فصلنامه اخلاق زیستی
پیاپی 8 (تابستان 1392)

امروزه شاخص های سلامت به عنوان عاملی مهم در توسعه کشورها محسوب می شود و می تواند در بالا بردن سطح شاخص های توسعه ای موثر باشد. در ارتباط با نقش این عامل در بهبود شرایط و وضعیت اقتصادی در سطح ملی، مطالعات نظری و کاربردی متعددی انجام شده است، لکن این موضوع در سطوح منطقه ای مورد مطالعه قرار نگرفته است. در همین راستا تحقیق حاضر با هدف تحلیل تاثیر شاخص های سلامت در توسعه منطقه ای ایران انجام شده است. بدین جهت و به لحاظ نظری و کاربردی دو مساله اساسی مطرح شده است: اولا) به لحاظ نظری، آیا شاخص های سلامت به عنوان عاملی در توسعه منطقه ای قابل شناسایی است؟ ثانیا) با توجه به مبانی نظری پیشین، میزان و نحوه اثرگذاری متغیرهای نماینده سلامت بر توسعه منطقه ای در ایران چگونه بوده است؟ با هدف پاسخگویی به این پرسش ها، ابتدا برای تببین مبانی نظری، طراحی الگوی تحلیلی و تصریح مدل به اسناد علمی و منابع اطلاعاتی مکتوب مراجعه شده و تلاش شده است چارچوب نظری جامعی در این ارتباط فراهم گردد. در ادامه و در پاسخ به پرسش دوم و به منظور آزمون معناداری تاثیر شاخص های سلامت در توسعه منطقه ای در ایران و نیز اندازه گیری این اثر، از روش آمار استنباطی و تکنیک داده های تلفیقی به عنوان یکی از روش های اقتصادسنجی استفاده شده است. با تعیین شش عامل به عنوان متغیرهای مستقل، نتایج مدل نشان دهنده آن است که از میان شاخص های نماینده سلامت، تنها شاخص امید به زندگی بر سطح توسعه منطقه ای در ایران اثر معنادار و مثبت داشته است. در کنار اینمتغیر همچنین عواملی از جمله سطح تولید، سرمایه انسانی و مشارکت اجتماعی به نمایندگی از سرمایه اجتماعی در سطح استان ها اثرات مثبت و معناداری را بر سطح توسعه منطقه ای به جای گذارده اند.

بخشی از رسالت رسانه ها آگاهی بخشی عمومی و بالابردن کیفیت زندگی شهروندان است. در این پژوهش تلاش کردیم با بررسی نظریه های مختلف تاثیر اجتماعی رسانه و تاثیر رسانه های بر تغییر رفتار فردی بررسی کنیم که استراتژی فعلی سازمان صدا و سیما در انجام این وظیفه به صورت پخش پیام های سلامتی در میان دیگر آگهی های تجاری و عمومی تا چه میزان مورد توجه مخاطبان قرار گرفته است. همچنین این پیام ها از نظر مخاطبان بر رفتارهای آن ها تاثیر داشته است یا خیر.
در تحقیق حاضر از روش پیمایش با ابزار پرسشنامه و با روش نمونه گیری خوشه ایچند مرحله ای، افراد نمونه در شهر تهران انتخاب شده اند: پاسخگویی که 15 سال به بالا و بیننده تلویزیون باشند به عنوان افراد نمونه در خانوارها انتخاب شدند. 825 نفر مورد تحقیق قرار گرفتند.
یافته ها نشان داد که شهروندان تهرانی به طور میانگین سه ساعت و بیست دقیقه از وقت خود را به تماشای تلویزیون می گذارند. آنان توجه زیادی به پیا م های سلامت پخش شده از سیما دارند و در حدود 91 درصد پاسخگویان اظهار کرده اند در حد زیاد و خیلی زیاد از پخش پیام های سلامت و مفید و موثر بودن آن رضایت دارند. 9/29 آنان کارتون یا برنامه های عروسکی و فیلم های داستانی را موثر می دانند. تلفیق دو کارکرد آموزشی و خبری به صورت اخبار پزشکی نیز با 17 درصد از نظر پاسخ گویان دارای اهمیت است.
رسانه و خصوصا تلویزیون به عنوان رسانه فراگیر نقش مهمی در ایجاد ترغیب، تشویق و تلقین برخی رفتارها، عادات و گرایش ها دارد می توان در حوزه سلامت و بهداشت و گسترده کردن آموزش های بهداشتی در سطح جامعه از طریق رسانه به این مهم تاکید کرد.

ام اس بیماری جوانی و جوانان است، بسیاری از بیماران در بهترین سال های عمر خود با چنین بیماری دست به گریبان هستند. این بیماری صعب الاعلاج و مزمن است. هدف این مقاله بررسی متغیرهای جمعیت شناختی(زمینه ای)افراد مبتلا به بیماری مولتیپل اسکلروزیس است.
روش مطالعه در این تحقیق پیمایش است. تکنیک جمع آوری اطلاعات مصاحبه و ابزار تحقیق پرسشنامهبوده است.در پرسشنامه این تحقیق از سوالات بسته استفاده شده است. در این مطالعه به روش نمونه گیری تصادفی از 177 نفر مبتلا عضو انجمن ام اس مصاحبه به عمل آمده است.
9/72درصد بیماران زنان و 27درصد آنان را مردان تشکیل می دهند.44درصد مجرد، 30 درصد متاهل، 15درصدمطلقه و2درصد بیوه بودند. طیف سنی پاسخگویان 21 تا 54 سال است و میانگین سنی آنها 33 سال بوده است. اکثریت بیماران (6/58درصد) دارای تحصیلات دیپلم و فوق دیپلم هستندو تنها2/3درصدآنها دارای تحصیلات لیسانس و بالاتر هستند.1/61 درصد از مبتلایان متعلق به پایگاه طبقاتی متوسط و پایین تر از متوسط قرار دارند.پایگاه اقتصادی اجتماعی نیز همبستگی متوسط رو به ضعیف معکوسی با وضعیت بیماری دارد. بین سن و وضعیت بیماری رابطه مستقیم و ضعیفی برقرار است. همچنین رابطه جنسیت و وضعیت تاهل با وضعیت بیماری رد شد.
در این پژوهش به ویژگی های جمعیت شناختی افراد مبتلا به بیماری ام اس پرداخته شد. عوامل بروز وتشدید بیماری ام اس هنوز به طور قطعی مشخص نشده است، یافتن علل اجتماعی و جامعه شناختی آن نیز بالتبع مشکل می نماید.

ردپایبوم شناختی، به عنوان مبنایی برای بیان تفاوت آنچه که طبیعت به فرد عرضه می کند تابرایزندگیمصرف کند،و آنچه شخص در زندگی مصرف می کند، اوراقادرمی سازد، با اتخاذ رفتار مسئولانه در قبال آن، اقداماتمناسب فردیوجمعی برای حفظ محیط زیست انجام دهد. افراد با کنترل میزان و نوع مصرف می توانند میزان ردپای بوم شناختی خود را کاهش دهند. این امر مستلزم داشتن آگاهی کافی در این زمینه است. جامعه آماری پژوهش حاضر شهروندان تبریز و نمونه آماری آن 443 نفر از افراد 15 تا 75 سال می باشند که با به کارگیری شیوه پیمایش و روش نمونه گیری خوشه ای، با استفاده از ابزار پرسشنامه و تکنیک مصاحبه مورد بررسی قرار گرفته اند نتایج حاصل نشان می دهد میانگین سرمایه فرهنگی بوم شناختی شهروندان مورد مطالعه 82/43 درصد و میانگین ردپای بوم شناختی محاسبه شده 60/58 درصد در مقیاس به کار رفته است، با توجه به رابطه معنی دار بین متغیر مستقل با متغیر وابسته و مولفه های سازنده آن، پایین بودن میزان سرمایه فرهنگی بوم شناختی در بالا بودن میزان ردپای بوم شناختی شهروندان مورد مطالعه تاثیرگذار است.

شیوع بالای بیماری قلبی وعروقی اهمیت مقابله با این بیماری راآشکار می سازدوبه همین دلیل شناسایی و بررسی عوامل خطرساز زیستی و روان شناختی و پیشگیری ودرمان دراین حیطه ضروری به نظر می رسد. امروزه علاوه بر کشیدن سیگار، بیماری های غیرواگیر مانند کلسترول بالا، دیابت، فشار خون،چاقی و عدم تحرک و ورزش،تیپ شخصیتی و تاثیرپذیری از استرس های روزمره نیز عامل موثری در بیماری های قلبی شناخته می شوند. مطالعه حاضر تاثیر تیپ های شخصیتی درابتلا به بیماری عروق کرونرراموردبررسی قرار می دهد.
روش پژوهش پیمایشی و استفاده ار پرسشنامه و نمونه آماری 100نفر از بیماران قلبی زن و مرد بستری شده در بیمارستان های شهر کرمان می باشند.
یافته های تحقیق نشان داد که 55 درصد بیماران مردو45درصد زن بودند، سن اغلب بیماران4160سال و 82 درصد آنها دارای تیپ شخصیتی Aبودند. تیپ شخصیتی Aبا مشخصاتی چون پرخاشگری، ناآرامی، سرعت در گفتار و حرکت ها و عجول بودن بیش از حد شناخته می شود و افراد را مستعد ابتلا به بیماری های عروق کرونر قلب می کند.

در سال های اخیر مصرف فست فود به طور چشمگیری در بین نوجوانان و جوانان افزایش یافته است. تبعاتی که مصرف این نوع غذاها برای مصرف کننده و جامعه با خود به همراه دارد، موجب بروز برخی نگرانی های اجتماعی شده است. امروزه دانشجویان به خاطر شرایط تحصیلی یکی از مهمترین گروه های در معرض خطر می باشند تحقیق حاضر در نظر دارد با نگاهی جامعه شناختی گرایش دانشجویان به فست فودها را مورد بررسی قرار دهد. جامعه آماری این پژوهش را دانشجویان دانشگاه تبریز تشکیل می دهند و نمونه آماری مشتمل بر 372 نفر می باشد که از طریق فرمول کوکران به دست آمده است. روش نمونه گیری تحقیق به صورت تصادفی متناسب بوده، اطلاعات به دست آمده با تکنیک پیمایش، به صورت مقطعی و از طریق ابزار پرسشنامه گردآوری شده که روایی و اعتبار آن مورد تائید قرار گرفت. طبق نتایج به دست آمده فرض اساسی تحقیق مبنی بر تاثیرپذیری گرایش به استفاده از فست فود، از متغیرهایی نظیر: سرمایه اجتماعی، سرمایه اقتصادی، آگهی های تبلیغاتی و دینداری مورد تایید قرار گرفت. بر طبق نتایج تحقیق همبستگی معکوسی بین سرمایه اجتماعی و دینداری با گرایش به استفاده از فست فود وجود دارد. یافته های تحقیق رابطه بین سن و گرایش به استفاده از فست فود را مورد تایید قرار نداد. نتایج تحلیل های چند متغیره نشان داد که، متغیرهای سرمایه اجتماعی، سرمایه اقتصادی، آگهی های تبلیغاتی و دینداری در مجموع 22/0 از متغیر وابسته را مورد تبیین قرار می دهند.