بررسی و مطالعه مضامین نقوش کاشیکاری در حمام های تاریخی شهر اصفهان از آغاز دوره صفویه تا اواخر عصر قاجار

به سبب تمرکز حمام های تاریخی شاخص عصر صفوی و قاجار در شهر اصفهان و تزیینات معماری منحصربه فرد در آنها، این شهر بهترین کانون پژوهش درباره تزیینات وابسته به معماری در حمام های تاریخی است. هدف این پژوهش، مطالعه نقوش به کاررفته در کاشیکاری حمام های اصفهان، در محدوده زمانی اوایل عصر صفوی تا پایان عصر قاجار، طبق هبندی مضامین و بیان برخی شاخصه های آنها در مقایسه با سایر حما مهای ایران است. نتایج نشان می دهد موضوعات کاشیکاری حمام ها شامل نقوش گیاهی به میزان فراوان، نقوش انسانی و حیوانی به میزان متوسط و نقوش هندسی، کتیبه و مناظر معماری است. کاربرد مضامین متنوع به ویژه نقوش گیاهی، رعایت اصول نگارگری اصفهان در کاش ی نگاری حمام ها، تداوم ویژگی های نقاشی صفوی در کاشی های قاجاری، استفاده محدود از نقوش جانوری، شناسایی نوآور ی هایی نظیر ترسیم منظره شهر روی کاشی با ابعاد بزرگ، برخی از نتایج این بررسی هستند. جهت تکمیل نتایج، مطالعات تطبیقی کاشیکاری حمام های اصفهان با کاشیکاری هفده حمام شاخص در سایر شهرها صورت گرفته است. احتمالا وجود تفاوت هایی در نحوه ترسیم نقوش، رنگ آمیزی و مضامین پرکاربرد، حاکی از وجود سبکی محلی در کاشیکاری حمام های اصفهان در مقایسه با سایر شهرها است. این پژوهش با رویکرد توصیفی تحلیلی و شیوه میدانی و کتابخانه ای انجام گرفته است.