نگاهی به شعر کمال خجندی از چشم انداز علم بدیع

بی تردید دو عامل مهم تخیل و زبان در خلق شعر موثر هستند. شاعر با کمک تخیل از تمام امکانات و شگردهای زبانی چون بیان، بدیع، معانی بهره گرفته و دست به آفرینش ادبی می-زند. در این میان بدیع به عنوان یکی از علوم مهم بلاغی و شگردهای زیبایی شناختی در تناسب و توازن درونی کلام نقش موثری دارد. این تناسب و توازن که در نقد ادبی نو و به ویژه فرمالیست های روسی به آن توجه ویژه ای می شود حاصل هماهنگی عوامل و عناصر زیبایی شناختی چون: وزن، قافیه، ردیف، صنایع لفظی و معنوی، عناصر موسیقایی و… می-باشد. کمال به عنوان شاعری برجسته و توانمند از تمام امکانات و شگردهای بلاغی بویژه بدیع معنوی و لفظی چون مراعات نظیر، تمثیل، اسلوب معادله، تلمیح، سجع، جناس و… بهره گرفته است. این مقاله بر آن است که دیوان کمال را از دیدگاه انواع تناسبات معنوی بررسی کند.