فهرست مطالب

فصلنامه نظریه های کاربردی اقتصاد
پیاپی 1 (تابستان 1393)

  • تاریخ انتشار: 1393/04/09
  • تعداد عناوین: 6
|
  • منصور زراء نژاد، علی فقه مجیدی صفحات 1-28
    در سال های اخیر، تشکیل اتحادیه پولی کشورهای اسلامی مورد توجه بسیاری از کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی (OIC) قرار گرفته است. در این پژوهش اثر تشکیل اتحادیه پولی بر تجارت در 49 کشور اسلامی در دوره 1990-2011 با استفاده از تئوری (OCA) و مدل جاذبه تعمیم یافته مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج پژوهش بیانگر این است که مرز مشترک، زبان مشترک و وجود اتحادیه های تجاری اثر مثبت و معنی دار و نوسانات نرخ ارز، محصور بودن در خشکی و فاصله بین کشور مبدا و مقصد اثر منفی و معنی داری بر جریان تجارت بین کشورهای اسلامی داشته اند. همچنین، تشکیل اتحادیه پولی اثر مثبت و معنی داری بر جریان تجارت کشورهای (OIC) دارد.
    کلیدواژگان: اتحادیه پولی، مدل جاذبه تعمیم یافته، کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی، تئوری منطقه پولی بهینه
  • ابوالفضل شاه آبادی، ندا بهرامی شکیب صفحات 29-50
    هدف این مطالعه، بررسی تاثیر ترکیب سرمایه انسانی بر همگرایی فناوری کشورهای منتخب در قالب دو گروه کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته می باشد. این مطالعه با بکارگیری الگوی پنل دیتا (Panel data) و روش گشتاورهای تعمیم یافته (GMM) طی دوره زمانی 1995- 2010 انجام شده است. نتایج نشان می دهد در گروه کشورهای در حال توسعه شاخص آموزش ابتدایی و متوسطه اثر مثبت و معنادار و شاخص آموزش عالی اثر منفی و معنادار بر رشد و همگرایی فناوری دارد، در حالی که در گروه کشورهای توسعه یافته شاخص آموزش های ابتدایی و متوسطه اثر منفی و معنادار و شاخص آموزش عالی اثر مثبت و معنادار بر رشد و همگرایی فناوری دارد. همچنین بر اساس نتایج درجه باز بودن اقتصاد و جریان ورودی سرمایه گذاری مستقیم خارجی اثر مثبت و معنادار بر رشد فناوری در هر دو گروه کشورهای مورد مطالعه دارد. در حالی که نرخ تورم بر رشد فناوری در کشورهای توسعه یافته اثر مثبت و معنادار و بر رشد فناوری کشورهای در حال توسعه مورد مطالعه اثر منفی و بی معنا دارد.
    کلیدواژگان: ترکیب سرمایه انسانی، همگرایی، نوآوری، تفکیک آموزشی، فناوری
  • بهزاد سلمانی، پرویز محمد زاده، نسیم مهین اصلانی نیا صفحات 51-72
    هدف این مطالعه بررسی تاثیر درجه باز بودن تجاری بر اندازه دولت در کشورهای در حال توسعه است. برای این منظور از داده های سری زمانی کشورهای در حال توسعه در دوره زمانی 1970-2011 استفاده شده است. این پژوهش در چارچوب مطالعات بین کشوری و با روش پنل دیتا به مورد اجرا گذاشته شده است. نتایج نشان می دهد، با کنترل سایر متغیرهای موثر، درجه باز بودن تجاری تاثیر مثبت و معنی داری بر اندازه دولت در کشورهای مورد بررسی طی دوره 1970 تا 2011 داشته است. از این رو می توان به این نتیجه رسید که افزایش درجه باز بودن تجاری موجب بزرگ تر شدن اندازه دولت در این کشورها می شود.
    کلیدواژگان: باز بودن تجاری، اندازه دولت، پنل دیتا، کشورهای در حال توسعه
  • علیرضا عرفانی، زهرا جهانی صفحات 73-96
    در این مطالعه، با استفاده از داده های ماهیانه نرخ ارز غیررسمی طی دوره زمانی 1359- 1388، به بررسی حافظه بلند بودن نرخ ارز غیررسمی ایران و تاثیر تکانه های نرخ ارز بر نا اطمینانی اسمی آن پرداخته شده است. نتایج آزمون حافظه بلند بودن نشان می دهد که سری نرخ ارز غیر رسمی در ایران، حافظه بلند بوده و در نتیجه، آثار تکانه های وارده بر آن تا دوره های طولانی باقی می ماند. پس از تایید حافظه بلند بودن نرخ ارز، وجود اثرات نامتقارن تکانه های نرخ ارز بر ناهمسانی واریانس بررسی شده است. نتایج حاصل از تخمین مدل های APGARCH و GJR نشان می دهد که ضریب جمله عدم تقارن در این دو مدل منفی و در سطح بالایی معنادار است و این بیان کننده آن است که تکانه های نرخ ارز غیررسمی بر نا اطمینانی اسمی آن اثر نامتقارنی دارد، به طوری که شوک های منفی نا اطمینانی بیشتری را نسبت به شوک های مثبت ایجاد می کند.
    کلیدواژگان: نرخ ارز غیر رسمی، نا اطمینانی نرخ ارز، حافظه بلند، مدل ARFIMA، GARCH
  • محمدعلی متفکرآزاد، سیاب ممی پور صفحات 97-124
    رشد اقتصادی کندتر برخی از کشورهای درحال توسعه برخوردار از منابع طبیعی در مقایسه با کشورهای فاقد منابع و تایید وجود رابطه منفی بین وفور منابع طبیعی و رشد اقتصادی در برخی مطالعات اخیر، یک معمای اقتصادی را مطرح نموده که بعضا از آن به عنوان بلای منابع طبیعی یاد می شود. در این مطالعه در چهار گروه از کشورها و با استفاده از تحلیل توصیفی، نحوه اثرگذاری وفور منابع طبیعی بر رشد اقتصادی از خلال عوامل اقتصادی و سیاسی شناسایی گردیده است. نتایج حاکی از آن است که وفور منابع طبیعی باعث کندی رشد اقتصادی نیست بلکه نحوه برخورد با این منابع است که موجبات توسعه نیافتگی برخی از کشورهای دارای منابع را فراهم می نماید. یافته ها نشان می دهد که بیماری هلندی، ضعف سرمایه انسانی، رانت جویی، فساد و ارتشاء، به عنوان کانال های کندی رشد اقتصادی، همگی از حکمرانی بد ناشی می شود. همچنین حکمرانان بد که برخورد نامطلوبی با منابع طبیعی کشور خود دارند، عموما مستبد و تحت الحمایه قدرت های خارجی سلطه گر هستند.. بنابراین، عدم توفیق این کشورها در بهره مندی از مزیت وفور منابع طبیعی علاوه بر ضعف مدیریت داخلی، از استعمار نو خارجی نیز ناشی می شود.
    کلیدواژگان: رشد اقتصادی، وفور منابع طبیعی، سرمایه انسانی، بیماری هلندی، رانت جویی، فساد، حکمرانی بد، سلطه خارجی، استعمار نو
  • محمدنبی شهیکی تاش، خدیجه دینارزهی صفحات 125-145
    سیستم های غیرخطی پویا، رفتارهای متفاوتی از خود نشان می دهند به طوری که در تفسیر بسیاری از پدیده های اقتصادی به ظاهر تصادفی، می توان این دسته از سیستم ها را به کار گرفت. نظریه آشوب یک رویکرد جدید برای بررسی روند تغییرات سیستم های غیرخطی پویا در بازارهای پولی و مالی ارائه می کند. این مقاله با استفاده از نظریه آشوب، آزمون BDS و بوت استرپ، ماکزیمم نمای لیاپانوف، نمای هرست و بازسازی فضای فاز و با بکارگیری داده های فصلی طی سال های 1338 تا 1389 به بررسی وضعیت رفتار رشد اقتصادی در ایران پرداخته است. هدف از انجام این پژوهش پاسخ به این سوال است که آیا رشد اقتصادی در ایران دارای یک توزیع یکنواخت مستقل است یا از یک فرایند غیرخطی (تصادفی یا آشوبی) تبعیت می کند. نتایج حاصل از آزمون BDS و نمای هرست نشان می دهند که رشد اقتصادی دارای فرایندی غیرخطی است. همچنین نتایج حاصل از دو آزمون آشوبی شامل ماکزیمم نمای لیاپانوف و بازسازی فضای فاز، وجود آشوب در GDP را تایید نموده اند.
    کلیدواژگان: نظریه آشوب، آزمون BDS، بوت استرپ، نمای هرست، ماکزیمم نمای لیاپانوف، فضای فاز، رشد اقتصادی
|
  • Mansour Zarra Nejad, Ali Fegheh Majidi Pages 1-28
    In recent years، the formation of Islamic currency union has been considered in most OIC members countries. In this paper، the impact of formation of currency union on trade in OIC countries using OCA theory and augment gravity model from 1990-2011 was investigated. The results show that the factors such as common border، the existence of trade unions and common language have positive and significant effects on the flow of trade between Islamic countries، while other factors such as exchange rate volatility، landlocked and countries distance have negative and significant effects on the flow of trade between Islamic countries. As well as the formation of currency union has positive and significant effects on the flow of tradein OIC countries.
    Keywords: Currency Union, Augment Gravity Model, OCA Theory, OIC
  • Abolfazl Shahabadi, Neda Bahrami Shakib Pages 29-50
    This study investigated the effect of human capital composition on technological convergence within the selected developing countries and developed countries by generalized method of moments (GMM) approach during the period of 1995 to 2010. The results suggest higher education has a positive and statistically significant effect in developed countries and negative and statistically significant effect in developing countries on the convergence and technology growth. Yet، elementary and secondary education in developed countries does not affect the growth of technology and is not led to growth of total factor productivity. Also the results show that the degree of economic openness and foreign direct investment have positive and statistically significant effect on technological development in both group of countries، while the inflation rate on technology growth in developing countries has significant positive effect on technological development in developing countries and negative and statistically insignificant effect in developed countries.
    Keywords: Human Capital Composition, Convergence, Innovation, Education, Technology
  • Behzad Salmani, Parviz Mohammad Zadeh, Nassim Mehin Aslani Nia Pages 51-72
    The main objective of this study is to investigate impacts of trade openness on government size in developing countries by using an array of indicators over the period of 1970-2011. The main results of this study indicate that degree of trade openness has positive and significant effect on government size in developing countries. Moreover we find that trade openness exert statistically significant positive effects on government size over period of 1980-2011 and in developing countries with high human development index.
    Keywords: Developing Countries, Trade Openness, Size of Government, panel data
  • Alireza Erfani, Zahra Jahani Pages 73-96
    In this study، using monthly data of non-official exchange rate during 1980-2009، we examined the long memory of non-official exchange rate of Iran and the effects of its shocks to its nominal uncertainty. The results of the long memory tests indicate that the non-official exchange rate of Iran has long memory which means that the effects of the shocks on it، remain for long periods of time. The asymmetric effects of the exchange rate shocks on its nominal uncertainty have been investigated after supporting of long memory of the exchange rate. The estimation of APGARCH and GJR models indicate that the asymmetric coefficient of these models is negative and has high significant level، which means that the non-official exchange rate shocks has asymmetric effects on its nominal uncertainty، so that the negative shocks produce more uncertainty than positive one.
    Keywords: Non, Official Exchange Rate, Exchange Rate Uncertainty, Long, Term Memory, ARFIMA, GARCH Model
  • Mohammad Ali Motafakker Azad, Siab Mamipour Pages 97-124
    Some empirical studies show that some resource rich countries have a slow economic growth than resource poor countries، which in during late decade، this subject comes to an economic puzzle. In this paper is tried to recognize transmission from natural resources abundance to economic growth by economic and political factors. Some main channels of transmission from abundant natural resources to stunted economic growth are discussed: the Dutch disease، neglect of human capital، rent seeking، corruption and bad government. The findings of this study show that this transmission channels which cause to different countries with together is derived of bad governments. In other word، bad governments that often navigate by authoritative countries have inappropriate policy with natural resource abundance. Hence، we cannot conclude that natural resource abundant directly has a negative effect on economic growth; rather it is caused slow economic growth in some countries by bad government from the named channels of transmission.
    Keywords: Economic Growth, Natural Resource Abundant, Human Capital, Dutch Disease, Rent Seeking, Corruption, Bad Government
  • Mohammad Nabi Shahiki Tash, Khadijeh Dinarzehi Pages 125-145
    Non-linear dynamic systems show different behaviors so that they can be applied to interpret a variety of seemingly random economic phenomena. The chaos theory provides a new approach to invest the trend changes of non-linear dynamic systems in monetary and financial markets. This paper investigates the behavior of economic growth in Iran using the chaos theory، BDS and bootstrap test، maximum Lyapunov exponent، the Hurst exponent and phase space reconstruction. The aim of this study is to examine whether economic growth has an independent identical distribution or follows a non-linear (random or chaotic) process. The results of BDS test and the Hurst exponent indicate that economic growth has a non-linear process. The results of two chaotic tests include maximum Lyapunov exponent and phase space reconstruction also confirm the existence of chaos in GDP.
    Keywords: Chaos theory, BDS, Bootstrap Test, Hurst Exponent, Maximum Lyapunov Exponent, Phase Space