اثر سطوح مختلف آبیاری بر برخی ویژگی های فیزیولوژیک و عملکرد دانه ژنوتیپ های کنجد

کنجد یکی از قدیمی ترین گیاهان زراعی در دنیا می باشد که به دلیل برخورداری از روغن بالای دانه یکی از مهم ترین گیاهان روغنی مناطق خشک و نیمه خشک می باشد. این آزمایش در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی به صورت کرت های یک بار خرد شده با سه سطح آبیاری پس از 55، 75 و 85 درصد تخلیه مجاز در کرت های اصلی و چهار ژنوتیپ کنجد ورامین، نازتکشاخه، اولتان و یکتا در کرت های فرعی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان در سال 1394 اجرا شد. نتایج نشان داد بین ژنوتیپ های کنجد و رژیم های آبیاری از نظر ویژگی های فیزیولوژیک و عملکرد دانه اختلاف معنی دار وجود داشت. بر هم کنش آبیاری در ژنوتیپ در صفات نشت الکترولیت، پایداری غشا و عملکرد معنی دار شد. افزایش دور آبیاری از 55 تا 85 درصد تخلیه مجاز باعث کاهش معنی دار محتوای نسبی آب برگ (13 درصد)، هدایت روزنه ای (42 درصد) و عملکرد دانه (53 درصد) در ژنوتیپ های مورد بررسی شد. علاوه بر این دمای سایه انداز گیاهی (10 درصد) و نشت الکترولیت (94 درصد) در اثر افزایش سطح تخلیه رطوبتی در تمامی ژنوتیپ ها به طور معنی داری افزایش یافت. بیش ترین عملکرد دانه (1459 کیلوگرم در هکتار) از ژنوتیپ یکتا در شرایط آبیاری 55 درصد و کم ترین عملکرد دانه (537 کیلوگرم در هکتار) از ژنوتیپ نازتکشاخه در شرایط آبیاری 85 درصد تخلیه مجاز آب خاک به دست آمد. به طور کلی نتایج نشان داد که کاهش فاصله آبیاری به دلیل بهبود محتوی نسبی آن برگ، هدایت روزنه ای، نشت الکترولیت و دمای سایه انداز گیاهی در ژنوتیپ های مورد بررسی باعث افزایش عملکرد دانه کنجد شد.