مقایسه عملکردهای پنج سیستم مغزی و تغییرات خلقی (اضطراب و افسردگی) با میزان استروژن در زنان یائسه و غیر یائسه شهر اصفهان

یائسگی یکی از بحرانی ترین مراحل زندگی زنان است که بدنبال قطع عملکرد تخمدانها و کاهش سطح استروژن ایجاد می شود. یائسگی، یکسری عوارض جسمانی و روانشناختی دارد. تحقیقات عصب روانشناسان نشان داده که عملکرد سیستم عصبی مرکزی و قسمت هایی از مغز بواسطه استروژن تعدیل می شود. مطالعه حاضر، با هدف مقایسه عملکرد های پنج بخش مهم مغز( لوب پره فرونتال، شکنج سینگولیت، سیستم لیمبیک، هسته های قاعده ای و لوب تمپورال)، تغییرات خلقی (اضطراب و افسردگی) با میزان استروژن در زنان یائسه و غیر یائسه شهر اصفهان انجام شد.
روش پژوهش، توصیفی از نوع علی _ مقایسه ای بود. آزمودنی های این پژوهش 200 نفر (100 زن یائسه 45 الی 65 ساله و 100 زن غیر یائسه 20 الی40 ساله) بودند که به روش غیرتصادفی در دسترس از مراکز بهداشتی درمانی مطهری و سجاد، بیمارستان امین و عسگریه انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسشنامه101 سوالی سیستم های مغزی (Brain systems) با ضریب پایایی 89/0 برای ارزیابی عملکردهای پنج سیستم مهم مغزی ( لوب پره فرونتال، شکنج سینگولیت، سیستم لیمبیک، هسته های قاعده ای و لوب تمپورال) و پرسشنامه افسردگی بک با ضریب پایایی 93/0 و اضطراب بک با ضریب پایایی 92/0 برای ارزیابی میزان ابتلا به افسردگی و اضطراب در آزمودنی ها بودند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی(میانیگن و انحراف معیار) و استنباطی ( تحلیل واریانس چند متغیری MANOVA) با استفاده از نرم افزار Spss22 استفاده شد.
یافته های پژوهش نشان دادند که بین دو گروه زنان یائسه و غیر یائسه ازنظرعملکرد های پنج سیستم مغزی (لوب پره فرونتال، شکنج سینگولیت، سیستم لیمبیک، هسته های قاعده ای و لوب تمپورال) ومیزان استروژن و اضطراب تفاوت معنادار وجود دارد (001/0(P<. اما از نظرافسردگی تفاوت معنادار وجود ندارد (001/0(P>.
به نظر می رسد که استروژن علاوه بر نقش جنسی و تولید مثلی در زنان بر روی سیستم عصبی و قسمتهای مختلف آن هم تاثیر می گذارد و بدنبال کاهش استروژن در زنان یائسه عملکرد مغز و تعدیل کارکرد آن توسط این هورمون تحت تاثیر قرار می گیرد. به نحوی که ارتباط دو سویه و همگرایی را می توان میان ترشح هورمون ها و عمکلرد مغزی و تغییرات خلقی مانند اضطراب و افسردگی تبیین نمود.