بررسی تاثیر روغن به لیمو بر اختلالات خواب سالمندان؛ مطالعه کارآزمایی بالینی دو سو کور

 جمعیت سالمندان در دنیا و ایران روز به روز در حال افزایش است و با افزایش سن و کاهش کارایی برخی از ارگان های بدن، شیوع بعضی مشکلات در دوران سالمندی ازجمله مشکلات مربوط به خواب افزایش می یابد. اختلالات مربوط به خواب باعث ایجاد تغییرات عصب شناختی، اتونومیک و زیست شناختی می شود؛ بنابراین با توجه به مشکلاتی که برای سالمندان و خانواده های آنان ایجاد می کند، باید به آن توجه کرد. این مطالعه با هدف بررسی تاثیر روغن به لیمو بر اختلالات خواب سالمندان انجام شده است.

پژوهش از نوع کارآزمایی بالینی دو سوکور (stratified design) با کد ثبت IRCT2016061528485N1 و کد اخلاق IR.USWR.REC.1395.50 در کمیته اخلاق دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی به تصویب رسیده است. در ابتدای مطالعه به صورت متوالی، 93 نفر شامل 45 مرد و 48 زن وارد مداخله شدند که 22 نفر از مردان در گروه مداخله، 23 نفر در گروه کنترل، 24 نفر از زنان در گروه مداخله و 24 نفر در گروه کنترل قرار گرفتند. از بین این افراد، 85 نفر تا مرحله سوم مداخله شرکت داشتند که شامل 43 زن (51 درصد) و 42 مرد (49 درصد) بودند که 41.17 درصد در گروه سنی 60 تا 74 سال و 58.82 درصد در گروه سنی بالاتر از 75 سال قرار داشتند. میانگین سن سالمندان مورد مطالعه 78.19±75.9 سال بود، طوری که پایین ترین سن برابر با 61 سال و بالاترین سن برابر با 94 سال گزارش شد. موارد ریزش مربوط به بستری در بیمارستان، مرخصی رفتن و فوت بود. این تعداد پس از بررسی لازم شامل نمره کسب شده بیشتر از 5 از پرسش نامه پیتزبرگ، ویزیت روان پزشک و خوداظهاری اختلال خواب و نیز با توجه به بررسی پرونده پزشکی، داروهای مصرفی و معیارهای ورود و سپس با توجه به جداول رندومیزاسیون، وارد مطالعه شده و به دو گروه مداخله و کنترل تقسیم شدند. روایی و پایایی پرسش نامه پیتزبرگ در مطالعات مختلف بررسی شده است. گروه مداخله روغن به لیمو و گروه کنترل روغن بی اثر را به مدت 4 هفته به صورت چکاندن روزی دو بار صبح و شب هر بار یک قطره در هر بینی دریافت کردند. عارضه جانبی خاصی گزارش نشد و فقط در 3 مورد سردرد خفیف گزارش شد که مربوط به سابقه سینوزیت بود که بدین ترتیب مداخله به صورت تامپون اجرا شد یا از مطالعه خارج شدند. در ابتدای مطالعه پرسش نامه های دموگرافیک و شاخص بررسی کیفیت خواب پیتزبرگ و سپس 2 و 4 هفته بعد از شروع مداخله، پرسش نامه پیتزبرگ مجددا به روش مصاحبه از ایشان پرسیده شد و اطلاعات با 23 SPSS تحلیل شد. آزمون های مورد استفاده شامل تحلیل واریانس یکراهه، آزمون های تعقیبی، تی نمونه های مستقل و تی تک نمونه ای بود.

بر اساس نتایج مطالعه، روغن به لیمو باعث بهبود اختلالات خواب سالمندان گروه مداخله  P<0.0003 و وEffectو (0.155 = size) شده است. اختلالات خواب گروه مداخله در هفته دوم و هفته چهارم پس از شروع مداخله نسبت به گروه کنترل بهبود یافته است.

با توجه به نتایج به دست آمده از پژوهش حاضر، روغن به لیمو باعث بهبود اختلالات خواب سالمندان  می شود و با توجه به کم عارضه و ارزان بودن گیاهان دارویی و تاثیر آرام بخشی گیاه به لیمو می توان از آن برای بهبود اختلالات خواب سالمندان استفاده کرد.