نشریه مطالعات کتابداری و علم اطلاعات
سال پنجم شماره 1 (پیاپی 12، بهار و تابستان 1392)

پژوهش حاضر با هدف ارزیابی مولفه های عملکرد، به ارزیابی عملکرد کتابخانه های عمومی استان یزد در سال 1388 با استفاده از رویکرد ترکیبی کارت امتیازی متوازن و تحلیل شکاف پرداخته است.
روش تحقیق: یکی از مدل های بسیار توانای ارزیابی عملکرد، مدل کارت امتیازی متوازن است که در آن تمام جوانب سازمان به طور متعادل و متوازنی بررسی می شود. لذا، در مدل پیشنهادی با در نظر گرفتن ابعاد کارت امتیازی متوازن، معیارها و ابعاد موجود برای ارزیابی عملکرد کتابخانه های عمومی استان یزد استخراج شده است و از مدل تحلیل شکاف به عنوان ابزاری جهت تعیین میزان شکاف میان انتظارات و ادراکات استفاده گردیده است. سپس با کمک تکنیک تاپسیس فازی اهمیت هر یک از شاخص ها تعیین شده است و در نهایت با توجه به وزین نمودن شکاف هر یک از ابعاد، شاخص ها رتبه بندی شدند.
با توجه به نتایج بدست آمده در بعد مالی شاخص‍ استفاده از منابع خریداری شده جدید، در بعد مشتری شاخص توسعه مجموعه کتابخانه از بعد سخت افزاری، در بعد فرایند داخلی شاخص روند آموزشی کارمندان و در بعد رشد و یادگیری مخارج آموزش کارمندان دارای بیشترین شکاف وزین شده می باشند.
با توجه به یافته های به دست آمده پیشنهاداتی جهت بهبود عملکرد کتابخانه های عمومی ارائه گردید.

پژوهش حاضر به بررسی رابطه بین سطح سواد اطلاعاتی و میزان اضطراب کتابخانه ای در دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شهید چمران اهواز پرداخته است.
روش شناسی: روش پژوهش پیمایشی و از نوع توصیفی است. جامعه پژوهش کلیه دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شهید چمران می باشند که از بین آنها 335 نفر به عنوان نمونه صورت تصادفی انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات از دو پرسشنامه طراحی شده مبتنی بر استاندارد قابلیت های سواد اطلاعاتی برای آموزش عالی و مقیاس اضطراب کتابخانه ای باستیک، استفاده شد.
وضعیت سواد اطلاعاتی جامعه پژوهش در حد مطلوبی نشان داده شد. میزان اضطراب کتابخانه ای در جامعه پژوهش کمتر از حد متوسط بود. اضطراب کتابخانه ای به صورت معناداری در دانشجویان زن نسبت به مرد (02/0p<) و دانشجویان کارشناسی ارشد نسبت به دکترا بالاتر بود (001/0p<). در عین حال، سواد اطلاعاتی به طور معناداری در دانشجویان دکترا نسبت به دانشجویان کارشناسی ارشد بالاتر نشان داده شد (01/0p<).
بین اضطراب کتابخانه ای و مهارت استفاده از رایانه رابطه ای منفی و معنا دار وجود داشت؛ اما، بین سطح سواد اطلاعاتی و میزان مهارت در استفاده از رایانه و زبان انگلیسی، رابطه مثبت و معنا دار بود. سطح سواد اطلاعاتی و میزان اضطراب کتابخانه ای، رابطه معنادار و منفی داشتند.

بیگانگی از کار، یکی از مهم ترین پدیده های عصر کنونی است که با رویکرد های مختلف مورد مطالعه قرار گرفته است. پژوهش حاضر با رویکردی جامعه شناختی سعی در شناخت دقیق این پدیده و همچنین عوامل تاثیر گذار بر آن را دارد.
روش شناسی: جامعه مورد مطالعه در این تحقیق کلیه کتابداران کتابخانه های عمومی استان خوزستان می باشد. پژوهش حاضر به صورت سرشماری انجام می گردد. به عبارت دیگر، کلیه جامعه آماری مورد بررسی قرار می گیرد. روش تحقیق، پیمایشی و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ی محقق ساخته ایست که پس از بررسی اعتبار و پایایی آن، مورد استفاده قرار گرفت. داده ها با استفاده از نرم افزار spss16 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برای آزمون فرضیه ها نیز از آزمون همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چند متغیره استفاده گردید.
نتایج بدست آمده نشان داده است که بین رسمیت، سلسله مراتب اقتدار در سازمان، تقسیم کار (به عنوان متغیر های مستقل) با بیگانگی از کار (به عنوان متغیر وابسته) رابطه معنادار است.
نتایج تحلیل رگرسیون چند متغیره نیز حاکی از آن است که متغیرهای مستقل پژوهش قادر به پیش بینی 11/0 از واریانس بیگانگی از کار هستند.

هدف از پژوهش حاضر ترسیم نقشه علم نگاشتی (ساختار علم) تولیدات علمی حوزه منابع آب در نمایه استنادی علوم طی سال های 1990 تا 2009 است.
این پژوهش با استفاده از روش های تاریخ نگاری و تحلیل استنادی انجام شده است. داده ها از نمایه استنادی علوم قابل دسترس از طریق پایگاه وب آوساینس جمع آوری شد که در مجموع شامل 7590 رکورد شد. نقشه تاریخ نگاری با استفاده از نرم افزار هیست سایت ترسیم شد.
در حوزه منابع آب، کشور آمریکا با 2204 مدرک پرتولیدترین کشور و ایران با 117 مدرک در رتبه 20 جهانی قرار دارد. نقشه علم نگاشتی 2 خوشه موضوعی را نشان داد که طی سال های 1999 تا 2007 شکل گرفته اند و به موضوعات «تغییرات آب و هوایی و تاثیر آن بر منابع آب» و«منابع آب جهانی» پرداخته اند.
دو موضوع «تغییرات آب و هوایی و تاثیر آن بر منابع آب» و «منابع آب جهانی» را می توان از موضوعات مهم حوزه منابع آب دانست که هنوز رشد انها متوقف نشده است و مسیر این حوزه های بااهمیت تر می تواند مسیر تحقیقات آینده را روشن کند.

پژوهش حاضر وضعیت کتابخانه های عمومی استان فارس را بر اساس استانداردی که دیانی در سال 1374 پیشنهاد نموده مورد ارزیابی قرار داده است.
روش شناسی: روش پژوهش پیمایشی و ابزار مورد استفاده جهت گردآوری داده ها پرسشنامه می باشد. کلیه کتابخانه های عمومی استان فارس در سال 1388 جامعه آماری پژوهش را تشکیل می دهند. در تجزیه و تحلیل های آماری از شاخص های آمار توصیفی همچون چارک، میانگین و غیره استفاده گردید. آزمون t نیز برای مقایسه معیارهای موجود با استانداردهای پیشنهادی دیانی اعمال شد و نهایتا از آنالیز خوشه ایجهت انجام طبقه بندی های متفاوت استفاده گردید.
با استفاده از آنالیز خوشه ایمی توان سه گروه متمایز در میان کتابخانه های هدف تشخیص داد که کتابخانه های گروه اول وضعیتی به مراتب بهتر از کتابخانه های درجه 3 استاندارد دیانی دارند، کتابخانه های گروه دوم با کتابخانه های درجه 3 استاندارد دیانی در یک خوشه قرار گرفته و تنها کتابخانه های گروه سوم در وضعیت نامطلوب تر قرار دارند و خوشه مشترکی را با کتابخانه های درجه 5 و 6 دیانی تشکیل می دهند که همین امر باعث پایین آمدن میانگین کلی معیارها در کتابخانه های عمومی استان فارس شده است.
کتابخانه های عمومی استان فارس به طور کلی مابین کتابخانه های درجه 5 و 6 استاندارد دیانی قرار می گیرند. اولویت هایی که لازم است مورد توجه کتابخانه های مذکور قرار گیرد شامل افزایش ساعات کاری، تعداد اعضاء و تعداد کارکنان می باشد.