نیازسنجی آموزشی برنامه های آموزش خانواده (FTPs) برای اولیاء نظامی دانش آموزان: مطالعه موردی مدارس متوسطه یک شهرک نظامی در شهر تهران

برنامه های آموزش خانواده به عنوان یک ساحت تربیتی برای اولیاء دانش آموزان در نظام آموزش و پرورش قلمداد می گردد. این مطالعه با هدف نیازسنجی و اولویت بندی نیازهای آموزشی اولیاء نظامی شرکت کننده در برنامه های آموزش خانواده (FTPs) در سطح مدارس یک شهرک نظامی در شهر تهران انجام گرفته است. این مطالعه، با رویکرد ترکیبی در دو فاز کیفی و کمی در سال 1395 انجام گرفت. نمونه پژوهش در فاز کیفی شامل 10 نفر از مادران، 8 نفر از پدران و 10 نفر از دانش آموزان (12 تا 17 سال) می باشد که به صورت هدفمند از بین خانواده های نظامی انتخاب شده اند. داده های بخش کیفی با استفاده از مصاحبه های نیمه ساختاریافته و نیازسنجی به شیوه بارش افکار (Brainstorming) گردآوری و با رویکرد Colaizzi مورد تحلیل قرار گرفت. در فاز کمی با هدف اولویت بندی داده ها تعداد 364 نفر از والدین و دانش آموزان به روش نمونه گیری خوشه ایچند مرحله ای انتخاب شدند. گردآوری داده ها در فاز 2 با استفاده از دو پرسشنامه محقق ساخته و تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی به کمک نرم افزار SPSS 18 انجام گرفت. با تحلیل فاز کیفی تعداد 19 و 21 نیاز آموزشی به ترتیب در مقطع اول و دوم متوسطه در چهار بعد اجتماعی- فرهنگی، تحصیلی، مذهبی و جسمی- بهداشتی احصاء گردید. در فاز کمی اولویت اول نیاز آموزشی اولیاء نظامی در برنامه آموزش خانواده از دیدگاه دانش آموزان در هر دو مقطع اول و دوم متوسطه به ترتیب شامل: نیاز های جسمی - بهداشتی (با امتیاز: 384/7) و نیازهای تحصیلی (با امتیاز: 970/5) بود. همچنین از دیدگاه والدین در هر دو مقطع تحصیلی متوسطه، نیاز های جسمی و بهداشتی (با میانگین: 3/73 و 5/75) به عنوان اولویت اول شناخته شد. سایر نتایج نشان داد پسران نیاز های جسمی- بهداشتی شدیدتری را نسبت به دختران تجربه می کنند. همچنین بین دیدگاه مادران و پدران در انتخاب نیاز های آموزشی تفاوت معناداری وجود ندارد. نیاز های آموزشی اولویت بندی شده در این مطالعه، نیاز های جسمی - بهداشتی و نیازهای تحصیلی، در چارچوب برنامه آموزش خانواده می تواند به عنوان مبنایی برای تجدیدنظر در محتوای آموزشی این دوره ها در سطح شهرک های نظامی قرار گیرد.