کاربست و سنجش نظریه «محرومیت نسبی» در انقلاب اسلامی ایران*

در پژوهش حاضر، کوشش می‏شود نظریه محرومیت نسبی تد رابرت گار در قالب چارچوب نظری، انتخاب و در انقلاب اسلامی ایران مورد سنجش و ارزیابی قرار گیرد. بر این اساس، سوال اصلی مقاله این است که نظریه محرومیت نسبی، قابلیت و توانایی تحلیل تحولات انقلاب اسلامی ایران را دارد. در صورت توانایی تبیین پذیری یا عدم انطباق پذیری، علت آن چیست؟ پس از کاربست این نظریه در انقلاب ایران مبتنی بر روش توصیفی و تحلیلی، بر اساس دلالت‏های مشترک آن‏، علل ناسازگاری نظریه مذکور با انقلاب ایران بیان شده است. در تحلیل بحث، مدل نظری گار با مجموع گزاره‏های انقلابی جامعه ایران در طول انقلاب نشان می دهد که این رهیافت نظری با رویکرد ویژه خود، تنها توانایی ارزیابی و تحلیل بخشی از انقلاب را در عرصه اجتماعی دارا است.
در مجموع، یافته‏های این مقاله دیدگاه نظری انقلاب تدگار در ایران و محرومیت نسبی را در تحولات اجتماعی اسلامی در ایران معاصر تایید نکرد، نه از این منظر که تحولات اجتماعی در ایران انطباق با نظریه را ندارد، بلکه بخشی از تحولات انقلابی در حوزه تبعیض و درک شکاف با این نظریه همخوانی داشته و برخی نیز به علت ماهیت و محتوای انقلاب اسلامی، ابطال‏پذیر می باشد. در نتیجه، هر انقلاب یک تئوری خاص خود را دارد و بر اساس هویت، فرهنگ، اجتماع خود شکل گرفته و تولید می‏شود.