بررسی ویژگی های زئومورفولوژی و ارتباط آن ها با اشکال فرسایشی در حوضه ی آبریز ازغند (شرق زون ایران مرکزی)

ویژگی های ژئومورفولوژیکی تحت تاثیر عوامل متعددی مانند اقلیم، زمین شناسی، پوشش گیاهی، شیب، آب، خاک و غیره که می توانند اشکال فرسایشی را به وجود بیاورند، قرار دارند. حوضه ی آبریز ازغند واقع در شهرستان های کاشمر و مه ولات از استان خراسان رضوی به لحاظ ساختار زمین شناسی بخشی از زون رشته کوه های ایران مرکزی است. از نظر گسترش و تنوع سنگ شناسی، از واحدهای زمین شناسی متعلق به دوران سوم و آبرفت ها تشکیل گردیده و واحد گرانودیوریت به سن ترشیاری که مناطق مرکزی تا جنوبی حوضه را در بر گرفته حدود 70 % از مساحت حوضه را تشکیل می دهد. در این پژوهش سعی شده عوامل موثر بر فرم های ژئومورفولوژیکی و اشکال فرسایشی مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرند. نتایج نشان داد که منطقه مورد مطالعه از نظر ژئومورفولوژی به دو واحد کوهستان و تپه ماهور قابل تفکیک است و در مجموع 9 رخساره مشخص گردید که از این میان رخساره رخنمون سنگی 25 تا 50 درصد از واحد کوهستان با تیپ دامنه و دره با مساحتی معادل 6/1171 هکتار (8/35 % از کل مساحت حوضه) بیش ترین سطح را به خود اختصاص داده است. با توجه به عوامل ژئومورفولوژیکی موثر بر فرسایش در حوضه، شیب و توپوگرافی به عنوان مهم ترین عامل، پوشش گیاهی و رواناب سطحی به عنوان عوامل بعدی مطرح می باشند. از بین اشکال فرسایشی، فرسایش سطحی به نحو چشمگیری در حوضه وجود دارد و در بیشتر رخساره های فرسایشی منطقه واریزه حضور زیادی دارد. بنابراین در سطح حوضه 6 رخساره فرسایشی وجود دارد. وسیع ترین رخساره فرسایشی در حوضه، فرسایش واریزه ای زیاد در دامنه ارتفاعی 1500 تا 2000 متری است که 27/1519 هکتار (32/46 درصد از کل حوضه) را در بر می گیرد. علاوه بر عوامل طبیعی، عوامل آنتروپوژنیک نیز می توانند در گسترش اشکال فرسایشی در سطح منطقه موثر واقع شوند.