مروری بر مصرف داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای در جمعیت سالمندان

علی رغم معرفی داروهای ضد افسردگی جدیدتر به بازار دارویی در طی چند دهه گذشته، تجویز داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای (TCA) در سالمندان به دلیل وجود داده های و مستندات کافی و امکان پایش سطح سرمی در بالین هنوز دارای جایگاه می باشد. فراوانی و شدت واکنش های ناخواسته TCA های آمین نوع دوم در مقایسه با نوع سوم به مراتب کمتر می باشد. با توجه به طیف وسیع اثر آن بر سندروم های افسردگی اواخر زندگی، دارا بودن پنجره درمانی مشخص و پروفایل ایمنی مطلوب، Nortriptyline توسط اغلب پژوهشگران و پزشکان به عنوان داروی TCA طلایی در سالمندان در نظر گرفته می شود. اگرچه کارآیی بالینی TCA در سالمندان همانند بیماران بالغ جوان می باشد، ولی مدت زمان مورد نیاز جهت مشاهده اثرات درمانی در سالمندان تا حدودی بیش از بالغین جوان است (به ترتیب 12-9 هفته در برابر 6 هفته). سالمندان با توجه به تغییرات فیزیولوژیک مرتبط با سن در فارماکوکینتیک و فارماکودینامیک داروها نسبت به واکنش های ناخواسته TCA حساس تر می باشند. از این رو جهت دستیابی به اثرات درمانی مطلوب و به حداقل رساندن میزان بروز عوارض جانبی، سالمندان در مقایسه با جوانان بالغ به طور معمول به دوزهای پائین تری از TCA ها نیاز دارند. به منظور به حداقل رساندن عوارض جانبی در سالمندان، تجویز TCA ها می بایست با حداقل دوز ممکن شروع شده و افزایش دوز آن ها می بایست به تدریج بر اساس تحمل بیمار انجام پذیرد. کاهش تدریجی دوز TCA به میزان حدود 25-10% هر 2-1 هفته یکبار به منظور پیشگیری از بروز سندروم ترک در سالمندان توصیه می گردد. پیش از شروع درمان با TCA ها در سالمندان، ارزیابی جامع و کامل بیمار از لحاظ پزشکی نظیر بیماری های قلبی (به خصوص اختلالات هدایتی)، گلوکوم و هیپرتروفی پروستات ضروری می باشد. همچنین در طی درمان با TCA، پایش سالمندان از نظر افت فشار خون وضعیتی، الکتروکاردیوگرام، الکترولیت ها و کراتینین سرم و آزمون عملکرد کبد و سطح خونی دارو بعد از هر گونه تغییر دوز یا افزودن داروی مداخله کننده الزامی است. به دلیل امکان تشدید بیماری زمینه ای، تجویز TCA ها در سالمندان مبتلا به آلزایمر، بیماری ایسکمیک قلب، اختلال هدایتی قلب، نارسایی احتقانی قلب و گلوکوم زاویه بسته ممنوع می باشد.