فهرست مطالب

تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی - پیاپی 71 (زمستان 1391)

نشریه تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی
پیاپی 71 (زمستان 1391)

  • تاریخ انتشار: 1392/01/11
  • تعداد عناوین: 10
|
  • علیرضا موتمنی، امین همتی، هادی مرادی صفحه 363
    هدف
    هدف مقاله حاضر شناسایی و اولویتبندی موانع و مشکلات پیش روی جوانان شهرستان سمنان در گرایش به استفاده از خدمات کتابخانه های عمومی است.
    روش
    پژوهش از حیث هدف کاربردی و از نظر نحوه گردآوری اطلاعات پیمایشی توصیفی است. جامعه آماری تحقیق حاضر جوانان شهرستان سمنان بودند. روش نمونهگیری مورد استفاده در این پژوهش نمونهگیری تصادفی ساده است. به منظور جمع آوری داده ها، حدود 450 پرسشنامه میان جوانان توزیع گردید که از این تعداد 38 پرسشنامه عودت داده شد و در تجزیه و تحلیل مورد استفاده قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل آماری، علاوه بر شاخصهای آمار توصیفی و جداول و نمودارهای فراوانی، جهت اولویتبندی موانع از تکنیکAHP استفاده گردید.
    یافته ها
    با توجه به رتبهبندی صورت گرفته «کمبود کتابهای مورد نیاز جوانان» مهمترین مانع حضور آنها در کتابخانه ها دانسته شد. همچنین «به روز نبودن منابع کتابخانه»، «نبود انگیزه و زمان کافی برای مطالعه» و «مناسب نبودن شرایط فیزیکی کتابخانه ها» در رتبه های بعدی قرار گرفتند.
    اصالت/ارزش: نتایج حاصل از این پژوهش میتواند سازمان ذیربط را در رفع موانع و ایجاد شرایط مساعد بهمنظور جذب بیشتر جوانان به کتابخانه ها و استفاده از امکانات آنها یاری نماید.
    کلیدواژگان: موانع استفاده، کتابخانههای عمومی، خدمات کتابخانه، جوانان، سمنان
  • مرضیه باقری، بی بی عشرت زمانی، سیدمجید عبدالهی صفحه 385
    هدف
    هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی میزان تاثیر مشاوره اطلاعاتی بر بهبود رفتار اطلاع یابی و بهره مندی مناسب مراجعه کنندگان کتابخانه های عمومی از منابع کتابخانه ای است.
    روش
    در این مطالعه تجربی، شیوه اجرای پژوهش مبتنی بر مداخله گروهی و مقایسه نتایج پیش آزمون و پس آزمون بین دو گروه منتخب آزمایش و کنترل است. جامعه آماری، مراجعه کنندگان عضو کتابخانه شهید توکلی فولادشهر اصفهان بودند که از آن میان 36 نفر با استفاده از روش نمونه گیری ساده انتخاب شده و در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند؛ سپس جلسات مشاوره اطلاعاتی (5 جلسه 90 دقیقه ای) برای اعضای گروه آزمایش برگزار شد. به منظور گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد که در نهایت داده ها با استفاده از آزمونt مستقل و به کمک نرم افزار اس پی اس اس تحلیل گردید.
    یافته ها
    مقایسه یافته ها نشانگر تفاوتی معنی دار در نمره های کسب شده در پیش آزمون و پس آزمون دو گروه آزمایش و کنترل در سه حوزه تاثیرپذیر از مشاوره اطلاعاتی بود. به بیان دیگر، نتایج نشان داد برگزاری جلسات مشاوره اطلاعاتی در کتابخانه های عمومی، در بهبود دسترسی مراجعه کنندگان به منابع کتابخانه ای، در بهبود رفتار اطلاع یابی مراجعه کنندگان و بر نگرش مثبت آنان در مورد اهمیت برگزاری این جلسات تاثیر به سزایی دارد.
    اصالت/ارزش: این پژوهش سعی در بیان اهمیت مشاوره اطلاعاتی در کتابخانه های عمومی دارد. مشاوره اطلاعاتی به عنوان یک کارکرد مفید در عصر اطلاعات می تواند شاخصی برای تشخیص پویایی کتابخانه های عمومی باشد و کتابخانه را از یک انبار کتاب به یک منبع اطلاع رسانی پویا تبدیل نماید
    کلیدواژگان: رفتار اطلاع یابی، مشاوره اطلاعاتی، کتابخانه های عمومی، نهاد کتابخانه های عمومی کشور
  • عبدالحمید معرف زاده، مهوش کمایی، زهره چراغی * صفحه 402
    هدف

    پژوهش حاضر با هدف شناسایی نیازهای آموزشی کتابداران کتابخانه های عمومی استان خوزستان انجام شده است.

    روش

    پژوهش حاضر از نوع توصیفی است و به روش پیمایشی انجام شده است. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بوده است. در تحلیل داده های حاصل از پرسشنامه ها، از آمار توصیفی استفاده شده است.

    یافته ها

    یافته های پژوهش نشان داد که 43/71 درصد از کتابداران در دوره های آموزشی ضمن خدمت شرکت کرده اند. کتابداران تحولات فن آوری اطلاعات را مهم ترین دلیل احساس نیاز به ارتقاء و افزایش دانش و کسب مهارت های جدید میدانند. آنها مشکل عمده در برگزاری این دوره ها را «کمبود بودجه» دانسته و لزوم آموزش را در بخش های اینترنت، خدمات مرجع، سازماندهی مواد، خدمات بزرگسالان، خدمات کودکان، و کتاب-های کمک درسی ضروری تلقی کردند.
    اصالت/ارزش: پژوهش حاضر با توجه به ضرورت توجه به نیازهای آموزش مستمر کتابداران انجام گرفته و یافته های این پژوهش که حاوی یافته هایی درباره زمینه های متنوع نیازهای آموزشی کتابداران است، می تواند در ایجاد بهبود مهارتی آنها موثر باشد.

    کلیدواژگان: کتابداران، کتابخانه عمومی، آموزش ضمن خدمت، نیازهای آموزشی، خوزستان
  • عبدالحسین فرج پهلو، فاطمه نوشین فرد، مریم حسنزاده * صفحه 421
    هدف

    این پژوهش با هدف ارزیابی عملکرد کتابداران کتابخانه های عمومی استان گیلان، با استفاده از روش بازخورد 360 درجه صورت گرفته است.

    روش

    این پژوهش از نوع تحلیلی و روش آن ترکیبی از مطالعه کتابخانه ای و پیمایشی می باشد. جامعه پژوهش، تمام کتابداران واجد شرایط کتابخانه های عمومی استان گیلان است که بالغ بر 80 نفر بوده و از طریق سرشماری گزینش شدند. هر کتابدار را یک رئیس، یک مراجعه کننده، و یک همکار مورد ارزیابی قرار داد و یک پرسشنامه هم جهت خودارزیابی توسط خود کتابدار تکمیل گردید. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه های محقق ساخته ای بود که برای ارزیابی کتابداران از دیدگاه چهار گروه رئیس، همکار، خود کتابدار و مراجعه کننده ساخته شد. با بهره گیری از منابع موجود و به کمک اساتید و صاحب نظران، شاخص ها و گویه های مناسب جهت به کار گیری در پرسشنامه های ارزیابی عملکرد کتابداران ساخته و یا انتخاب گردید.

    یافته ها

    پس از انجام ارزیابی عملکرد کتابداران و مقایسه نتایج حاصل از دیدگاه چهار گروه ارزیابی کننده، مشاهده گردید که در شاخص «اخلاقی- ارزشی» بین خودارزیابی کتابداران با ارزیابی سه گروه دیگر اختلاف معنی دار وجود دارد. در شاخص «فرایندی» نیز بین دیدگاه مراجعه کنندگان و دیدگاه دیگر گروه های ارزیابی کننده اختلاف معنی دار وجود دارد. در شاخص«عملکردی» و در ارزیابی کلی کتابداران بین دیدگاه چهار گروه ارزیابی کننده اختلاف معنی داری مشاهده نگردید.
    اصالت/ارزش: تاکنون پژوهش پیمایشی جامعی جهت ارزیابی عملکرد کتابداران صورت نگرفته است؛ این پژوهش سعی دارد عملکرد کتابداران را به روش 360 درجه ارزیابی نماید و نتایج این ارزیابی را از دیدگاه گروه های مختلف ارزیابی کننده مقایسه نماید.

    کلیدواژگان: کتابداران، ارزیابی 360 درجه، ارزیابی عملکرد، کتابخانه های عمومی، گیلان
  • امین شاکرزاده صفحه 443
    هدف
    هدف پژوهش حاضر، سنجش سطح کیفیت خدمات در کتابخانه های عمومی با استفاده از تلفیق تکنیک های سروکوال و شش سیگما است.
    روش
    این پژوهش از نوع کاربردی بوده و به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه پژوهش، مراجعه کنندگان کتابخانه عمومی سنایی کیش می باشد که حجم نمونه ای به تعداد 217 نفر و به روش تصادفی انتخاب شد. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه مورد استفاده در روش سروکوال است.
    یافته ها
    یافته ها نشان می دهد که بیشترین رضایت از کیفیت خدمات ارائه شده در کتابخانه عمومی سنایی کیش در بعد «قابلیت اطمینان» است و ابعاد «ملموسات»، «همدلی»، «پاسخگویی» و «قابلیت اعتماد»، به ترتیب در رتبه های بعدی قرار دارند.
    اصالت/ارزش: سنجش و اندازه گیری سطح کیفیت، ضمن اینکه نقش بسیار مهمی در درک درست از میزان کیفیت خدمات ارائه شده دارد، به اندازه گیری میزان پیشرفت و بهبود و نیز الگوگیری از بهترین نمونه های موجود کمک قابل توجهی می نماید. معمولا اندازه گیری کمی سطح کیفیت برای خدمات، از جمله کتابخانه های عمومی، به سادگی امکان پذیر نیست. پژوهش حاضر با تلفیق تکنیک سروکوال و روش شش سیگما، روشی را برای سنجش کمی سطح کیفیت خدمات ارائه می دهد که امکان پایش روند تغییرات سطح کیفیت خدمات و مقایسه با سایر کتابخانه ها و نیز استانداردها و الگوهای جهانی را فراهم می نماید.
    کلیدواژگان: کتابخانه عمومی، کیفیت خدمات، سروکوال، شش سیگما، تعداد نقص در میلیون فرصت
  • سید حیدر میرفخرالدینی، محمدحسین طحاری مهرجردی*، محمد زارعی محمودآبادی صفحه 463
    هدف

    هدف از این پژوهش، تعیین عوامل موثر بر بهبود کیفیت خدمات کتابخانه ای بر اساس مدل لایب کوال و اولویت بندی این عوامل با استفاده از تکنیک های تصمیم گیری چندشاخصه است.

    روش

    روش به کار رفته در این پژوهش پیمایشی- توصیفی است. جامعه آماری، کلیه اعضای کتابخانه های عمومی شهرستان یزد می باشد که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی، حجم نمونه ای برابر با 80 نفر انتخاب گردید. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه است که بر اساس شاخص های مدل لایب کوآل تهیه و تنظیم و بین اعضای نمونه توزیع شد. بعد از محاسبه میانگین نمره اهمیت مولفه های ابعاد کیفیت خدمات، این مولفه ها با استفاده از تکنیک های تصمیم گیری چندشاخصه اولویت بندی شدند.

    یافته ها

    پس از تجزیه و تحلیل پرسشنامه ها، مولفه های ابعاد کیفیت خدمات با استفاده از روش های ELECTRE،TOPSIS وSAW رتبه بندی شد. با توجه به اینکه نتایج حاصل از اجرای روش های فوق در مواردی با هم هم خوانی نداشت، برای رسیدن به یک اجماع کلی از رتبه بندی عوامل موثر بر بهبود کیفیت خدمات، از تکنیکی تلفیقی تحت عنوان روش کپ لند استفاده گردید. نتایج رتبه بندی حاصل از تکنیک کپ لند نشان داد که از نظر استفاده کنندگان کتابخانه های عمومی شهرستان یزد، بعد «تاثیرگذاری خدمات» نسبت به سایر ابعاد از اهمیت بیشتری برخوردار است.
    اصالت/ارزش: مدیران کتابخانه های عمومی، با استفاده از تکنیک های تصمیم گیری چندشاخصه قادر خواهند بود تا به اولویت بندی عوامل موثر بر کیفیت خدمات بپردازند تا از این طریق راهکارهایی را به منظور ارتقای سطح کیفیت خدمات کتابخانه های عمومی ارائه نمایند.

  • مهدی کاظمی، محمد توکلی زاده راوری، مهدی تویسرکانی راوری صفحه 493
    هدف
    هدف این تحقیق نشان دادن الگوهایی برای شناسایی علایق خبری خوانندگان از طریق وبکاوی نظرات آنان به منظور اشاعه گزینشی اخبار است.
    روش
    داده های این پژوهش، تعداد 840 خبر از وبگاه خبری یاهو است که از تاریخ 1/3/2011 تا 10/5/2011 منتشر شده و منبع آنها آسوشیتدپرس است. این اخبار با فن خوشهبندی موضوعی دستهبندی، و به صورت نظری تحلیل شدند.
    یافته ها: بر اساس نتایج، 18 درصد از اخبار بیش از مقدار متوسط مورد توجه قرار میگیرند، بنابراین، طبق توزیع 20 به 80 می توان امید داشت که 80 درصد از مراجعهکنندگان به خبرهای برجسته علاقه نشان دهند. یافته دیگر نشان داد که میزان توجه به موضوعات خبری بین جنس مذکر و مونث تفاوت وجود دارد. بنابراین باید در تعیین خبرهای برجسته، بین مخاطبان خبری مونث و مذکر تفاوت قائل شد. محل زندگی تقریبا 70 درصد از نظردهندگان، ایالات متحده آمریکا بود. بنابراین، احتمالا وبگاه های غیر انگلیسی زبان، درصد بسیار بالاتری از مخاطبانشان از یک ملیت خواهند بود و همگنی بیشتری خواهند داشت. طبق یافته دیگر، 21 درصد از نظردهندگان فعال بودند. این موضوع نیز با الگوی 20 به 80 نزدیک است. بر اساس دستآورد دیگر تحقیق، تعداد نظرات انتهایی خبرهای همخوشه تقریبا مساوی بود. با شناخت اینگونه خبرها میتوان سایر خبرهای همخوشه را به خواننده خبر اشاعه داد. یافته های این تحقیق نشان میدهد که الگوی فروش متقاطع برای اشاعه گزینشی اخبار قابل پیادهسازی است زیرا برخی از خوشه‏ های موضوعی علاقهمندان مشترکی دارند.
    اصالت/ارزش: نظرات ارائه شده ذیل هر خبر اینترنتی، منبع مهمی برای تصمیمگیری و برنامه ریزی جهت هدایت اخبار و اطلاعات به صورت گزینشی به سوی مخاطبان است. این تحقیق میتواند الگوهای خوبی را از طریق تحلیل نظرات ذیل خبرها، جهت اشاعه گزینشی خبر و سایر محتواهایی از نوع خبر ارائه دهد.
    کلیدواژگان: علائق خبری، مخاطبان خبر، نظر، اشاعه گزینشی اطلاعات، مدیریت رابطه با مشتری
|
  • Alireza Motameni, Amin Hemmati, Hadi Moradi Page 363
    Purpose
    The objective of this research is to identify and prioritize barriers and problems young adults face using services of public libraries in Semnan.
    Method
    This applied study is descriptive. This research focuses on the youth generation between the age of 17 and 40 in Semnan. Simple Random Sampling is used. 450 questionnaires were distributed of which 389 were returned and used. In addition to descriptive statistics AHP technique was used to prioritize barriers.
    Findings
    The most important obstacle was “lack of enough books for young people “the other factors such as: “failing to update references materials”, “lack of motivation and time to study “and “lack of proper physical condition of libraries” were in the other orders respectively. Originality/value: The results of this research can help libraries in removing barriers and creating favorable conditions to attract the youth to libraries.
    Keywords: The public library, Barriers of study, Analytical Hierarchy Process
  • Marzyeh Bagheri, Bibi Eshrat Zamani, Seyed Majid Abdollahi Page 385
    Purpose
    to investigate effectiveness of information counseling on informational seeking behavior in finding research resources in public libraries of Fould Shar in Isfahan province.
    Method
    this is an experimental research that compares the results of pre-test and post test of experiment and control group after information counseling. The population was the members of Fouldshar Shahid Tavakoli library. 36 members were randomly selected and put them in two groups. 5 sessions of 90 minutes were held for experiment group. Researcher designed questionnaire was used for data gathering. Data were analyzed using independent t test with SPSS software.
    Findings
    results indicated that there were significant differences between the two groups in terms of students’ scores regarding the pre and post test between two experimental and control group. information counseling courses had three positive effects on library users such as accessibility to research resources, improving users’ information seeking behaviors and leaving positive effect on users ‘attitudes. Originality/Value: The present research indicated the importance and effect of information counseling courses seeking behavior.
    Keywords: Information seeking behavior, Information counseling, public libraries, Institution of Iran's Public Libraries
  • Abdolhamid Moarrefzadeh, Mahvash Komaei, Zohreh Cheraghi Page 402
    Purpose

    This paper identifies educational needs of public library librarians in Khozestan province, Iran.

    Method

    this study was carried out using descriptive approach and survey method. Researcher made questionnaire is used for data collection and descriptive statistic applied for data analysis.

    Findings

    71.43 percent of public librarians of Khozestan province are trained by in-service education programs. They noticed that information technology changes are the main cause for their needs and requirements to expand skills. Budget shortage is identified as a main obstacle in the way of implementation of these programs. They think that in-service education is urgent in the fields like internet skills, reference service, adult education, resource organization, children services, and education helper books. Originality/Value: results of the study could be helpful for administrators in designing in-service programs concerning librarians’ educational needs.

    Keywords: librarians, public libraries, in, service education, educational needs, Khozestan
  • Abdolhossein Farajpahlou, Fatemeh Nooshinfard, Maryam Hassanzadeh Page 421
    Purpose

    This research aimed at performance appraisal of public librarians in Guilan province, using 360 degree feedback approach.

    Method

    The survey used a questionnaire devised for data collection in 4 formats, to assess librarians by 4 groups: superiors, colleagues, themselves, and library users. The research population was the community of all 80 public librarians in Guilan Province, north of Iran.. From a pool of the available sources and documents, items were derived or created in accordance with views of some academics and experts who were selected as a Delphi Panel from a range of people known for their experience and/or expertise in library management.

    Findings

    In regard with Moral-Value Index, self-evaluations were significantly different from those of superiors, colleagues and library users. As far as the Process Index was concerned, there was a significant difference between the users’ viewpoints and other three groups. In relation to Performance Index, as well as the general appraisal, no significant difference was observed among the viewpoints of the four evaluating groups. Originality/Value: This the first application of 360 degree feedback approaches in Iranian libraries.

    Keywords: Librarians, 360 degree feedback, Performance evaluation, Performance Measurement, Weaknesses, Strengths, Public Libraries, Guilan
  • Mohammad Amin Shakerzadeh Page 443
    Purpose
    The purpose of this study is to evaluate service quality level in public libraries against Six Sigma quality level by combining SERVQUAL and Six Sigma techniques.
    Method
    This is an applied study conducted as a survey. The population consists of all SANAEE public library members. Through simple random selection, 217 people are chosen. SERVQUAL questionnaire is used as research tool.
    Findings
    Results show that the most satisfactory was “Reliability” dimension. Other dimensions, including “Tangibles”, “Empathy”, “Assurance” and “Responsiveness” are in next ranks respectively. Originality/Value: This research, by combining SERVQUAL technique and Six Sigma methodology, introduces a method for evaluating the service quality level to monitor changes in service quality level and tries to make a comparison with other libraries and international standards and benchmarks.
    Keywords: service quality, SERVQUAL, Six Sigma, DPMO
  • Seyed Heydar Mirfakhraddiny, Mohammad Hosein Tahari Mehrjardi, Mohammad Zareei Mahmod Abadi Page 463
    Purpose

    Effective measurement and analysis of factors affecting service quality is the first necessary step to improve performance of libraries and information centers. In this study tried to identify the most important factors influencing the quality of library services, and then prioritize such factors using the multi-attribute decision making.

    Method

    questionnaire was developed using Libqual model and was distributed among users of public libraries in Yazd province. Responses were ranked using SAW, TOPSIS and ELECTRE methods. Since the results in some cases were nonconformant, COPLAND method was employed to reach to a consensus of the ranking

    Findings

    After analyzing questionnaires, Factors of service quality was ranked by ELECTREb TOPSIS and SAW methods. Since the results of applying these methods were not similar, we used an integrative method namely COPLAND method. Results Showed that Dimensions of effectiveness of services are at a higher level than other aspects. Originality/Value: Library managers, using multiple attribute decision making are able to rank effective dimensions on services quality. With regard to these dimensions, they can plan to reform and improve their service quality

    Keywords: Quality of Service, SAW, ELECTRE, COPLAND
  • Mahdi Kazemi, Mohammad Tavakolizadeh Ravari, Mahdi Toyserkani Ravari Page 493
    Purpose
    The current research focuses on selective dissemination of news and aims at finding patterns for recognition of readers’ favorite news through web mining technique.
    Method
    Data for this research was collected from the Yahoo News Website. The source of news was Associated Press. 840 news dated between 2011/3/1 and 2011/5/10 was analyzed through subject clustering technique.
    Findings
    Results show that 18% of news were visited over the average visit rate. Based on 80/20 rule, it is probable that 80% of readers interested in outstanding news. The other finding shows the gender as an influencing variable on individuals’ news interest. About 70% of readers were located in USA. This percentage should be more for non-English news websites. About 21% of readers were considered as active ones. This follows the 80/20 rule too. Based on another finding, the news in the same clusters receive the same number of comments from readers. This shows that the other news in the same cluster can be disseminated to the readers of a news. Finally, the use of cross sell pattern is appropriate for selective dissemination of news. Originality/Value: The reader’s comments under the news can be considered as an appropriate source for selection and dissemination of news. The current research offers patterns for selective dissemination of news through analysis of readers’ comments written under the news.
    Keywords: News Interests, News Readers, Selective Dissemination of News, Customer Relationship Management