اثرات زیرکشندگی Bacillus thuringiensis subsp. kurstaki Berliner روی کرم غوزه پنبه، Helicoverpa armigera Hübner

کرم غوزه پنبه، Helicoverpa armigera Hübner (Lepidopter: Noctuidae) یکی از آفات مهم محصولات کشاورزی در غالب نقاط دنیا از جمله ایران می باشد. در این آزمایش اثرات زیرکشنده غلظت LC20 باکتریBacillus thuringiensis subsp. kurstaki Berliner روی لاروهای سن سوم کرم غوزه پنبه در شرایط دمایی 1 ± 26 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی10 ± 65 درصد و دوره نوری 8 : 16 ساعت (تاریکی : روشنایی) در آزمایشگاه مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس آزمایش های زیست سنجی صورت گرفته، غلظت LC20 باکتری B. thuringiensis، روی لاروهای سن سوم کرم غوزه پنبه، 105 × 8/9 واحد موثر در لیتر (IU/L) به دست آمد. میانگین طول عمر و میانگین تعداد تخم گذاشته شده در طول عمر افراد ماده H. armigera در شاهد و تیمار باکتری به ترتیب، 05/1 ± 63/16، 05/1 ± 88/13 روز، 68/147 ± 83/1336 و 68/147 ± 1029 تخم به دست آمد که در مورد هر دو فراسنجه، تفاوت معنی داری در سطح احتمال 5% وجود داشت. نرخ تولید مثل خالص (R0) در شاهد و تیمار باکتری به ترتیب، 89/51 ± 22/582 و 78/27 ± 38/126 ماده/ ماده/ نسل، نرخ ذاتی افزایش جمعیت (rm)، 002/0 ± 1442/0 و 004/0 ± 1082/0 ماده/ ماده/ روز، نرخ متناهی رشد (λ)، 003/0 ± 155/1 و 004/0 ± 114/1 ماده/ ماده/ روز، طول مدت یک نسل (T)، 62/0 ± 16/44 و 62/0 ± 73/44 روز و زمان دوبرابر شدن جمعیت (DT)، 08/0 ± 80/4 و 21/0 ± 41/6 روز به دست آمد که به غیر از میانگین طول مدت یک نسل بقیه فراسنجه های رشد جمعیت پایدار H. armigeraاختلاف معنی داری در سطح احتمال 5% بین شاهد و تیمار باکتری نشان دادند. نتایج نشان داد که باکتری مذکور توانایی کاهش جمعیت کرم غوزه پنبه را دارد و جهت کاهش مصرف سموم در مناطقی که آفت مذکور حضور دارد این ماده میکروبی قابل پیشنهاد است.