بازشناسی دو گونه قصه منثور عصر صفوی

عصر صفوی، به دلایل سیاسی و اجتماعی، دوره وفور قصه و نقالی است. در این تحقیق، قصه های عصر صفوی به دو دسته مذهبی-تاریخی و عاشقانه-دلاوری تقسیم شده است. متون مذهبی-تاریخی این دوره نه از منظر تاریخی حائز اهمیت اند و نه اطلاعات مستند و صحیح مذهبی دارند؛ ولیکن انعکاس قابل تاملی از مسائل اجتماعی و ذوق مردم دارند. قصه های عاشقانه-دلاوری نیز قصص شهسواری هستند که دلاور قصه، برای هدفی زمینی، غالبا تخت و تاج یا ملکه ای از سرزمینی دیگر که بر تصویر وی عاشق گشته، به گرد جهان می گردد و اعمال سلحشوری انجام می دهد. با توجه به شرایط سیاسی و اجتماعی خاص عصر صفوی و تثبیت مذهب تشیع در ایران که نتیجتا غالب مباحث بر حول محور گفتمان مذهبی شکل می گرفت، ترویج مباحث مذهبی در میان توده و تبلیغ ایدئولوژی غالب حکومت در مکان های عمومی ازجمله قهوه خانه ها، توسط نقالان نقطه مشترک هر دو دسته از متون، تاریخی-مذهبی و عاشقانه-دلاوری است.