بهره وری ترویج زنبورداری در حوضه آبی خزر: یک تحلیل علی

بهره وری ترویج به عنوان فرآیندی برنامه ریزی شده مرکب از کارایی، اثربخشی، خردگرایی و توجه به سطح کیفیت های استاندارد شده یک نظام تلقی می گردد که هدف آن حصول به حداکثر منافع و عملکرد با توجه به منابع و امکانات موجود است. لذا آگاهی برنامه ریزان و مجریان نظام ترویج کشاورزی از عوامل موثر بر بهبود و افزایش بهره وری ترویج موضوعی مهم و ضروری است. این پژوهش از نوع علی رابطه ای و هدف آن بررسی عوامل موثر بر بهره وری فعالیت های ترویج زنبورداری حوزه آبی خزر، با استفاده از تکنیک تحلیل مسیر بود. جمعیت این مطالعه تمام زنبورداران حوزه آبی خزر (5273 نفر) بودند که تعداد 315 نفر با استفاده از روش نمونه گیری طبقه بندی تصادفی انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه ای بود که روایی آن توسط گروهی از متخصصان و ضریب پایایی آن نیز با استفاده از یک مطالعه راهنما و آزمون آلفای کرونباخ، بین 68 /0 تا 81 /0 برای مقیاس های مختلف به دست آمد. نتایج حاصل از تحلیل مسیر نشان داد که متغیر سن زنبوردار، تاثیر منفی و متغیرهای استفاده از وسایل کمک آموزشی، ارتباط با کانال های شخصی، وسعت زنبورستان و پذیرش نوآوری، تاثیر مثبت بر بهره وری ترویج زنبورداری دارد. همچنین دو متغیر سن زنبوردار و وسعت زنبورستان، علاوه بر تاثیر مستقیم، به طور غیرمستقیم و از طریق متغیرهای استفاده از وسایل کمک آموزشی، کانال های ارتباط شخصی و پذیرش نوآوری بر بهره وری ترویج زنبورداری تاثیر داشتند. در این تحلیل، سن زنبوردار کمترین تاثیر مستقیم و متغیر پذیرش نوآوری بیشترین تاثیر مستقیم را بر بهره وری ترویج زنبورداری داشتند. همچنین، سن زنبوردار بیشترین تاثیر غیرمستقیم را دارا بود. در پایان پیشنهادهایی در راستای دستاوردهای تحقیق ارائه شده است.