بررسی جایگاه ایران در بازار جهانی طالبی و خربزه و غربالگری شرکای تجاری

در طی سال های 2017-2001 میلادی بعد از کشور چین، مقام دوم تولید جهانی خربزه و طالبی، اختصاص به کشور جمهوری اسلامی ایران دارد و این محصولات می توانند نقش مهمی در توسعه غیر نفتی کشور داشته باشند. با استفاده از رهیافت شاخص های مزیت نسبی آشکار شده، مزیت نسبی آشکار شده متقارن و کای دو طی سال های مورد مطالعه، به بررسی وضعیت رقابتی ایران و 15 کشور بزرگ صادر کننده خربزه و طالبی پرداخته شده است. اطلاعات مورد نیاز از سایت فایو و تریدمپ استخراج شد. پانزده کشور بزرگ صادرکننده شامل: اسپانیا، آمریکا، برزیل، هلند، مکزیک، گواتمالا، کاستاریکا، فرانسه، هندوراس، مراکش، چین، ایتالیا، ایران، استرالیا، آفریقای جنوبی، جهت مقایسه انتخاب شدند. با استفاده از شاخص های نسبت تمرکز و هرفیندال- هیرشمن، ساختار بازار جهانی خربزه و طالبی بررسی شد. با استفاده از شاخص برنامه ریزی تجاری و ادغام جهانی، وضعیت بازار شناسایی شده است. با بهره گیری از روش غربالگری، بازارهای هدف خربزه و طالبی ایران رتبه بندی شده اند. کشور ایران با مقدار شاخص مزیت نسبی معادل 3/8 در رتبه هفتم بازار جهانی صادراتی قرار دارد. میانگین شاخص های ساختار بازارخربزه و طالبی در دوره مطالعه، از نوع انحصاری چند جانبه باز است که کشور اسپانیا با مقدار20 درصد از بازار جهانی دارای بالاترین سهم در صادرات خربزه بوده و با دیگر کشورها دارای اختلاف زیادی دارد. در مجموع چهار کشور اسپانیا، هلند، برزیل، گواتمالا نزدیک به50 درصد از صادرات خربزه را دراختیار دارند. ارزیابی براساس سبد کالای کشاورزی با استفاده از شاخص برنامه ریزی تجاری نشان داد بازار ایران در طی دوره مورد مطالعه در وضعیت برنده در بازارهای روبه افول است. براساس نتایج حاصله از روش غربالگری، کشورهای: انگلستان، آلمان، دانمارک، سوید، استونی، ارمنستان، کویت، بحرین، قطر، بحرین، امارات، چین، قزاقستان، مجارستان بازارهای هدف خربزه و طالبی ایران در اولویت های اول تا سیزدهم هستند.