functional discourse grammar
در نشریات گروه ادبیات و زبان ها-
هدف پژوهش حاضر، بررسی نحوه قرارگیری انواع صفات زبان فارسی در جمله بر اساس دستور گفتمانی نقشی است؛ بنابراین در این مطالعه، دستور گفتمانی نقشی در تعیین ترتیب قرارگیری و نحو ی آرایش انواع صفات در جمله در زبان فارسی مورد بررسی قرار خواهد گرفت. با توجه به اصول دستور گفتمانی نقشی، ارائه الگویی در چینش انواع صفت ها در جمله در زبان فارسی که ظاهرا در آن ترتیب صفات از قاعده خاصی پیروی نمی کند، نیز هدف دیگر انجام پژوهش حاضر است. اگرچه در زبان فارسی به نظر ترتیب صفات از قاعده خاصی پیروی نمی کند، اما اصول دستور گفتمانی نقشی نشان می دهد که نوع صفت، تعیین کننده این است که هر صفتی در چه سطح و چه لایه سلسله مراتبی از این دستور تولیدشده و سپس بر اساس چه ترتیبی بر روی قالب های ساختواژی-نحوی نگاشت می شود. در این پژوهش، نحوه نگاشت عناصر صفتی زبان فارسی در قالب های ساختواژی-نحوی در چهار جایگاه مطلق ابتدایی، ثانویه، میانی و پایانی و بی نهایت جایگاه نسبی مطرح در دستور گفتمانی نقشی مدنظر قرار گرفت. روش انجام کار به صورت توصیفی-تحلیلی است و داده ها برگرفته از نمونه صفت های فارسی است. بررسی نمونه ها در این پژوهش نشان می دهد که اگرچه زبان فارسی دارای آزادی سازه ای است و به نظر ترتیب خاصی را برای قرارگیری صفات در جمله قائل نیست، اما با توجه به اینکه بر اساس دستور گفتمانی نقشی، هریک از صفت ها با توجه به نوع توصیف گری، در لایه ای خاص تولید می گردند، لذا الگوی ترتیب قرارگیری صفت ها در جمله بر اساس سازوکارهای این دستور، برای زبان فارسی نیز پیشنهاد می گردد. نتایج حاکی است نحو ی قرارگیری صفات در زبان فارسی بر اساس نوع صفت بوده و تولید هرکدام از انواع صفات در لایه سلسله مراتبی مربوط به خود صورت می گیرد. نتایج همچنین نشان می دهد که دستور گفتمانی نقشی با مراجعه به اصول سلسله مراتبی لایه های تولیدی سطوح زبانی در نحوه قرارگیری صفات در جمله در زبان فارسی روشی مناسب و کارآمد است و الگویی مناسب را در ترتیب قرارگیری انواع صفت ها در جمله در زبان فارسی ارائه می دهدکلید واژگان: دستور گفتمانی نقشی، زبان فارسی، صفت، آرایش سازه ای، ترتیب صفاتLanguage Research, Volume:15 Issue: 2, 2025, PP 181 -210The purpose of the present research is to investigate the placement order of different types of adjectives in the sentence in Persian language based on Functional Discourse Grammar. Therefore, in this study, FDG will be considered in determining the arrangement of different types of adjectives in the sentence in Persian language. According to the principles of FDG, presenting a pattern in the arrangement of adjectives in a sentence in Persian language, in which the order of the adjectives in sentences does not follow a certain rule, is another goal of the present research. Although in Persian language, the order of adjectives does not follow a specific rule, the principles of FDG show that the type of the adjective determines that in what level of the hierarchical layer of FDG each adjective is produced and then based on what order it is mapped on morphosyntactic templates. In this study, the method of mapping the different types of adjectives on morphosyntactic templates in four absolute initial, second, medial and final positions and infinite relative positions in FDG was considered. This study is based on a descriptive-analytical method and the examples are taken from Persian adjectives. Examining the samples in this research shows that although the Persian language does not seem to have a particular order for the placement of adjectives in the sentence, the order pattern of adjectives in the sentence based on the mechanisms of FDG is also suggested for Persian language, since each adjective is produced in a special layer. The results indicate that the placement of adjectives in Persian language is based on the type of adjective and the production of each type of adjective takes place in its respective hierarchical layer. The results also show that FDG is an appropriate and efficient method for explaining the placement of adjectives in a sentence in Persian language and provides a suitable model for the placement of adjectives in a sentence in Persian languageKeywords: Functional Discourse Grammar, Persian Language, Adjective, Constituent Arrangement, Adjective Order
-
هدف اصلی پژوهش حاضر، تبیین ترتیب سازه ای جملات حاوی عناصر مبتدا شده در فرآیند مبتداسازی غیرضمیرگذار در زبان فارسی بر اساس دستور گفتمانی نقشی است. از آنجا که این دستور قایل به مفاهیمی نظیر حرکت نیست، به دنبال تبیین پایه زایشی این فرآیند نیز خواهیم بود. لذا در پژوهش حاضر و به جهت نیل به اهداف فوق، نحوه نگاشت عناصر زبانی جملات حاوی عناصر مبتداسازی شده غیرضمیرگذار فارسی در قالب های ساختواژی-نحوی در چهار جایگاه مطلق: ابتدایی، ثانویه، میانی و پایانی و بی نهایت جایگاه نسبی معرفی شده در دستور گفتمانی نقشی مدنظر قرار گرفت و بر اساس سازوکارهای تعیین ترتیب سازه ای دستور گفتمانی نقشی مورد تحلیل واقع گردید. روش انجام کار به صورت توصیفی- تحلیلی است و داده ها برگرفته از نمونه های منتخب از گفتار و متون نوشتاری فارسی است که پس از معرفی سازوکارهای دستور گفتمانی نقشی، بر اساس اصول این نظریه مورد تحلیل قرار گرفته اند. روش تعیین ترتیب سازه ای به کار گرفته شده در پژوهش حاضر، روش پویای رویکرد دستور گفتمانی نقشی است که با الهام از روش تعیین ترتیب سازه ای گرین برگ گرفته شده و در آن به جای سه مقوله فاعل، مفعول و فعل، به ترتیب مفاهیم اثرگذار، اثرپذیر و محمول، ترتیب سازه ای زبان های دنیا را تعیین می نمایند. نتایج حاکی است از آنجا که در ساخت نشان داری چون مبتداسازی غیرضمیرگذار، با عنایت به نیت ارتباطی سخنگو، عناصر مختلفی شامل عناصر موضوعی و غیر موضوعی و حتی محمول می توانند سازه مبتدا واقع گردند و از طرف دیگر، با توجه به اینکه بر اساس اصول این دستور، سازه تاکیدی در سطح بینافردی در اولویت ورود به قالب های ساختواژی- نحوی قرار می گیرد، لذا فرآیند مبتداسازی غیرضمیرگذار حاصل حرکت نبوده بلکه عنصر مبتدا شده به صورت پایه زایشی در همان جایگاه اصلی خود تولید می شود. نتایج همچنین نشان می دهد که دستور گفتمانی نقشی با مراجعه به اصول سه گانه تصویرگونگی، تمامیت دامنه و ثبات نقشی در تعیین آرایش سازه ای جملات حاوی عناصر مبتداسازی شده فارسی روشی مناسب و کارآمد در تعیین ترتیب سازه ای این فرایند است.کلید واژگان: دستور گفتمانی نقشی، مبتداسازی غیرضمیرگذار، ساخت اطلاعی، زبان فارسی، تاکیدLanguage Research, Volume:14 Issue: 1, 2023, PP 103 -133The main purpose of this study is to explain the word order of topicalized constituents in non-pro.making persian topicalization based on Functional Discourse Grammar. Since this grammar does not believe in concepts such as movement, we will also seek to explain this process in base-generated procedures. Therefore, in this study, in order to achieve the above goals, the method of mapping the linguistic elements of sentences containing non-pro.making Persian topicalized constituents in morphosyntactic templates in four absolute initial, second, medial and final positions and infinite relative ones presented in Functional Discourse Grammar was considered. This study is based on a descriptive-analytical method and the examples are taken from selected samples of Persian speech and written texts, which after introducing the mechanisms of this grammar,have been analyzed based on the principles of this theory. The method of determining the order of constituents used in the present study is the dynamic method of FDG that is inspired by the method of determining the word order of Greenberg. In this approach instead of three categories of subject, object and verb, respectively, the concepts of actor, undergoer and predicate, determine the word order of the languages of the world. The results indicate that in marked constituents such as topicalization, considering the communicative intention of the speaker, various elements including ,thematic and non-thematic elements and even predicates can be topicalized and on the other hand, considering that, based on the principles of this grammar, the topicalized constituent in the interpersonal level is given priority in entering morphosyntactic templates, so the topicalization process is not the result of movement, but the topicalized element is produced in base-generated procedures in the same position. The results also show that Functional Discourse Grammar is an appropriate and efficient method by referring to the three principles of iconicity, domain integrity and functional stability in determining the constituent arrangement of sentences containing non-pro.making Persian topicalization.Keywords: Functional Discourse Grammar, Non-Pro.Making Topicalization, Information Structure, Persian language, focus
-
نشریه علم زبان، پیاپی 14 (پاییز و زمستان 1400)، صص 301 -329«دستور گفتمانی نقشی»، که در بسیاری از فرضیات خود با دستور نقش گرای دایک (1970) مشترک است، در سال 2008، از جانب هنگولد و مکنزی معرفی شد. دایک عقیده داشت که هر الگوی دستوری، که قادر باشد به سطوح کفایت رده شناختی، روان شناختی و کاربردشناختی دست یابد، دستوری کامل است. دستور گفتمانی نقشی، به منظور دستیابی به کفایت روان شناختی، فرایند تولید گفتار را به صورت بالابه پایین سازمان دهی می کند، به منظور دستیابی به کفایت کاربردشناختی، کنش گفتمان را واحد اصلی مطالعه معرفی می کند و ترتیب سطوح زبانی را به گونه ای طراحی می کند که واحدهای کاربردی و معنایی (نقش) بر واحدهای صرفی نحوی و واجی (صورت) حاکمیت دارند. به منظور دستیابی به کفایت رده شناختی نیز، 84 الگوی ترتیب سازه ای معرفی شده است. در این نظریه، واحدهای زبانی براساس نقش ویژه خود در سطح بینافردی و براساس طبقه معنایی در سطح بازنمودی تولید می شوند و سپس، وارد مرحله رمزگذاری در دو سطح صرفی نحوی و واجی می شوند. در این پژوهش، ضمن معرفی اصول کلی این نظریه دستوری، به دنبال آن خواهیم بود تا نحوه تولید کنش گفتمان در این دستور را با مثال های فارسی ارایه دهیم تا در خلال آن، کارایی های این دستور در جهت تبیین تعدادی از پدیده های گفتمانی و دستوری فارسی نمایان شود.کلید واژگان: دستور گفتمانی نقشی، کفایت رده شناختی، کفایت روان شناختی، کفایت کاربردشناختیFunctional Discourse Grammar presented by Hengveld and Mackenzei (2008) as one of the newest Functional Grammar. This theory is mainly based on Dick’s Functional Grammar (1970s). According to Dick, every perfect Grammar should have Pragmatic, Psychological and Typological adequacy. FDG considers a top-down procedures for making speech for the sake of psychological adequacy. For acquiring Pragmatic adequacy, Speech act is considered as the basic element of studying in this approach. Furthermore, In FDG, language is studied in four separated levels in a top-down manner. The order of levels reveals the governing notion of functional and pragmatic units on formal and syntactic ones. Furthermore, FDG introduces a new approach for constituent order which has 84 positions in contrast to Greenberg (1963) 6 positions theory. In this paper, the general principles of FDG and different steps for making speech act is presented by giving Persian examples. Alongside this presentation, some typological behavior of Persian based on FDG and analyzing some Persian grammatical and discoursal phenomenon are discussed.Keywords: Functional Discourse Grammar, Pragmatic adequacy, Psychological adequacy, Typological adequacy
-
در این پژوهش به دنبال معرفی روشی جدید برای توجیه ترتیب سازه ای عناصر بند در زبان فارسی هستیم. به این منظور دستور نقش گراگفتمانی (2008) به عنوان جدیدترین دستور نقش گراچارچوب اصلی این پژوهش را تشکیل می دهد. این دستور برخلاف اصول رده شناختی گرین برگ (1963) از روشی پویا برای تعیین ترتیب سازه ای استفاده می کند. روشترتیب قرارگیری سازه ها در این دستور به گونه ایست که هیچ جایگاهی از قبل برای عنصر خاصی از زبان تعیین شده نیست بلکه جایگاه هر عنصر براساس لایه ای که در آن تولیدمی شود، نقش کاربردی و معنایی آن (بافت زبانی)و با توجه به سایر عناصر بالادستی آن در سلسله مراتب لایه های دو سطح بینافردی و بازنمودی تعیینمی گردد. علاوه بر این، در این دستور قواعدی برای تعیین ترتیب سازه ها معرفی شده است که نه تنها به تعیین ترتیب عناصر بند کمک می کند بلکه برای تعیین عناصر تشکیل دهنده گروه و واژه نیز کاربرد دارد؛ با این وجود هدف پژوهش حاضر تنها تعیین ترتیب سازه های فارسی در سطح بند است. دستور نقش گرا گفتمانی چهار جایگاه مطلق آغازی، دومین، میانی و پایانی و تعدادی جایگاه نسبی را برای سازه-های تشکیل دهنده بند در نظر می گیرد؛ طبق روش بالا به پایین این دستور، هر زمان یکی از این چهار جایگاه مطلق اشغال شود جایگاه های نسبی آن می توانند پذیرای عنصر دیگری شوند. با درنظر گرفتن چهار جایگاه در این دستور شرایطی ایجاد می شود که در ازای هر روساخت دستوری طبق اصول رده شناختی گرین برگ، 14 ترتیب سازه ای محتمل وجود خواهد داشت. به عبارتی، در مقابل 6 ترتیب سازه ای گرین برگ یعنی SOV,SVO,OVS,OSV,VOS,VSO، در این دستور 84 احتمال وجود دارد. نتایج پژوهش حاکی از کارایی اصول این دستور برای تعیین ترتیب سازه ای بند فارسی به عنوان زبانی با ترتیب سازه ای آزاد است. از طرف دیگر، با توجه به آنکه در این دستور اعتقادی به وجود حرکت سازه ای نیست می توان -با استدلال های نقشی- آزادی سازه های بند فارسی را (به عنوان نتیجه نیت کاربردی گوینده) به صورت پایه زایشی توجیه کرد. به همین منظور، در بخش آخر این پژوهش یکی از انواع قلب نحوی نیز (قلب تحوی کوتاه برد چپ گرای فارسی) به عنوان فرایندی پربسامد براساس این دستور و برمبنای ملاحظات کاربردی (نه نحوی) مورد برسی قرار می گیرد.
کلید واژگان: دستور نقش گرا گفتمانی، ترتیب سازه، رده شناسی، بند، گروه، واژهThis study wants to present a new approach to clausal constituent ordering of Persian. Functional Discourse Grammar as the latest Functional Grammar (2008) is selected as the framework, for this sake. Unlike Greenberg’s typological view (1963), FDG has a dynamic approach for constituent ordering. In this way, there is not any fixed position in clause for language elements already determined; instead, element’s position is determined by its original layer, pragmatic and semantic functions and its superordinated elements in the hierarchy of Interpersonal and Representational levels. Furthermore, FDG rules in this respect are proper for the ordering of phrase and word elements too. However, this study aims to focus only on clausal constituent ordering of Persian. FDG considers four Absolute positions (PI,P2,PM,PF) and unlimited number of Relative position for clausal elements. In its top-down fashion, whenever one of these four Absolute positions are occupied by an element, its Relative ones will be available. In this case there will be 14 logically possible word order correspondences to any of Greenberg’s word order patterns. In other word, FDG introduces 84 word order patterns for Greenberg’s six word order SOV, SVO, OVS, OSV, VOS, and VSO. The results of study show that FDG’s proposals for word order can be applied on Persian as a fairly free ordered language. Furthermore, it is possible to justify Persian scrambling (as the pragmatic intention of speaker) in a based-generated way because FDG does not consider movement. For this sake, Persian short-distance leftward scrambling as a frequent phenomenon is investigated on the basis of pragmatic (not syntactic) considerations in the last part of study.
Keywords: Persian Clausal, Functional Discourse Grammar, Grammer -
هدف پژوهش حاضر، بررسی فرایند مبتداسازی ضمیرگذار از ساخت ملکی و مفعول متممی فارسی و چگونگی ظهور واژه بست ضمیری در پی اعمال آن براساس دستور گفتمانی نقشی است. در مقاله پیش رو نحوه نگاشت عناصر مبتداسازی شده ضمیرگذار فارسی در قالب های ساخت واژی-نحوی معرفی شده در دستور گفتمانی نقشی تحلیل شد. نتایج بررسی و تحلیل تعدای ازجمله های منتخب از گفتار و متون نوشتاری زبان فارسی نشان می دهد که در این ساخت، با عنایت به نیت ارتباطی سخنگو عناصر مختلفی نظیر مالک در ساخت اضافی و مفعول متممی می توانند سازه مبتدا واقع گردند و روش پویای تعیین ترتیب سازه ای این دستور روشی مناسب و کارآمد برای تبیین آن است. از طرف دیگر، با توجه به اینکه سازه مبتداشده در سطح بینافردی براساس اصول این دستور در اولویت ورود به قالب های ساخت واژی-نحوی قرار می گیرد، لذا فرایند مبتداسازی حاصل حرکت نیست بلکه عنصر مبتداشده به صورت پایه زایشی در جایگاه اصلی خود تولید می شود. مهم ترین نتیجه پژوهش حاضر تبیین علت ظهور واژه بست ضمیری در فرایند مبتداسازی ضمیرگذار فارسی از هر دو ساخت ملکی و مفعول متممی و تعیین اجباری و غیراجباری بودن آن است که برای نخستین بار با اعمال سازوکارهای دستور گفتمانی نقشی صورت می پذیرد.
کلید واژگان: دستور گفتمانی نقشی، مبتداسازی ضمیرگذار، ساخت ملکی، مفعول متممی، زبان فارسیThe purpose of this study is to investigate Persian pro.making topicalization of possession construction and complementary object and how pronominal clitics appear according to "Functional Discourse Grammar". Thus, in this study the method of mapping Persian pro.making topicalized elements was explained based on this grammar. The results of the study and analysis of a number of selected sentences from speech and written texts of Persian language indicate that in this construction, considering communicative intention of the speaker, various elements such as possessor in possession constructions and complementary object can be topicalized, so the dynamic method of determining the word order of this approach is suitable to explain it. On the other hand, due to the fact that the topicalized constituent in the interpersonal level, based on the principles of this grammar, is given priority in entering morphosyntactic templates, the pro.making topicalization process is not the result of movement, but is produced in base-generated procedures. The most important result of this study is to determine the cause of the appearance of pronominal clitics in Persian pro.making topicalization process and to determine whether it is obligatory or non- obligatory, which is done for the first time by applying the mechanisms of this approach.
Keywords: Functional Discourse Grammar, Pro.Making Topicalization, Possession Construction, Complementary Object, Persian language -
هدف پژوهش حاضر تبیین قرارگیری بند موصولی در جایگاه پسفعلی فارسی براساس دستور گفتمانی نقشی (هنگولد و مکنزی، 2008) است. بررسی زبان در این دستور در چهار سطح بینافردی، بازنمودی، صرفی - نحوی و واجی طبق رویکرد بالا به پایین صورت میگیرد. این دستور با رویکردی نقشی رده شناختی شیوه جدیدی برای تعیین ترتیب سازهای بند ارایه داده است که برمبنای آن میتوان فرایندهایی همچون خروج را تبیین کرد. به منظور دستیابی به هدف پژوهش دو مقوله مورد بررسی قرار گرفته است؛ مقوله اول در رابطه با توجیه چگونگی تولید بند موصولی طبق روش ترتیب سازه ای دستور گفتمانی نقشی است. یافته ها در این رابطه حاکی از آن است که دستور گفتمانی نقشی از ویژگی سنگینی سازه برای توجیه نحوه نگاشت عناصر در حالت پس فعلی استفاده می کند. براین اساس عناصر غیراصلی سنگین به واسطه وزن سازه ای، فارغ از لایه ای که در سطوح بینافردی و بازنمودی در آن تولید می شوند پیش از تمام عناصر دیگر وارد قالب بند می شوند. مقوله دوم مربوط به تبیین علت وجود همزمان دو ساخت پس فعلی و پیش فعلی بند موصولی فارسی است. دستور گفتمانی نقشی به این منظور از مبحث رقابت دو اصل پردازشی تمامیت حوزه ها و کاستن حوزه ها کمک می گیرد. هر زمان در این رقابت، اصل تمامیت حوزه ها پیروز شود بند موصولی به عنوان سازه ای کاربردی و معنایی، در سطح صرفی نحوی نیز در کنار هسته اسمی نگاشت می شود. با پیروزی اصل کاستن حوزه ها، بند موصولی به عنوان توصیف گری سنگین در انتهای جمله ظاهر می شود تا میزان بار پردازشی مورد نیاز برای درک سازه های بلافصل بند اصلی کاهش یابد.
کلید واژگان: خروج، دستور گفتمانینقشی، بند موصولی، اصل تمامیت حوزه ها، اصل کاستن حوزه هاPersian extraposition is a process in which a part of a constituent moves to post-verbal position. Functional Discourse Grammar (FDG) is presented by Hengveld and Mackenzei (2008). The goal of this research is processing explanation of Persian post-verbal relative clause. Findings show that constituent weight is used in FDG for reasoning the existence of post-verbal relative clause. FDG uses the motivated competition for the simultaneous usage of both preverbal and postverbal Persian relative clause. The competition between two processing principles are: Mimnimize Domain & Domain Integrity. Whenever Domain Integrity principle wins the competition, relative clause as a pragmatic and semantic part of their head are mapped next to their nominal head in the morphosyntactic template. In contrary, whenever Mimnimize Domain principle wins, relative clause and preposition phrase are mapped at the end of the clause for the sake of their weight.
Keywords: Extraposition, Functional Discourse Grammar, Relative clause, Domain Integrity, Mimnimize Domain
- نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شده‌اند.
- کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شده‌است. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
- در صورتی که می‌خواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.
©2000-2025 magiran.com All Rights Reserved.