پدیدارشناسی ادراک کشاورزان از خشکسالی (مطالعه موردی: شهرستان سرپل ذهاب)

ایران با متوسط بارش سالانه کمتر از یک سوم میانگین جهانی، در یکی از مناطق خشک و نیمه خشک جهان واقع شده و همواره در معرض خشکسالی است و هرچند سال یک بار با آن دست وپنجه نرم می کند. هدف کلی این تحقیق کیفی- که به روش پدیدارشناسی انجام گرفته است- بررسی مفهوم خشکسالی از دیدگاه کشاورزان است. جامعه آماری شامل روستاییان شهرستان سرپل ذهاب است که بیشترین خشکسالی را تجربه کرده اند. افراد مطلع، به روش گلوله برفی و داده ها به روش مصاحبه عمیق و مشاهده مستقیم جمع آوری شدند و در کنار این دو روش، از عکس و اسناد کتابخانه ای نیز استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها براساس الگوی کلایزی انجام گرفت. مطابق نتایج، کشاورزان درک متفاوتی از خشکسالی دارند، به گونه ای که بعضی از شرکت کنندگان در تحقیق، تقدیرگرا هستند و خشکسالی را به خدا نسبت می دهند و گروهی دیگر، تغییرات آب وهوایی را عامل خشکسالی معرفی می کنند. همچنین، بعضی از شرکت کنندگان در تحقیق، رفتار خود را عامل خشکسالی معرفی می کنند. بنابر اظهارات گروهی از کشاورزان، ناسپاسی آن ها و بدرفتاری و بی رحمی آن ها با یکدیگر موجب بروز خشکسالی شده است و عده ای دیگر بروز خشکسالی را به بخت و اقبال شوم خود نسبت می دهند. با توجه به این نگرش ها پیشنهاد می شود تدابیری اتخاذ شود تا با برگزاری کلاس های آموزشی و ارائه آموزش های لازم و انتقال دانش و آگاهی به کشاورزان در زمینه علل وقوع خشکسالی و مدیریت آن، کشاورزان روش های صحیح مقابله با خشکسالی را فراگیرند.