مکانیسم اثر ضدمیکروبی و سمیت نانوذرات فلزی

امروزه نانوذرات با گسترش فناوری نانو و کاربردهای مختلف آن در صنایع گوناگون بسیار مورد توجه قرار گرفتهاند. این ترکیبات که در انواع مختلف طبیعی و شیمیایی اصلاح شده موجود میباشند، به دلیل ویژگی های منحصر به فردی چون نسبت سطح به حجم بالا، مساحت سطح ویژه، ایجاد اثرات کوانتومی، افزایش واکنشپذیری سطح و خواص شیمیایی و فیزیکی خاص خود به عنوان عوامل ضدمیکروبی توسعه یافتهاند. نانو ذرات با واکنش با گروه تیول (-SH) پروتئین، کاهش نفوذپذیری غشا، نشت لاکتات دهیدروژناز از غشا سلولی، آسیب DNA، استرس اکسیداتیو، اختلال در عملکرد غشای میتوکندری، تغییر در بیان ژن و تغییر مورفولوژی سلولی به مرگ سلولی میانجامند. با انتخاب صحیح ترکیب دو نانو ذره با یکدیگر، میتوان در جهت گسترش دامنه عملکرد آنها، کاهش سمیت و... گام برداشت. از سوئی دیگر، در کنار فواید و کاربردهای فراوان نانو ذرات و براساس نتایج مطالعات سم شناسی حضور این ترکیبات در محیط زیست میتوانند مخاطراتی را برای انسان و سایر جانداران در پی داشته باشد. نفوذ نانو ذرات در مغز، اثر بر سیستم عصبی مرکزی و سیستم گردش خون، اختلالات کروموزومی، تاخیر در بیرون آمدن از تخم، تغییر در ترکیب جمعیت میکروبی، مهار فتوسنتز و کاهش رشد ریشه گیاه از جمله اثرات سوء زیست محیطی این ترکیبات میباشند. براساس پژوهشهای انجام شده در این حیطه و نگرانی های حاصل از نتایج این مطالعات، اولا باید آموزشهای لازم به افرادی که با این ترکیبات کار میکنند داده شود، ثانیا چاره برای دفع و بیخطر سازی این ترکیبات اندیشید و در صورت بازیافت مورد استفاده مجدد قرار گیرند. تا بتوان با تولید ترکیباتی سبز(زیست سازگار) در جهت حفظ و تداوم محیط زیست گام برداشت.