بررسی سطح کارایی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بر مبنای تکنیک تحلیل پوششی داده ها

در این پژوهش، کارایی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از تکنیک تحلیل پوششی داده ها مورد سنجش قرار گرفته است. بدین منظور با استفاده از مدل های CCR داده گرا، BCC و رویکردهای CRS و VRS، کارآیی نسبی شرکت ها را محاسبه نموده و ناکارآیی آنها را به دو بخش تکنیکی و مقیاس، تفکیک نمودیم. در ادامه از بین واحدهای با کارآیی نسبی 100%، اقدام به تعیین شرکت هایی با کارآیی مطلق نموده و در پایان، با شناسایی واحدهای کارآمد ضعیف، گروه های مرجع را به عنوان الگویی برای بهبود کارآیی آنان، مشخص کردیم. داده های موردنیاز پژوهش، از صورت های مالی 75 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در 3 صنعت، مواد و محصولات شیمیایی، فرآورده های غذایی و آشامیدنی و محصولات کانی غیرفلزی، برای دوره زمانی 1389-1385 گردآوری شده اند. با بررسی مطالعات انجام شده و نیز نظرسنجی از خبرگان مالی، جهت محاسبه کارایی شرکت ها، از 2 متغیر ورودی شامل، کل دارایی ها و نسبت کل بدهی به کل دارایی ها و نیز 3 متغیر خروجی شامل، سود هر سهم، نرخ بازده سرمایه گذاری ها و نرخ بازده حقوق صاحبان سهام، استفاده شده است. نتایج حاصل از بررسی داده ها برای شرکت های ناکارآ، حاکی از آن بود که میزان قابل توجهی از ناکارآیی های موجود، ناشی از بهینه نبودن حجم تولید در این شرکت هاست. همچنین یافته ها بیانگر آن بودند که تمامی شرکت های کارآ در سه صنعت مورد مطالعه، از نوع کارآی ضعیف بوده و هیچ شرکتی با کارآیی مطلق در بین آنها وجود ندارد.