روزنامه فرانسوی لوموند ادعا کرد: دولت نیجر مخفیانه با تهران در مورد «فروش 300 تن اورانیوم تصفیه شده به ارزش 56میلیون دلار» توافق کرده اما آن را انکار می کنند. این اورانیوم در معادن یک شرکت فرانسوی تولید می شود.

لوموند نوشت: ماجرای فروش مخفیانه اورانیوم تصفیه شده موسوم به «کیک زرد» نگرانی هایی در محافل واشنگتن و پاریس ایجاد کرده است. این خبر که از سوی رسانه آنلاین «اطلاعات آفریقا» فاش شده است می گوید که حکومت نظامی نیجر که از زمان کودتای ژوئیه 2023 در قدرت است، درگیر «مذاکرات محرمانه» با ایران «برای تحویل 300 تن کیک زرد» (اورانیوم تصفیه شده) است.

دولت نظامی نیجر این خبر را تکذیب می کند. اما اطلاعاتی که توسط چندین منبع رسمی غربی و نیجریه ای به لوموند رسیده تایید می کنند که حکومت نیجر همچنان قصد فروش آن را به ایران دارد.

نظامیان نیجر در ماه مارس سال جاری پس از نشست با مقامات آمریکایی و مسائلی که در این جلسه مطرح شد، خواستار خروج نیروهای آمریکایی از این کشور شدند. در این نشست مقامات ارشد آمریکایی نسبت به ورود نیروهای روسیه ابراز نگرانی کردند و حکومت نظامی را به تبانی در یک توافق اورانیوم برای همکاری با ایران متهم کردند. بر اساس گزارش ها، تهران می خواهد حدود 300 کیلوگرم سوخت هسته ای از نیجر خریداری کند. این اورانیوم که مهم ترین محصول صادراتی نیجر است، از معادنی می آید که از سال 1971 توسط گروه فرانسوی «اورانو» در آرلیت واقع در شمال کشور بهره برداری می شود.

انجمن جهانی هسته ای مستقر در بریتانیا در گزارشی می گوید که نیجر در سال 2022 با تولید حدود 2020 تن اورانیوم، هفتمین تولیدکننده بزرگ اورانیوم در جهان بوده است.

گروه صنعتی «اورانو» در این رابطه گفت که دولت نیجر به عنوان صاحب 36.6درصد سهام «می تواند به طور مستقل، سهم خود از تولید را به بازار عرضه کند». اما در رابطه با فروش اورانیوم به ایران تاکید کرد که نه دولت نیامی و نه تهران در مورد مذاکرات محرمانه «به این شرکت رجوع نکرده اند».

لوموند می گوید، در تماس با آژانس بین المللی انرژی اتمی، این نهاد ناظر بر فعالیت های هسته ای گفته است که از وجود یک چنین توافقنامه فروش اطلاعی ندارد، هرچند که طرفین می بایستی چنین قرارداد فروشی را به اطلاع آژانس می رساندند.

مذاکرات در مورد تحویل 300 تن سنگ معدن اورانیوم به ارزش 56 میلیون دلار (حدود 52 میلیون یورو) توسط سرویس های اطلاعاتی کشف شده است.

به نظر می رسد که مسکو در این راه به تهران یاری می دهد. اما دولت نیجر که در پی کودتای تابستان 2023 به قدرت رسیده، این خبرها را تکذیب می کند.

نزدیک به ده روز قبل، پایگاه خبری «آفریقا اینتلیجنس» نوشت: رژیم نظامی نیجر مشغول مذاکرات محرمانه با جمهوری اسلامی ایران، بر سر معامله 300 تن کیک زرد (اورانیوم فشرده) است. یکی دو ماه قبل از آن، روزنامه آمریکایی وال استریت اطلاعاتی را در این باره منتشر کرده بود.

بیانیه رسمی دولت نیجر می گوید «ادعاهای واشنگتن در مورد یک قرارداد پنهانی برای فروش اورانیوم به ایران سراسر کذب است.»

کمی قبل از این بیانیه، خانم مالی فی، معاون وزارت امورخارجه آمریکا در امور آفریقا به نیامی پایتخت نیجر رفته بود تا در جهت همکاری های دوجانبه گفت وگو کند. هدف وی بخصوص حصول اطمینان از این بابت بود که رژیم جدید «به ایران اورانیوم نخواهد فروخت و همچنین اجازه نخواهد داد که مزدوران روس در کنار سربازان آمریکایی مستقر شوند.» اما دو روز بعد از سفر این دیپلمات آمریکایی (16 مارس)، حکومت نیجر ناگهان رسما خواستار خروج سربازان آمریکایی شد و اعلام کرد که خواسته ها و توقعات آمریکا به منزله مداخله در سیاست داخلی نیجر است. کمتر از یک ماه بعد، یک گروه صد نفره از نیروهای شبه نظامی روس وارد شهر نیامی شد.

مشاور دولت نیجر می گوید که به مناسبت سفر مهدی صفری، معاون اقتصادی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی به نیجر، «تهران قصد داشت قراردادی برای خرید 300 تن کیک زرد امضا کند. اما اورانیوم که بادام زمینی نیست! ما به دلیل تعهداتی که داریم این پیشنهاد را نپذیرفتیم. ما اصلا ذخائر کافی برای این مقدار فروش در اختیار نداریم. اگرچه هیچ قراردادی امضاء نشده، اما به طور کلی ایران و روسیه مشتری هستند.»

دولت نیجر از ژوئیه 2023، تحت تحریم قرار دارد. در عین حال، از همین زمان به بعد، بهای اورانیوم در بازارهای جهانی 40درصد افزایش داشته است. در این شرایط، طبیعی است که رژیم نیجر به دور زدن تحریم ها بیندیشد.

لوموند با یادآوری دیدارهای مقامات نیجر با رهبران تهران و مسکو نتیجه می گیرد که راه برای همکاری های نظامی نیجر با روسیه و همکاری در حوزه صنعت، انرژی و معدن با ایران باز شده است.

منابع غربی به لوموند گفته اند که مذاکرات میان تهران و نیامی در مورد معامله اورانیوم، توسط روسیه تسهیل شده است. اگرچه خرید 300 تن کیک زرد تاثیر تعیین کننده ای بر برنامه اتمی ایران نخواهد داشت، اما به گفته یک مقام فرانسوی «وجود مذاکرات میان تهران و نیامی از نظر سیاسی بسیار اهمیت دارد زیرا نشان می دهد که روس ها هنوز در نیجر مستقر نشده، دروازه ها را برای یکی از مشتریان خود، یعنی ایران، باز کرده اند.» از نظر این مسئول فرانسوی، این نوع بده و بستان ها با همکاری تهران و مسکو در قبال جنگ اوکراین بی ارتباط نیست.

روزنامه اعتماد از قول یک نماینده سابق مجلس مدعی شد: موضوع فلسطین با دیپلماسی حل وفصل می شود نه جنگ(!)

حشمت الله فلاحت پیشه به این روزنامه گفته است: اتفاقی که دیروز با حمله اسرائیل به رفح رخ داد، برآمده از پیچیدگی های بسیاری است. در واقع این رخداد را باید به عنوان بخشی از یک پازل بزرگ امنیتی و راهبردی دید و تحلیل کرد. برخلاف برخی تحلیل های داخلی و خارجی معتقدم اسرائیل بدون هماهنگی با آمریکا گذرگاه رفح را تسخیر نکرده است. کشورهای عرب منطقه بیش از اینکه راهبرد خود را به آرمانی به نام فلسطین مرتبط سازند، به واقعیت های قدرت در منطقه ربط داده اند. از سال های پایانی دهه 70 میلادی، کشورهای عربی در اغلب راهبرد مبتنی بر قدرت حرکت می کنند نه راهبرد مبتنی بر آرمان. آنها سعی می کنند، حتی در قالب یک طرح سرهم بندی شده هم به معضلی به نام فلسطین پایان دهند! حیرت انگیز اینکه کشورهای عربی، معادله فلسطین را یک معضل می دانند نه یک آرمان! این گزاره ای است که مسئولان ایرانی در تصمیم سازی هایشان توجه نمی کنند. کشورهای عربی سعی می کنند دامان خود را از این معضل دور نگه دارند. نه اینکه منافع سیاسی و اقتصادی خود را در آرمان فلسطین قرار دهند. این واقعیتی است که توسط اسرائیل و آمریکا درک شده است. نهایتا عربستان به ضعیف ترین نوع موجودیت فلسطین موافقت خواهد کرد.

وی همچنین می گوید: «معتقدم موضوع فلسطین باید در قالب یک کنگره جهانی حل وفصل شود، شبیه کنگره هایی که به جنگ های جهانی قبلی پایان داد. در واقع این کنگره ها سازوکار سیاسی، دیپلماتیک و ژئوپلیتیک جنگ های جهانی را ساماندهی کرد. از قرن 19 به این سو پس از جنگ های جهانی، کنگره های جهانی شکل می گرفتند که در قالب آنها مرزهای کشورها مشخص می شد، موجودیت ها تعریف می شدند، خطوط حائلی هم در نظر گرفته می شد تا نهایتا جنگ به پایان برسد. معتقدم نبرد اخیر ایران و اسرائیل نشان داد، در صورت شکل گیری جنگ گسترده در این منطقه، چندین کشور، چندین آبراه بین المللی و مختصات گسترده ای از کشورها در منطقه تحت تاثیر قرار گرفته و درگیر می شوند. به ویژه اینکه همگان امروز می دانند که برخی کشورها منافع بسیاری در ایجاد درگیری در این منطقه دارند.روسیه از جمله کشورهایی است که منافع بسیاری در ایجاد این جنگ های منطقه ای دارد. به نظرم سازوکار مورد نیاز برای حل این مناقشات شکل گیری یک کنگره جهانی و بین المللی است. در این کنگره همه کشورهایی که دست به اسلحه و جنگ بردند و موفق نشدند و همه طرف هایی که از ابزار دیپلماسی بهره بردند و توفیقی حاصل نکردند، جمع شوند. این گروه ها اعم از گروه های مقاومت فلسطینی، ایران، کشورهای عربی، کشورهای غربی و نهادهای بین المللی و سایر طرف های صاحب نقش خواهد بود. تا زمانی که کنگره بین المللی شکل نگیرد که در آن همه طرف های اثرگذار حاضر باشند، معتقدم سازوکار فلسطین حل نشده و همچنان قربانی های بی گناه بسیاری می گیرد».

طرح این ادعا که «موضوع فلسطین با دیپلماسی حل وفصل می شود نه جنگ»، در حالی است که نتیجه چند دهه مذاکره و دیپلماسی برای سازش، گسترش روند اشغالگری و جنایات صهیونیست ها، و آوارگی ملت فلسطین بوده است. در واقع اگر مذاکره و صلح با اشغالگران و حامبان غربی آنها حتی روزنه ای از امید می گشود، ملت فلسطین نهایتا نبرد با صهیونیست ها را با وجود خیانت برخی کشورهای عربی انتخاب نمی کردند. در این میان عجیب است که یک نماینده سابق که سابقه ریاست کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی را هم داشته، همان نسخه ای را تجویز می کند که برخی شیوخ مرتجع و نوکرصفت در منطقه به قیمت پایمال کردن جان و مال و خاک و وطن میلیون ها فلسطینی به اجرا گذاشته اند.

معامله با غرب بر سر توانایی های دفاعی و میدانی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران، راهکار کسانی بود که پیشبرد اهداف خود را در تکمیل پروژه برجام با نسخه های دوم و سوم جست وجو می کردند.

روزنامه ایران در بررسی «آدرس اشتباه حامیان برجام 2 و 3» نوشت: روحانی تنها چند ماه پس از دستیابی ایران و کشورهای 1+5 به توافق هسته ای و بدون راستی آزمایی طرف مقابل ، با گفتن اینکه «برجام یک تمام شد، همه باید برای اجرای برجام 2 به صحنه بیایند»، خود را برای مذاکره پیرامون زیاده خواهی کشورهای غربی آماده نشان داد. بنابراین می شد تصور کرد که او چند سال بعد با تنزل دادن خروج یکجانبه ایالات متحده از برجام به یک اتفاق عادی و دست چندم، چشم خود را بر عهدشکنی غرب ببندد. اوج غفلت از واقعیات صحنه، یک سال پس از خروج ترامپ و تصویب یکی پس از دیگری تحریم های این کشور روی داد که روحانی در مواجهه با آن سیاست «صبر استراتژیک» پیشه کرده بود و در عین حال نسبت به سیگنال های ارسالی واشنگتن به مذاکره دوجانبه، خود را بی میل نشان نمی داد.

این تمایل به گفت و گو به رغم تداوم تحریم های آمریکایی در 4 شهریور 1398 در آستانه سفر روحانی به نیویورک برای شرکت در اجلاس سالانه سازمان ملل پدیدار شد که گفت: «اگر بدانم به جلسه ای بروم و با کسی ملاقات کنم که کشور من آباد می شود و مشکلات مردم حل می شود من دریغ نخواهم کرد.» او در 22 مهر همان سال تا به آنجا پیش رفت که تاکید کرد: «هر زمان اطمینان پیدا کنم که منافع ملت ایران در اجلاسی یا جلسه ای تامین می شود و بار فشار از روی دوش مردم برداشته می شود، من هستم. حاضرم شخصا در این راه قربانی شوم.» این سخن، نشان از انگاره خوش بینانه روحانی داشت که متصور بود، صرف قرار گرفتن در یک قاب با رئیس جمهور وقت آمریکا می تواند جبرانی برای منافع از دست رفته ایران باشد.

روحانی نه تنها برای این پرسش پیچیده ناظران که «ایران در مواجهه با توافقی که به مبادلات مالی و فروش نفت آن کمک نمی کند، نهایتا چه خواهد کرد؟» پاسخی نداشت بلکه در ماه های پایانی دولتش که با وجود نظام سختگیرانه تحریم های ایالات متحده ادعا کرد: «فرصت دستیابی به توافق را از دولت دوازدهم گرفتند، برای از دست رفتن این فرصت متاسفیم.»

اشاره او به مذاکراتی بود که دیپلمات هایش در پی روی کار آمدن «جو بایدن»، رئیس جمهور دموکرات آمریکا برای احیای توافق هسته ای به جریان انداخته بودند و به نظر می رسید که گزینه مهم دولت دوازدهم برای به مقصد رساندن این فرآیند دیپلماتیک، «چراغ سبز» به درخواست های زیاده طلبانه آمریکا فارغ از چهارچوب توافق هسته ای مبنی بر پیوست کردن برجام 2و 3 به مذاکرات بازگشت به برجام باشد.

این در حالی بود که مطالبه کلیدی دولت بایدن از دولت روحانی، علاوه بر پرونده هسته ای بر برنامه موشکی و فعالیت های منطقه ای ایران تمرکز داشت و بایدن می کوشید به مقام های ایرانی این پیام را منتقل کند که اگر مذاکره بر سر این موضوعات را بپذیرند، او در مقابل، امتیازهای حداقلی خواهد داد.

اما راهکار دولت رئیسی، عبور از تحریم های ناعادلانه، و نه تکیه صرف به گزینه مذاکره بود. این مهم مبنایی برای قاعده «بر هم زدن توازن» در پرونده های راهبردی سیاست خارجی رئیسی شد و توانست عاملی برای عقب راندن غرب و امتیازگیری بیشتر پای میز مذاکره باشد. از جمله عوامل مهمی که اخیرا نشانه مهمی از بر هم زدن بازی از سوی ایران به شمار می رفت، بی پاسخ نگذاشتن سیاست تقابل جویی اسرائیل در منطقه بود. اصابت موشک های ایرانی در خاک فلسطین اشغالی، تنها بخشی از عملیات میدانی برای قدرت نمایی نظامی ایران بود. چه دولت سیزدهم به این واقعیت وقوف داشت که تحقق حداکثری منافع کشور در سیاست خارجی بدون بهره گیری از فناوری در صنایع نظامی و بازنمایی این فناوری در دفع تهدیدات مستقیم دشمن ممکن نیست. اینکه قدرت بیشتر به بازیگری تعلق می گیرد که ابزار قدرتمندتری داشته باشد و ایران تا اینجای کار توانسته به واسطه این راهبرد هوشمندانه، توازن نزاع در منطقه را تغییر داده و هزینه های غیرمستقیم حمایت ایالات متحده از تل آویو در مقابله با ایران را بالا ببرد.