آموزش عالی، کارایی فنی و تغییرات بهره وری کل؛ شواهدی از صنایع تولیدی ایران

هدف اصلی این مقاله برآورد اثر آموزش عالی بر تغییرات بهره وری کل و کارایی فنی در 135 صنعت تولیدی کد 4 رقمی طبقه بندی ISIC ایران در دوره 93-1383 بود. در این خصوص، از رویکرد دو مرحله ای استفاده شد. در مرحله نخست شاخص بهره وری مالم کوئیست (MPI) و شاخص کارایی فنی با روش تحلیل پوششی داده ها (DEA) و تحلیل مرزی تصادفی (SFA) برآورد شد. یافته ها حاکی از آن است که میانگین شاخص MPI در این دوره برای تمام صنایع بیشتر از یک بود که نشان دهنده رشد مثبت بهره وری کل است. در حالی که متوسط تغییرات کارایی فنی صنایع در تمام سال ها رشد منفی داشته، پیشرفت تکنولوژیکی عامل اصلی رشد مثبت بهره وری کل است. در مرحله دوم اثر آموزش عالی بر تغییرات بهره وری کل و کارایی فنی در قالب رگرسیون داده های تلفیقی و با روش های اثرهای ثابت و گشتاورهای تعمیم یافته (GMM) برآورد شد. نتایج نشان داد که آموزش عالی اثر مثبت و معنادار بر هر دو متغیر بهره وری کل و کارایی در صنایع تولیدی دارد، به گونه ای که کشش بهره وری کل نسبت به آموزش عالی بین 22/0-13/0 و کشش کارایی نیز بین 38/0-25/0 است.