اثر تغییر سیستم آبیاری از روش سطحی (غرقابی) به زیرسطحی با لوله های پی وی سی (PVC) بر شوری خاک، رشد و عملکرد درختان پسته

در این پروژه، امکان تغییر سیستم آبیاری از روش غرقابی به زیرسطحی کم فشار (با لوله های پی وی سی سوراخدار) روی درختان بارور پسته مورد مطالعه قرار گرفت. این پژوهش در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی با 3 تیمار در 3 تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل تیمار شاهد (S)، آبیاری به روش غرقابی با دور آبیاری 48 روز و حجم آب 6720 متر مکعب در هکتار، تیمار 1P، آبیاری زیرسطحی با لوله های پی وی سی با مقدار آب مورد استفاده برای تیمار شاهد و دور آبیاری 12 روز و تیمار 2P، آبیاری زیرسطحی با لوله های پی وی سی با مقدار آب 75 درصد مقدار آب مورد استفاده برای تیمار شاهد و دور آبیاری 24 روز بودند. نتایج نشان داد که از بین صفات رویشی، سطح برگ، تعداد کل جوانه ها، درصد جوانه ریزش کرده و درصد جوانه رویشی بطور معنی داری تحت تاثیر تغییر روش آبیاری قرار گرفتند. همچنین تغییر روش آبیاری بر روی اغلب صفات کمی و کیفی محصول در سطح 5 درصد اثر معنی دار داشت، به طوریکه باعث افزایش 8/0 تا 6/1 کیلوگرمی وزن محصول خشک هر درخت، کاهش 7/1 تا 25/4 درصدی پوکی، افزایش 5/3 تا 6 درصدی خندانی و کاهش 3/1 تا 2 واحدی در انس پسته گردید. ضمن اینکه بهره وری مصرف آب نیز در روش های آبیاری 1P و 2P، به ترتیب 4/41 درصد و 6/61 درصد افزایش یافت. تیمارهای آبیاری زیرسطحی با لوله های پی وی سی در اغلب صفات مورد بررسی، با یکدیگر اختلاف معنی دار در سطح 5 درصد نداشتند. نتایج شوری خاک ناحیه ریشه درختان در فصل پاییز (قبل از آبشویی) نیز حاکی از افزایش شوری سطح خاک در ناحیه بالای لوله های زیرسطحی بود. اما شوری خاک در اسفندماه و پس از انجام آبشویی و بارندگی زمستانه به وضعیتی مناسب (کمتر از dS/m 9) رسید. ارزیابی اقتصادی اجرای این پروژه نیز حاکی از توجیه اقتصادی بالای آن دارد، به طوریکه با سرمایه گذاری سالیانه در حدود 60 میلیون ریال در هر هکتار (به عنوان سرمایه گذاری اولیه) برای تغییر سیستم، بسته به انتخاب روش آبیاری 1P یا 2P، به ترتیب درآمدی معادل 6/7 و 2/15 برابر سرمایه گذاری اولیه، عاید باغدار خواهد شد. بنابراین با در نظر گرفتن محدودیت های مناطق پسته کاری ایران از نظر کمیت و کیفیت منابع آب در دسترس، استفاده از روش 2P به دلیل کاهش 25 درصدی مصرف آب و افزایش 6/61 و 3/14 درصدی بهره وری مصرف آب، به ترتیب نسبت به روش های S و 1P، قابل توصیه می باشد.