مروری بر اقسام گنبدهای ایرانی و دسته بندی آن ها بر اساس پوسته، فرم هندسی و اجزاء

پوشش های ایرانی به مقتضیات زمان و نیاز ابداع شده و در گذر قرون روندی تکاملی را طی کرده اند. به طور کلی پوشش ها بر دو نوع تخت و منحنی قابل تقسیم هستند. گنبدها به عنوان یکی از پوشش های رایج در ایران، نه تنها بر شکل گیری فرم هندسی بنا موثر هستند، بلکه بر منظر شهری نیز اثرگذار اند. پژوهش و شناخت انواع گنبدها نه تنها بخشی از گذشته معماری ایران را آشکار می سازد بلکه در شناخت و مرمت اصولی این آثار نیز کمک رسان خواهد بود. هدف پژوهش حاضر مروری بر اقسام گنبدهای ایرانی و سپس ارایه دسته بندی جامعی بر اساس تعداد پوسته ها، فرم هندسی و اجزای تشکیل دهنده آن هاست. این پژوهش از نوع کاربردی و روش تحقیق آن ترکیبی (تاریخی، توصیفی، تحلیلی و تطبیقی) است. داده ها بر مبنای دو روش میدانی و کتابخانه ای جمع آوری شده است. محققان پیشین به روش های گوناگونی گنبدهای ایرانی را دسته بندی و بررسی کرده اند، اما تاکنون دسته بندی جامعی از این آثار بر اساس تعداد پوسته، فرم و اجزای اصلی صورت نگرفته است. لذا پرسش اصلی این است که گنبدهای ایران بر اساس معیارهای مورد نظر چند قسم هستند؟ در این نوشتار علاوه بر استفاده از دستاوردهای پیشین از مشاهدات میدانی نگارندگان نیز بهره برده شده است. بر اساس نتایج این پژوهش به طور کلی، برای سه دسته کلی یک پوسته، دوپوسته و سه پوسته، حدود 27 نوع گنبد شناسایی و معرفی شد.