بنای یادمانی تل آجری در بخش فیروزی شهر پارسه، رویکرد چندرشته ای جامع به تختگاه تخت جمشید و شهر پارسه بخش دوم

ناحیه باغ فیروزی در فضایی به وسعت بیش از 130 هکتار گسترده شده است که درون آن 10 محوطه شناخته شده هخامنشی وجود دارد. از این میان هفت محوطه دارای عناصر معماری سنگی هستند، در یک محوطه بقایای آجر روی سطح دیده می شود، و دو محوطه تپه هایی مدور به ارتفاع 3 متر هستند. تل آجری در حاشیه شرقی باغ فیروزی در موضعی واقع شده که محوطه فیروزی در 300 متری جنوب شرقی آن و تل جنگی ب در 400 متری شمال غربی آن قرار دارد. این محوطه طی هشت سال (1390-1397) بررسی و کاوش باستان شناسی، مورد مطالعه واقع شد. نتایج کاوش های باستان شناسی در این بخش از شهر پارسه نشان داد که محدوده معروف به باغ فیروزی را از نظر تاریخی و کارکرد بنای مکشوفه در تل آجری، می توان به دوره های آغازین و حتی پیش از ساخت بنای تختگاه تخت جمشید منسوب و تاریخ گذاری کرد. بنای تل آجری یکی از یافته های ارزشمند باستان شناسی است که خلا اطلاعاتی در خصوص شکل گیری شهر پارسه پیش از دوره داریوش اول را پر می کند. با توجه به آجرهای لعاب دار و نقشمایه های اسطورهای حیوانات ترکیبی به کاررفته در این بنا، قدمت ساختمان تل آجری به دوره پیش از ساخت آپادانای شوش و تخت جمشید [بازمی گردد] و بیشتر به بنای دروازه ایشتار در بابل در آغاز سده ششم قم مشابه است. از این منظر مقایسه سبک ساخت، شیوه های معماری و مطالعات باستان سنجی در خصوص چگونگی ساخت و شناخت مواد آجرهای لعاب دار از سه محوطه تل آجری و شوش و بابل نقش تعیین کنندهای در شناخت تاریخ و درک روابط فرهنگی این دوره در جنوب غرب ایران داشته است.  بنای تل آجری همراه با بناهای پیرامونی آن در بافت مکانی خود در فاصله 5/3 کیلومتری تختگاه تخت جمشید، چشم انداز بافت شهری این قسمت را به عنوان کهن ترین مرحله استقراری شهر پارسه حایز اهمیت ساخته است. این شناخت برای نخستین بار در پی کشفیات جدید باستان شناسی با اتکاء به روش های مطالعات پژوهشی چندرشته ای هییت باستان شناسی مشترک ایرانی ایتالیایی در شهر پارسه تخت جمشید و در چارچوب تفاهم نامه همکاری دانشگاه بولونیا، پژوهشکده باستان شناسی و با همکاری سازمان میراث فرهنگی، دانشگاه شیراز و پایگاه میراث جهانی تخت جمشید انجام شده است.