رویکردی شناختی اجتماعی به چندمعنایی واژگانی مطالعه موردی: «جیگر»

این مقاله به بررسی چندمعنایی واژه «جیگر» در زبان فارسی در چارچوب زبان شناسی شناختی اجتماعی می پردازد، با این هدف که نشان دهد رویکرد زبان شناسی شناختی اجتماعی بهتر از رویکرد زبان شناسی شناختی می تواند از عهده تبیین انعطاف در معانی مختلف واژه های چندمعنا برآید. در زبان شناسی شناختی چندمعنایی واژگانی را نمی توان به مفهومی ایستا که نزد همه گویشوران زبان ثابت است، تقلیل داد و متغیرهای اجتماعی مثل سن، جنسیت، طبقه اجتماعی، سطح سواد و غیره در آن موثرند. در این مقاله به پیروی از مدل رابینسون (2010، 2012 الف، 2012 ب و 2014) به طور خاص تاثیر دو متغیر اجتماعی سن و جنسیت بر تعداد و برجستگی هریک از معانی واژه چندمعنای «جیگر» نزد گویشوران بررسی می شود. اطلاعات به روش کتابخانه ای، مصاحبه و پرسش نامه جمع آوری شده اند. روش پژوهش توصیفی تحلیلی و نیز میدانی، و روش تحلیل داده ها تلفیقی (کمی و کیفی) است. نتایج نشان داد که زبان شناسی شناختی اجتماعی می تواند تنوع معنایی واژه های چندمعنا و تاثیر متغیرهای اجتماعی جنسیت و سن بر تعداد و برجستگی هریک از معانی را دقیق تر تبیین کند. به عبارت دیگر، نتایج نشان داد که معانی مختلف واژه چندمعنای مذکور در میان گویشوران زن و مرد متعلق به گروه های سنی متفاوت، توزیع یکسانی ندارد و تصادفی نیست، بلکه به میزان چشمگیری تحت تاثیر سن و جنسیت است.