان در سال 1389 به عنوان نمونه انتخاب شدند. روش جمع آوری اطلاعات در این پژوهش از مصاحبه با استفاده از Cronotype munich و دو پرسش نامه استفاده گردیده که پایایی پرسش نامه ی استاندارد سرمایه ی روان شناختی با ضریب 93 درصد و برای پرسش نامه ی شخصیت صبحی و بعد از ظهری 81 درصد بوده و روایی نیز بر اساس نظرات متخصصین مربوط در سطح بالایی مورد تایید قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS، از آمار توصیفی و استنباطی (آزمون های ضریب همبستگی Pearson، t-test و MANOVA) استفاده گردید.
    یافته ها
    بین نمرات شخصیت صبحی با امیدواری، خودکارامدی و خوش بینی رابطه ی معنی داری وجود دارد و بین نمرات شخصیت عصری با خودکارامدی، خوش بینی و تاب آوری رابطه ی معنی داری وجود دارد. در صورتی که بین نمرات شخصیت بعد از ظهری با امیدواری و بین نمرات شخصیت صبحی با تاب آوری رابطه ی معنی داری یافت نشد. همچنین از نظر کارکنان دارای سبک شخصیت عصری بر حسب ویژگی های جمعیت شناختی (تاهل) تفاوت معنی داری یافت شد. به عبارت دیگر افراد متاهل بعد از ظهر محور دارای تاب آوری بالاتری هستند.
    نتیجه گیری
    سرمایه ی روان شناختی رابطه ی مثبت معنی داری با سبک شخصیتی دارد. در مجموع کارکنانی با سبک شخصیتی عصری، سرمایه ی روان شناختی بیش تری را نسبت به سبک شخصیتی صبحی نشان می دهند.
    کلیدواژگان: شخصیت، مدل فرد لوتانز، بیمارستان ها
  • محمدرضا ملکی، بهرام دلگشایی، امیراشکان نصیری پور، مریم یعقوبی صفحه 245
    مقدمه
    رشد روزافزون بیماران مزمنی که به حمایت دایمی نیاز دارند و کارکنانی که روزانه در معرض فشارهای روحی و روانی قرار می گیرند، به بیمارستان هایی نیاز دارد که به برنامه ی ارتقای سلامت به عنوان یک خدمت کلیدی و مهم توجه داشته باشند. برنامه ی ارتقای سلامت توسط سازمان جهانی بهداشت در دهه ی 1990عنوان گردید و تا امروز تعداد زیادی از بیمارستان ها در تمام قاره ها و در بسیاری از کشورها برنامه ی ارتقای سلامت را پیاده نموده اند. از این رو، پژوهش حاضر با هدف مقایسه ی برنامه های ارتقای سلامت در بیمارستان های پایلوت سازمان جهانی بهداشت صورت گرفت.
    روش بررسی
    این مقاله حاصل یک مطالعه ی توصیفی- تطبیقی و کاربردی بود که اطلاعات مورد نیاز آن از طریق مطالعه ی کتابخانه ای (دیجیتال و چاپی) و گزارش سازمان جهانی بهداشت در خصوص برنامه های بیمارستان های اروپایی پایلوت در طرح «برنامه ی بیمارستان متعهد به ارتقای سلامت» گردآوری گردید. جامعه ی پژوهش شامل 20 بیمارستان اروپایی پایلوت برنامه ی بیمارستان متعهد به ارتقای سلامت سازمان جهانی بهداشت در بین سال های 97-1993 بود. در نهایت، داده های گردآوری شده، جدول بندی، توصیف و مقایسه شدند.
    یافته ها
    برنامه های ارتقای سلامت در قالب 4 دسته پروژه ی اصلی (توجه به ارتقای سلامت در بیمار، کارکنان، بیمارستان و جامعه) انجام شد و برای هر یک از این دسته پروژه ها، تعدادی زیر پروژه تعریف گردید. به طور کلی، 149 زیر پروژه در بیمارستان های مورد مطالعه انجام شد. 100 درصد بیمارستان های مورد مطالعه در شبکه ی بیمارستان های متعهد به ارتقای سلامت عضویت داشتند. تمام بیمارستان ها به جز بیمارستان Prague در پروژه ی پایلوت سازمان جهانی بهداشت شرکت نمودند. 31 درصد از بیمارستان ها در اجرای برنامه ی ارتقای سلامت با سایر سازمان ها در ارتباط بودند. 78 درصد بیمارستان ها بیشتر از 10 زیر پروژه داشتند و زیر پروژه های مربوط به پروژه ی ارتقای سلامت بیمار، از همه بیشتر بود. تمام بیمارستان های مورد مطالعه، به اطلاع رسانی برنامه های خود با سایر بیمارستان ها پرداختند. وجود شاخص ارزیابی برای برنامه های ارتقای سلامت در 75 درصد بیمارستان ها لحاظ شده بود. همه ی بیمارستان ها برای اجرای پروژه های مربوط به ارتقای سلامت، یک ساختار پروژه را تعریف نمودند.
    نتیجه گیری
    سازمان جهانی بهداشت در اجرای برنامه ی بیمارستان متعهد به ارتقای سلامت، انجام یک سری اقدامات (مانند انجام پروژه های ارتقای سلامت، عضویت در شبکه ی جهانی ارتقای سلامت، تدوین شاخص ارزیابی برای برنامه های ارتقای سلامت و...) را در بیمارستان ها ضروری دانسته است که در نهایت منجر به بهبود سلامت در بیمار، کارکنان، بیمارستان و جامعه خواهد شد.
    کلیدواژگان: بیمارستان ها، ارتقای سلامت، سازمان جهانی بهداشت
  • محمدتقی تقوی فرد، حسام رمضانپور خاکی، احد زارع رواسان صفحه 255
    مقدمه
    اهمیت مدیریت دانش به عنوان یکی از سرمایه های اصلی سازمان ها، توجه روز افزون صاحبان کسب و کارها و صنایع را به دنبال داشته است. این اهمیت به خصوص طی دو دهه ی گذشته، سیر بسیار قابل توجهی داشته و در حوزه ی سازمان ها و نهادهای دولتی نیز توجه زیادی را به خود جلب کرده است. با توجه به اهمیت این مساله، هدف تحقیق حاضر مطالعه ی مهم ترین موضوعات در حوزه ی مدیریت بیمارستانی و شناسایی مواردی با اولویت بالاتر جهت مستندسازی دانش و تجارب مربوط در وزارت بهداشت بوده است.
    روش بررسی
    پژوهش حاضر از نوع تحقیقات کاربردی بود. جامعه ی آماری تحقیق را استادان دانشگاهی در حوزه ی مدیریت پزشکی و مدیریت پرستاری تشکیل دادند که دارای مدرک Mini MBA از وزارت علوم بودند. تعداد اعضای جامعه ی آماری در زمان انجام تحقیق که سال 1389 صورت گرفت، عبارت از 45 نفر بود. در تحقیق حاضر، برای تعیین اولویت حوز ه های شناسایی شده، از دو روش مصاحبه با خبرگان و ابزار پرسش نامه استفاده شده است. روایی و پایایی پرسش نامه با استفاده از روایی محتوا و صوری و پایایی آزمون- بازآزمون، تایید شد. تحلیل داده های 30 پرسش نامه ی جمع آوری شده با استفاده از آزمون دو جمله ای و آزمون رتبه بندی Friedman توسط نرم افزار SPSS صورت پذیرفته است.
    یافته ها
    با مطالعه ی گسترده ی ادبیات موضوع مدیریت بیمارستانی و مصاحبه با 5 خبره، 70 موضوع مهم مدیریت بیمارستانی استخراج شده و در نهایت 29 موضوع اولویت دار مدیریت بیمارستانی جهت تعیین اهمیت و اولویت آن نهایی شده و در پرسش نامه ی خبرگان وارد شد. طبق نتایج آزمون دو جمله ای، 26 موضوع از مجموعه ی 29 موضوع نهایی دارای اهمیت زیاد یا خیلی زیاد بودند که به معنی بالا بودن اهمیت آن ها جهت مستندسازی در سیستم مدیریت دانش بیمارستانی کشور می باشد. در این مقاله، علاوه بر شناسایی مهم ترین موضوعات مدیریت بیمارستانی، اولویت و سطح اهمیت هر مورد نیز تعیین شده است. برنامه ریزی استراتژیک در سطح بیمارستان، مدیریت کیفیت جامع و مدیریت و رهبری مشارکتی در بیمارستان، به عنوان موضوعات دارای بیش ترین اولویت جهت مستندسازی تجارب مدیریت بیمارستانی کشور شناسایی شدند.
    نتیجه گیری
    شناسایی و اولویت بندی موضوعات مهم مدیریت بیمارستانی، به مدیران و مسوولین کمک می کند تا با توجه به حوزه ی گسترده و متنوع مباحث و موضوعات موجود در این حوزه، منابع محدود مالی، زمانی و انسانی خود را جهت مستندسازی موارد ارجح و اولویت دار، تخصیص دهند و بدین ترتیب از خروج دانش عظیمی که همراه با ترک مدیران با سابقه ی بیمارستانی از وزارت بهداشت خارج می شود، جلوگیری به عمل آورند.
    کلیدواژگان: دانش، بیمارستان ها، مدیریت بیمارستان، مدیریت دانش
  • محمد اسماعیل مطلق، سیدداود نصرالله پور شیروانی، محمدرضا ملکی، شهرام توفیقی، محمد جواد کبیر، ناهید جعفری صفحه 265
    مقدمه
    در دنیای کسب و کار فعلی، بهره مندی از فن آوری اطلاعاتی یکی از عوامل مهم توسعه و بهبود عملکرد سازمان ها محسوب می شود. این مطالعه با هدف تعیین برخورداری مدیران و کارشناسان مسوول معاونت بهداشتی دانشگاه های علوم پزشکی کشور از فن آوری اطلاعاتی و ارتباط آن با عوامل فردی و سازمانی انجام گرفت.
    روش بررسی
    این مطالعه به صورت مقطعی در بهار 1389 انجام گرفت. جامعه ی پژوهش، مدیران و کارشناسان مسوول حوزه ی ستادی معاونت بهداشتی دانشگاه های علوم پزشکی کشور بودند که 13 دانشگاه به صورت طبقه ای و تصادفی منظم انتخاب شدند. در دانشگاه های منتخب، کلیه ی مدیران و کارشناسان مسوول در دسترس به عنوان نمونه ی پژوهش، به صورت سرشماری مورد مصاحبه و پرسش گری قرار گرفتند. پرسش نامه ی مورد استفاده شامل متغیرهای فردی و سازمانی بود که روایی و پایایی آن مورد تایید قرار گرفت. در تجزیه و تحلیل یافته ها از آزمون های Chi-square، Fisher''s Exact، Spearman، Krukal Wallis و Mann-Whitney استفاده شد.
    یافته ها
    از بین 293 مدیر و کارشناس مسوول مورد مطالعه، 288 نفر (3/98 درصد) در اطاق کار خود به کامپیوتر سالم و 281 نفر (97 درصد) به اینترنت دسترسی داشتند که میزان رضایت از سرعت اینترنت 30 درصد در سطح زیاد و 46 درصد در سطح متوسط بوده است. 205 نفر (70 درصد) از سیستم اتوماسیون برخوردار بودند. دسترسی به اینترنت با برخورداری از سیستم اتوماسیون رابطه ی معنی دار داشت (045/0 ≥ P). سطح رضایت از سرعت اینترنت فقط با تیپ بندی دانشگاه ها (013/0 ≥ P)، برخورداری از سیستم اتوماسیون (000/0 ≥ P) و سن افراد (143/0- = R، 015/0 = P) رابطه ی معنی دار داشت. 220 نفر (75 درصد) دارای پست الکترونیک فعال بودند.
    نتیجه گیری
    با توجه به کمیت بسیار خوب برخورداری از فن آوری اطلاعاتی، پیشنهاد می گردد برای تقویت و توسعه ی کیفی آن، برنامه های مداخله ای طراحی و اجرا شود.
    کلیدواژگان: تکنولوژی اطلاعات، رایانه ها، اینترنت، دانشگاه ها
  • احمدرضا رئیسی، راضیه ستاری صفحه 274
    مقدمه
    در مراقبت های سلامت، پیشگیری از اشکالات، کارآمدتر از تمرکز بر اقدامات اصلاحی آن ها است. تعمیرات اغلب گران قیمت هستند و به پرسنل با تخصص بالا نیازمندند. معاینه و بازرسی منظم و استفاده از سرویس دهی دستی و چک لیست الزامات، به اثر بیشینه ی نگهداری و هزینه های کمتر منجر می شود. نظر به اهمیت نیازسنجی الزامات استقرار برنامه ی نگهداری پیشگیرانه در بیمارستان های تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، این مطالعه با هدف بررسی دیدگاه های مدیران بیمارستانی و مهندسان تجهیزات پزشکی واحدهای ستادی و بیمارستان های تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در مورد استقرار برنامه ی نگهداری پیشگیرانه انجام شد.
    روش بررسی
    مطالعه از نوع کمی، کیفی یا ترکیبی (Mix-method) و به روش پرسش نامه ی دلفی در سال 1389 انجام شد. جامعه ی آماری پژوهش شامل 23 نفر از مهندسان تجهیزات پزشکی و مدیران بیمارستان ها و نهادهای وابسته به دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بود. الزامات استقرار با مصاحبه از کارشناسان به چهار دسته ی ساختاری، نیروی انسانی، مالی و امکاناتی تقسیم شد و به صورت پرسش نامه ی دلفی در آمد و به کارشناسان امر عودت داده شد. در پایان، نظرات متخصصان به صورت پرسش نامه ی مدون لیکرت تهیه شد. پایایی این پرسش نامه نیز توسط کارشناسان آمار به روش Cronbach''s alpha محاسبه و به میزان 92 درصد تخمین زده شد و بعد از جمع آوری با نرم افزار SPSS مورد تحلیل قرار گرفت.
    یافته ها
    اولویت بندی الزامات استقرار برنامه از نظر مهندسان تجهیزات پزشکی چنین بود: الف. الزامات ساختاری: ایجاد ساختار سازمانی مناسب مسوول تعمیرات و نگهداری در بیمارستان ها، ب. الزامات نیروی انسانی: اعتقاد راسخ مدیران سطوح مختلف وزارت خانه و بیمارستان ها به ضرورت اجرای برنامه، ج. الزامات مالی: اختصاص بودجه برای آموزش پرسنل و مدیران ارشد و کارشناسان تجهیزات پزشکی، د. الزامات امکاناتی: تهیه ی چک لیست های موارد قابل بررسی هر دستگاه و استخراج اطلاعات آن از کاتالوگ مربوط. همچنین اولویت بندی الزامات استقرار برنامه از دیدگاه مدیران مشتمل بر این نکات بود: الف. الزامات ساختاری: فرهنگ سازی برای اجرای برنامه در همه ی سطوح وزارت خانه ای و بیمارستانی، ب. الزامات نیروی انسانی: اعتقاد راسخ مدیران سطوح مختلف وزارت خانه و بیمارستان ها به ضرورت اجرای برنامه، ج. الزامات مالی: اختصاص بودجه جهت شناخت نگهداری پیشگیرانه و مطالعات تکمیلی، د. الزامات امکاناتی: طراحی فرم ها و مستندات و نسخ مورد نیاز برای ثبت جریان برنامه در بیمارستان.
    نتیجه گیری
    در ابتدا ضرورت ایجاد کادر توانمند مهندسی پزشکی و حضور مهندسان پزشکی در تمام بیمارستان های تحت پوشش دانشگاه و ایجاد دفتر پیگیری فعالیت های نگهداری پیشگیرانه ضروری به نظر می رسد. با این وجود، نیاز به یک هم اندیشی در میان مدیران و مهندسان احساس می شود تا زوایای مبهم اجرای طرح به خوبی روشن شود.
    کلیدواژگان: نیازسنجی، نگهداری پیشگیرانه، الزامات
  • محسن مهرآرا، حسین امیری صفحه 285
    مقدمه
    در این مقاله از یک مدل رگرسیونی انتقال ملایم پانل برای ارتباط بین مخارج بهداشتی و درامد استفاده می شود. در این رویکرد، تغییر پارامترها در بین کشورها و همچنین تغییر پارامترها در طول زمان به شیوه ای پیوسته الگوسازی می شود. لذا این رویکرد برای رفع ناهمگنی بین کشورها و تغییرپذیری ارتباط بین تولید ناخالص داخلی (Gross domestic product یا GDP) و مخارج بهداشتی در طول زمان مناسب است. هدف این مقاله این بوده است که آزمون شود آیا مراقبت های بهداشتی کالایی لوکس است یا خیر؟.
    روش بررسی
    داده ها از مشاهدات سری زمانی و مقطعی شامل 14 کشور خاورمیانه از جمله ایران و برای 17 سال (2006-1990) تشکیل شده است. کل مشاهدات برابر 238 تعیین شد. داده ها از پایگاه سازمان بهداشت جهانی (World health organization یا WHO) و پایگاه شاخص های توسعه ی جهانی (World development indicators یا WDI) (2008) تهیه گردید. همچنین یافته های تحقیق با استفاده از روش برنامه نویسی در نرم افزار Eviews مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
    یافته ها
    کشش درامدی برای اکثر کشورها کم تر از یک است. به علاوه ارتباط بین درامد و مخارج بهداشتی تحت تاثیر پیشرفت های تکنولوژیکی بین کشورها تغییر کرده است. تخمین ها نشان داد که کشش درامدی مخارج بهداشتی بین سال های 2006- 1990 برای تمامی کشورها به طور پایداری افزایش یافته است.
    نتیجه گیری
    تغییرات تکنیکی یکی ازعوامل اساسی و بسیار مهم می باشد که بر روی رشد مخارج بهداشتی در کشورهای خاورمیانه اثر می گذارد. لذا سیاست گذاران حوزه ی بهداشت باید افزایش نسبت هزینه های بهداشتی به همراه رشد تکنولوژی را در برنامه ریزی های خود لحاظ کنند. همچنین با توجه به این که کشش هزینه های سلامت نسبت به درامد ثابت نبوده و به سطح تکنولوژی یا امید به زندگی در کشورهای خاورمیانه بستگی دارد، لذا این کشورها از جمله ایران که تغییرات سریع تری را در هرم سنی خود تجربه می کنند باید آمادگی لازم برای افزایش سهم این هزینه ها و همچنین توسعه ی کمی و کیفی بیمه های درمانی را داشته باشند.
    کلیدواژگان: مخارج بهداشتی، تولید ناخالص داخلی، مدل های اقتصادسنجی، کشورهای خاورمیانه
  • حمید مقدسی، اعظم سادات حسینی، فرخنده اسدی، مریم جهانبخش * صفحه 297

    پایگاه داده ها در حوزه ی سلامت حاوی میزان وسیعی از داده های بالینی است که کشف ارتباطات و الگوها در آن می تواند به دانش جدید پزشکی بیانجامد. امروزه با توجه به ظهور نظام های اطلاعات یکپارچه و رشد فن آوری اطلاعات، این مهم بیش از پیش نمایان شده است.
    داده کاوی از جمله پیشرفت های فن آوری در راستای مدیریت داده ها است و استفاده ی گسترده از سیستم های اطلاعات و پایگاه های داده، ادغام آن را با شیوه های سنتی به یک الزام تبدیل کرده است. در این مقاله که از نوع مروری می باشد هدف آن است تا به بررسی مفاهیم مرتبط با داده کاوی و کاربرد آن در حوزه ی سلامت پرداخته شود.

    کلیدواژگان: داده کاوی، سلامت، دانش
|
  • Fatemeh Rangraz Jeddi, Maryam Ahmadi, Farahnaz Sadoughi, Mahmoudreza Gohari Page 147
    Personal health record (PHR) enables patients to access their health information and improves care quality by supporting self-care. The purpose of this study was to provide a comparative analysis of the concepts and applications of PHRs in selected countries.
    Methods
    This study was carried out in 2009 using a descriptive, comparative method. It compared Australia, the United States, England, and Iran. Data was gathered from articles, books, journals, and reputed websites in English and Persian published between 1995 and September 2009. After collecting the data, both advantages and disadvantages of PHRs in each country were analyzed.
    Results
    In Australia, the United States, and England the patient/person was recognized as the owner of the PHR, information was disclosed only to those authorized by the patient, and the PHR was created upon request and involved consent of the individual. The aims of these records in the three countries were to provide access to health information for the patient, to offer a secure and confident place for sending message and communication, and to enable the person to use databases.
    Conclusion
    In most countries, PHR has been developed to provide access to health information. It is thus necessary for Iran to benefit from experiences in other countries.
    Keywords: Health Records, Personal, Electronic Health Records, Medical Records
  • Maryam Ahmadi, Arezoo Dehghani Mahmoodabadi, Shahla Fozoonkhah Page 161
    Introduction
    In today's world of knowledge with increasing complexity, the need for exchanging data, information, and knowledge is undeniable. Electronic health record is undoubtedly a key technology in health care which facilitates the recovery and processing of health information from multiple locations and provide more efficient and more effective treatment for the patient. Automatic data transfer on the other hand, increases the rate of services, reduces errors, and improves the quality of services. For distribution and exchange of information, development and use of a messaging standard in electronic health records is required.
    Methods
    A descriptive-comparative study was conducted on messaging standards provided by Health Level Seven International (HL7), International Organization for Standardization (ISO), and the European Committee for Standardization (CEN) whose standards in field of electronic health records are more comprehensive and complete than other organizations. Using a checklist, data was collected from articles, books, and magazines and English language websites. The validity of the checklist had been approved by some academic experts in the field of electronic health records. The collected data was analyzed using comparative and qualitative methods.
    Results
    The obtained results showed that several organizations and institutions such in the world, as HL7, ISO, and CEN, have standards related to electronic health records. While HL7 has a messaging standard, CEN developed a standard named EN13606 which was later adopted by ISO. Therefore, EN13606 is currently updated by ISO.
    Conclusion
    Most activities in providing a messaging standard for electronic health records have been done by ISO and HL7. Messaging standards of the two organizations, despite the similarity in some cases, have some unique differences. Comparing these two standards showed that although these two different standards tried to exchange messages, HL7 messaging standard was not successful in creating interoperability and had some inconsistency in its model's classes. ISO13606 standard however, used some features in definition of clinical concepts and could create interoperability.
    Keywords: Standards, Electronic Health Records, Health Level Seven
  • Mahmood Keyvanara, Maasomeh Sadeghi, Sakineh Saghaeiannejad Isfahani, Hamidreza Tadayon Page 172
    Introduction
    Acute coronary syndrome (ACS) includes ST segment elevation myocardial infarction (STEMI), non- ST segment elevation myocardial infarction (NSTEMI), and unstable angina. It is among the leading causes of death. Registry systems are designed and implemented to collect and analyze the data related to a specific disease. Decreasing the burden ACS would need some strategies such as designing and implementing a registry system. This study tried to compare ACS registry systems in selected countries.
    Methods
    This comparative descriptive research used an applied approach. The data was collected from the national registry of ACS in the USA, Switzerland, and Malaysia and myocardial infarction (MI) registry in Isfahan (as the first MI registry in Iran). Data was mainly collected from articles, journals, websites, and other written documents using a checklist which was designed based on the minimum requirements of a registry system. The validity of the checklist was confirmed by specialists. Since most resources were in English, translations were performed by an expert team to maximize the concordance with the source. Data was analyzed using comparative tables.
    Results
    In all three countries, there were national registries for ACS. They registered all stages including gathering and analyzing data and distribution of information. Although there is no national registry in Iran, an MI registry has been implemented in Isfahan which only covers data collection. The registry systems in the USA and Switzerland are supervised by specialty associations relevant to coronary disease. In Malaysia however, the database is under the control of Ministry of Health. The American ACS had the highest level of experience and the best features among the studied registry systems.
    Conclusion
    Overall, according to the large burden of heart diseases in Iran, designing and implementing a national registry is essential. It could bring a better management for controlling and preventing diseases.
    Keywords: Acute Coronary Syndrome, Information Systems, Registry
  • Davoud Khalaji, Ahmad Papi, Hasan Ashrafi Rizi, Ahmad Shabani, Akbar Hassanzadeh Page 180
    Introduction

    Commitment to abstracting standards has a very significant role in information retrieval. The present research aimed to evaluate the rate of commitment to ISO 214 standards among the Persian abstracts of approved research projects at School of Health Management and Medical Informatics, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran.

    Methods

    This descriptive study used a researcher-made checklist to collect data which was then analyzed through content analysis. The studied population consisted of 227 approved research projects in the School of Health Management and Medical Informatics, Isfahan University of Medical Sciences during 2001-10. The validity of the checklist was measured by face and content validity. Data was collected through direct observations. Statistical analyses including descriptive statistics (frequency distribution and percent) and inferential statistics (chi-square test) were performed in SPSS16.

    Results

    The highest and lowest commitment rates to ISO 214 standard were in using third person pronouns (100%) and using active verbs (34.4%), respectively. In addition, the highest commitment rates to ISO 214 standard (100%) related to mentioning third person pronouns, starting the abstract with a sentence to explain the subject of the research, abstract placement, and including keyword in 2009. On the other hand, during 2001-3, the lowest commitment rate was observed in reporting research findings (16.7%). Moreover, various educational groups differed significantly only in commitment to study goals, providing research findings, and abstaining from using abbreviations, signs, and acronyms. Furthermore, the educational level of the corresponding author was significantly related with extracting the keywords from the text. Other factors of ISO 214 standard did not have significant relations with the educational level of the corresponding author.

    Conclusion

    In general, a desirable rate of commitment to ISO 214 standard was observed among the Persian abstracts of approved research projects at the School of Health Management and Medical Informatics of Isfahan University of Medical Sciences. However, commitment rates differed between years. In addition, commitment to ISO 214 standard was not significantly related with educational group and degree.

    Keywords: Abstracts, Research Design, Universities, ISO 214
  • Akbar Hosseinzadeh, Ahmad Shabani, Seyyed Ali Siyadat Page 192
    Introduction
    The purpose of this study was determine the application of knowledge management among the staff members of central, faculty, and hospital libraries at Tabriz University of Medical Sciences (Tabriz, Iran), based on Hissig model. Hissig model consists of four processes including knowledge creation, storage, sharing, and application.
    Methods
    This descriptive survey included all of the listed members of university libraries (59 persons) in 2010. Using Cochran's formula to determine the sample size, 40 individuals were selected to participate. Sampling was conducted through stratified random sampling proportional to size. A 5-point Likert scale researcher-made questionnaire was used to gather the needed information. The face validity of the questionnaire was approved by experienced teachers. In order to determine the reliability, Cronbach's alpha coefficient was calculated (α = 0.949). Descriptive statistics, including frequency, percentage, mean, and standard deviation, and inferential statistics, including single- sample t-test, multivariate analysis of variance (MANOVA), and Scheffe's post hoc test, were used to analyze the collected data.
    Results
    Our findings showed that the application of knowledge management based on Hissig model among the library staff members at Tabriz University of Medical Sciences had an average of 2.90 and was higher than moderate. While the studied population scored higher than moderate in knowledge creation (3.06), sharing (2.87), and application (3.12), their scores of knowledge storage (2.56) were lower than average.
    Conclusion
    According to the findings of this research, the application of knowledge management based on Hissig model among the library staff members at Tabriz University of Medical Sciences was rated higher than moderate. However, between the investigated components, knowledge storage was rated lower than average which highlights the importance of knowledge storage among library staff members. Utilization of knowledge storage systems is thus essential.
    Keywords: Knowledge Management, Libraries, Hissig Model
  • Alireza Isfandyari Moghaddam, Zohreh Bahari Movaffagh Page 203
    Background
    Knowing the rate of overlapping in results obtained from information retrieval tools is important to prevent waste of time. Medical and health-related information has an outstanding place among the variety of information available on the Internet. Hence, this research aimed to study the rate of overlap among medical search results derived from MESH (medical subject headings) in general search engines.
    Methods
    This applied, descriptive, comparative approach survey was conducted in 2010. The research sample included 4 general search engines, i.e. Yahoo, Live Search, Google, and Ask. In order to determine the rate of overlapping among the searches, 10 medical keywords were first selected randomly. The first 10 results retrieved by each search engine were then listed. Finally, the overlap rate was calculated by means of Microsoft Excel. To determine the overlapping search results, 10 common terms were searched in the mentioned search engines. Then, 10 results retrieved in the first page of each search engine were collected and compared. The overlap rate among the retrieved results was finally calculated using a checklist and a researcher-made equation whose validity was confirmed based on observations of the researchers, comments of some expert professors, and especially referring to related literature. In addition, due to the descriptive, comparative approach of the research, descriptive statistics revolving around a statistical equation was utilized.
    Results
    It was found that search engines can retrieve 48% of relevant searches retrieved by other search engines. Yahoo had the highest number of unique results while Google had the highest number of results overlapping with other search engines. The overlap rate of the 4 studied search engines was 11%.
    Conclusion
    The results obtained from different search engines hardly overlap. Therefore, users are suggested to search more than one search engine simultaneously to access more relevant documents. Moreover, they are advised to use specialized search engines to search medical information.
    Keywords: Internet, Information Retrieval, Keywords, Search Engine
  • Shahin Mojiri, Fariba Rakhsh, Ali Reza Rahimi Page 215
    Introduction
    Database evaluation indicators include management, content, technical, and search indicators. A database must have a high level of information retrieval. As search features is one of the most important factors in database evaluation, this research tried to evaluate search input and output in online databases of Isfahan University of Medical Sciences (IUMS) central library website based on international standards.
    Methods
    In a cross-sectional study in 2007-08, 7 online databases of IUMS central library website were included. Search input and output were evaluated by a researcher-made checklist according to Maryland K-12 and Ovid criteria, database management system (DBMS), and Gulliver assessment tool. The reliability of that the checklist was approved by professionals. The checklist consisted of 2 parts, 11 items to assess search input features and 15 items to evaluate search output features. The collected data was finally analyzed in Microsoft Excel.
    Results
    Our results showed that input and output features of Ovid databases were completely (100%) according to the standard criteria. However, MD Consult had the lowest (input: 51.52% and output: 61.9%) concordance with the standards. Although other databases.
    Conclusion
    Ovid and MD Consult had the highest and lowest concordance with search standards, respectively. Although other databases had acceptable concordance, decisions to continue or discontinue using their services depend on further evaluations of their management, content, and technical features.
    Keywords: Databases, Factual, Reference Standards, Evaluation Studies, Isfahan University of Medical Sciences
  • Najmeh Nayer, Abdolrasool Jookar Page 224
    Introduction
    The present age is the age of dramatic changes in technologies whose intellectual structure deepens information and considers creative and knowledge-oriented human resource participation. The present study has been performed to determine the relationship between knowledge management and creativity among the librarians of university libraries of Shiraz, Iran in 2010.
    Methods
    All female and male librarians of state and Azad universities in Shiraz were respectively studied during 2010. From the 120 subjects who received the questionnaires, 90 persons (75%) completed and returned the questionnaires. This survey study used researcher-made questionnaire of knowledge management and creativity questionnaire of Randsip. Internal consistency of the two questionnaires was calculated using Cronbach's alpha (0.90 and 0.81, respectively). Data was analyzed by descriptive and inferential statistics including Pearson's correlation coefficient, t-test and one-way analysis of variance (ANOVA).
    Results
    There was a significant direct relationship between knowledge management and creativity according to Pearson's correlation coefficient (0.261). Our results also showed that individual and cultural dimensions of knowledge management among librarians had significant and positive relationships with their creativity (Pearson' correlation coefficient = 0.273 and 0.338, respectively). However, the two dimensions of technology and process had no significant or positive relationships with creativity (Pearson's correlation coefficient = 0.122 and 0.094, respectively). The results of one-way ANOVA showed that the level of education had a significant effect on librarian's knowledge management. On the other hand, gender and military service record had no significant effect on knowledge management among librarians.
    Conclusion
    The results of this study suggested higher levels of knowledge management in more creative librarians in Shiraz university libraries.
    Keywords: Creativeness, Academic Libraries, Librarians, Knowledge Management
  • Mohammad Esmaeil Ansari, Mohammad Reza Dalvi, Nasibeh Rouzbehani Page 233
    Introduction
    The aim of this study was to evaluate the effects of morning and afternoon personality styles of the staff on an organization's psychological capital (optimism, resiliency, hope, and self-efficacy) based on Fred Luthans's model. We also assessed whether the relationship between personality type and psychological capital could affect the individual and organizational performance.
    Methods
    In a descriptive correlational study in 2010, from 1615 employees of public and private hospitals in Isfahan, Iran, 250 individulas were selected using cluster random sampling proportional to population size. Data was collected using Munich chronotype questionnaire, psychological capital questionnaire (with a reliability of 93%), and the morning and evening personality questionnaire (with a reliability of 81%). The validity of the tools was confirmed to be high by experts. SPSS was used to perform descriptive and inferential statistical methods [Pearson's correlation coefficient, t-test, and multivariate analysis of variance (Manova)].
    Results
    The results suggested significant relations between scores of morning personality and hope, efficacy, and optimism. On the other hand, evening personality type was significantly correlated with efficacy, optimism, and resiliency. However, evening and morning personality scores were not related with hope and resiliency, respectively. The two groups were also significantly different in terms of marital status. In fact, more individuals in with afternoon personality were married which implies the higher resiliency among this group.
    Conclusion
    The results obtained in this study showed a significant positive relationship between psychological capital and personality styles. Overall, employees with evening personality styles constitute higher psychological capital.
    Keywords: Personality, Luthans's Model, Hospitals
  • Mohammad Reza Maleki, Bahram Delgoshaie, Amir Ashkan Nasiripour, Maryam Yaghoubi Page 245
    Introduction
    Increasing numbers of chronic patients who need permanent support and staff members who are exposed to daily psychological stress highlight the need for hospitals which consider health promotion programs as a key service. Health Promotion Program was introduced by the World Health Organization (WHO) in 1990 and has ever since been implemented by many countries throughout the world. This study aimed to compare health promotion programs in pilot hospital of the WHO.
    Methods
    In this applied comparative study, data was collected through reviewing digital and printed publications as well as the reports provided by the WHO about the European pilot health promoting hospitals. The study sample included 20 European pilot hospitals in the WHO's Health Promoting Hospitals program between 1993-7. Finally, the collected data was tabulated, described, and compared.
    Results
    Health promotion programs have been implemented in 4 main categories of promotion among patients, staff members, hospital, and community. An overall number of 149 subprojects have also been identified. All studied hospitals were members of the Health Promoting Hospitals Network. Moreover, all hospitals except the one in Prague and took part in the pilot projects of the WHO. Moreover, 31% of the hospitals collaborated with other institutions. While 78% of the hospitals had more than 10 subprojects, patient health promotion subproject was the most common. All hospitals informed other centers about their plans. Indicators for health promotion programs assessment were considered in 75% of the studied hospitals. All hospitals had defined a project structure for implementation of health promotion programs.
    Conclusion
    The WHO has defined a series of necessary measures, such as implementing health promotion programs, participating in the Health Promoting Hospitals Network, and establishing evaluation indices for health promotion programs, for the hospitals which would eventually lead to improvement of health among patients, staff, hospitals, and community.
    Keywords: Hospitals, Health Promotion, World Health Organization
  • Mohammadtaghi Taghavifard, Hesam Ramazanpour Khaki, Ahad Zare Ravasan Page 255
    Introduction
    The Subject of Knowledge, as one of the most valuable sources of every organization, has recently gained more importance in businesses and industries, especially in governmental organizations. Therefore, this study aimed to explore and prioritize the most important subjects in the field of hospital management to be documented in knowledge management system of the Iranian Ministry of Health and Medical Education.
    Methods
    In 2010 and in an applied study, university professors in the field of health management who had passed mini master of business administration (MBA) courses in the Ministry of Science were included. The number of the subjects was estimated as 45 people. A 5-point Likert scale questionnaire and interviews were used to collect data. For assuring the validity and reliability of the questionnaire, content validity, face validity, and test-retest reliability methods were applied. Data from 30 questionnaires was analyzed using binomial and Friedman tests in SPSS.
    Results
    Having in depth studies on the literature and the conducted interviews, 70 preliminary hospital management subjects were identified. A total of 29 subjects were finalized and embedded in the questionnaire. The results of binomial test indicated high importance of 26 subjects which implied their importance in documentation in the hospital knowledge management system. This study not only identified important subjects in hospital management, but also prioritized the importance of each factor in a ranked order. Strategic management in hospitals, total quality management, and participative management and leadership were identified as the 3 most important hospital management issues.
    Conclusion
    Identifying and prioritizing hospital management subjects will help managers to allocate their limited financial, human, and time resources to the most important subjects that should be documented in knowledge management systems. Such a method would prevent losing knowledge after the highly experienced hospital managers leave the Ministry of Health and Medical Education.
    Keywords: Knowledge, Hospitals, Hospital Administration, Knowledge Management
  • Mohammad Esmaeil Motlagh, Seiyed Davoud Nasrollahpour Shirvani, Mohammad Reza Maleki, Shahram Tofighi, Mohammad Javad Kabir, Nahid Jafari Page 265
    Introduction
    In the current world of business, benefiting from information technology is considered as one of the main factors to develop and improve the performance of organizations. This study was performed to identify access to infrastructures of information technology among the managers and executive experts of health departments in Iranian universities of medical sciences. It also tried to explore the related individual and organizational factors.
    Methods
    This retrospective study was conducted in 2010. Using stratified systematic random sampling, 13 Iranian universities of medical sciences were selected. All available managers and executives in the vice-chancellery of health of the selected universities were interviewed and inquired using census method. A valid and reliable questionnaire was filled out to assess individual and organizational variables. The collected data was analyzed by chi-square, Mann-Whitney, Kruskal Wallis, and Fisher's exact tests and Spearman's correlation coefficient.
    Results
    Among the 293 studied managers and executives, 288 people (98.3%) had computers in their office and 281 people (97%) had access to the Internet. While 30% of the participants were completely satisfied with the Internet speed, 46% were moderately satisfied. The automation system was available for 205 subjects (70%). Having access to the Internet was significantly related with the availability of the automation system (P ≤ 0.045). Satisfaction with the Internet speed had significant relationships with university rankings (P ≤ 0.013), having access to the automation system (P < 0.001), and age (P ≤ 0.015; r = -0.143). Moreover, 220 persons (75%) had active email accounts.
    Conclusion
    We found a good quantity of having access to information technology. Therefore, designing and implementing interventional programs to promote the quality of the provided services seem to be necessary.
    Keywords: Information Technology, Computers, Internet, Universities
  • Ahmad Reza Raeisi, Razieh Sattari Page 274
    Introduction
    In health care services, preventing problems and failures is more efficient than concentrating on correcting them. Repairs are always expensive, as they require highly specialized personnel and costly spare parts. Regular inspecting and servicing, using manual services and checklists, would maximize the impact of maintenance and minimize the costs. It is thus important to introduce a planned preventive maintenance (PPM) system to the hospitals.
    Methods
    This quantitative-qualitative research used a Delphi survey to assess 23 medical engineers and managers at hospitals affiliated to Isfahan University of Medical Sciences (Isfahan, Iran) in 2010. Using interviews, the requirements were categorized into 4 groups of structural, human resources, financial, and equipments. A Delphi survey was obtained according to the results. A final questionnaire based on a Likert scale with a Cronbach's alpha of 92% was used to collect data. The data was then analyzed by SPSS.
    Results
    Medical engineers and managers prioritized the requirements as structural needs (preparing appropriate organization for repairing and maintenance activity in hospitals and treatment center and cultivation of the plan in the hospitals), human resources (all management personnel should have true belief in the plan), financial needs (allocating specific budget for teaching managers and nurses), and application needs (providing a specific checklist for medical equipments).
    Conclusion
    Medical engineers are definitely needed to be available in all hospitals affiliated to the university. A unit for following preventive maintenance programs, and creating sympathy and cooperation between managers and engineers is also of high importance.
    Keywords: Need Assessment, Preventive Maintenance, Requirements
  • Mohsen Mehrara, Hossein Amiri Page 285
    Background
    In this article, we used a panel smooth transition regression model to estimate the relationship between health expenditure and income. This approach is employed to continuously model changing parameters among countries and during time. It is thus suitable for eliminating heterogeneity among countries and the variability of the relationship between gross domestic product (GDP) and health expenditure. The purpose of this study was to determine whether health care is a luxury product in the Middle East.
    Methods
    The data included a panel of time series and cross-sectional observations in 14 Middle East countries during the 1990-2006. The data was collected from the World Health Organization (WHO) and World Development Indicators (WDI, 2008). The results were analyzed using EViews.
    Results
    the results showed that in most countries, income elasticity is less than unity. It seems that the relationship between income and health expenditure is affected by the advancement in technology among different countries. The estimates for all countries indicated that the income elasticity of health expenditure for the years 1975-2006 had continuously increased.
    Conclusion
    The technological change is one of the main factors that affect health expenditure growth in the Middle East. Hence, health policy makers should consider the increase in health expenditure ratio along with technology growth in their programs.
    Keywords: Health Expenditure, Gross Domestic Product, Models, Econometrics, Middle East
  • Hamid Moghaddassi, Azamosadat Hoseini, Farkhonde Asadi, Maryam Jahanbakhsh Page 297

    Health databases contain a wide scope of clinical data to explore relationships and patterns that can lead to new medical knowledge.Today, the emergence of integrated information systems and growth of information technologies have better highlighted the importance of such databases. Data mining is among the technological advances toward data management whose integration with traditional methods has become a necessity due to the widespread use of information systems and databases. This article reviews concepts related to data mining and its application in the field of health.

    Keywords: Data Mining, Health, Knowledge