بررسی میزان تریگونلین و شاخص های رشد در محیط کشت تقویت شده با ورمی کمپوست و کود شیمیایی در گیاه شنبلیله ایرانی (Trigonella foenum-graecum L.)

در این پژوهش اثر سطوح مختلف کود شیمیایی و ورمی کمپوست بر شاخص های عملکرد و نیز مقدار ماده موثره کاهنده قند خون (تریگونلین) در گیاه شنبلیله (Trigonella foenum-graecum L.) برای مصارف خانگی و دارویی بررسی شد. این آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با دو تیمار و پنج تکرار در مقایسه با گروه شاهد، به صورت گلدانی و در فضای آزاد اجرا شد. تیمارها شامل کود شیمیایی NPK در سه سطح 5، 10 و 15 گرم و کود ورمی کمپوست به نسبت حجمی 10، 20 و 30 درصد و گلدان های شاهد از خاک باغچه بدون هیچ تیماری بودند. شاخص های ارتفاع گیاه، تعداد برگ، طول برگ، وزن خشک و وزن تر اندام هوایی و مقدار تریگونلین برگ مورد اندازه گیری و بررسی قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان داد که افزایش سطوح ورمی کمپوست و کود شیمیایی تاثیر افزایشی در مورد صفات رویشی و ماده تریگونلین دارند. نتایج نشان داد که غلظت تریگونلین در تیمار ورمی کمپوست 30% (8/2698 میلی گرم در کیلوگرم ماده خشک)، وزن خشک اندام هوایی در تیمار 15 گرم کود شیمیایی (46/5 گرم)، وزن تر اندام هوایی در تیمار 15 گرم کود شیمیایی (85/196 گرم) و ورمی کمپوست 30% (65/193 گرم) و طول برگ در تیمار 15 گرم کود شیمیایی (55/1 سانتی متر) و ورمی کمپوست 30% (52/1 سانتی متر) بیشتر از سایر تیمارها بود. به طور کلی تیمار 15 گرم کود شیمیایی و 30% حجمی ورمی کمپوست بهترین تیمارها از نظر افزایش غلظت تریگونلین و فاکتورهای رشد رویشی بودند. از این رو با توجه به مضرات کودهای شیمیایی و با رویکرد کشاورزی پایدار استفاده از ورمی کمپوست در کشت متابولیک گیاه شنبلیله توصیه می شود.