تبیین نظری کارآمدی سیاسی نظام ولایت فقیه

درباره چگونگی اداره جامعه سیاسی، نظریه های متعددی توسط اندیشمندان سیاسی مطرح شده است. در این بین، «نظریه ولایت فقیه» به دلیل بدیع بودن آن نسبت به دیگر نظریه های سیاسی و همچنین به دلیل عینیت یافتن آن در چارچوب جمهوری اسلامی ایران، اهمیت ویژه ای پیدا کرده و پژوهش های متعددی برای تبیین زوایای مختلف این نظریه ارائه شده است. با این حال، تحقیق در این عرصه و واکاوی ابعاد مختلف این نظریه، ضرورتی غیر قابل انکار است. در پی درک این ضرورت، پژوهش پیش رو به تبیین نظری کارآمدی سیاسی نظام ولایت فقیه می پردازد، با این هدف که اولا ظرفیت ها و مولفه های این نظریه را برای کارآمدی سیاسی تبیین نماید. ثانیا در خلال این مباحث، امتیازهای آن را در مقایسه با دیگر نظریه ها نشان دهد و ضمن پاسخ به سوال از کارآمدی و شبهاتی که در این زمینه مطرح است، جامعیت و اتقان آن را روشن تر نماید. در فرآیند این پژوهش، مولفه هایی که نشانگر کارآمدی سیاسی است، برای تبیین نظری کارآمدی سیاسی ولایت فقیه به کار گرفته می شود. این مولفه ها عبارتند از: استبدادستیزی، تحقق مردم سالاری دینی، تامین مصلحت عمومی و تحقق مشارکت سیاسی فعال. تامل در ابعاد مختلف نظریه ولایت فقیه نشان می دهد که در این نظریه، ضمن توجه به مولفه های مذکور، سازوکارهای لازم برای تحقق آن ها نیز پیش بینی شده است. البته روشن است که پس از تبیین نظری، اگر این مولفه ها در عمل نیز مورد توجه و پی گیری قرار گیرد، تحقق عینی کارآمدی سیاسی در جامعه اسلامی دور از دسترس نخواهد بود.