نقش قاعده لاضرر در اثبات خیار غبن و تاثیر آن بر بهبود حقوق شهروندی از منظر فقه اسلامی

فقه و حقوق اسلامی دارای ابعاد و مولفه های گوناگونی است که در این رابطه، قاعده لاضرر و خیار غبن در حیطه روابط اجتماعی و اقتصادی و به طور مشخص، زندگی شهروندان از اهمیت خاصی برخوردار است. در همین راستا، پژوهش حاضر درصدد بررسی نقش قاعده لاضرر در اثبات خیار غبن و تاثیر آن بر مساله حقوق شهروند است. بر این اساس، این سوال مطرح می شود که قاعده لاضرر چگونه می تواند خیار غبن را توجیه کند و زمینه ساز بهبود حقوق شهروندی گردد؟ فرضیه نوشتار این است: قاعده لاضرر با نفی هرگونه زیان و ضرر در اسلام و خیار غبن با قایل شدن به نقش اراده و اختیار فرد در معاملات به نحو قابل توجهی می توانند باعث بهبود حقوق شهروندی شوند. مهم ترین نتایج پژوهش حاضر این است که فقهای امامیه از قاعده لاضرر به عنوان مبنایی برای اثبات خیار غبن بهره می برند. همچنین قاعده لاضرر با مدنظر قرار دادن جلوگیری از هرگونه زیان و ضرر و احقاق حقوق شهروندان، غبن فاحش و جهل مغبون را به عنوان ضرری آشکار برای زندگی شهروندان به حساب می آورد که در نهایت با اعطای آزادی و اختیار به مغبون، زمینه ساز فسخ عقد و بازگرداندن حقوق شهروندان می شود. پژوهش حاضر از روش توصیفی تحلیلی بهره می برد که با استفاده از شیوه کتابخانه ای و اسنادی نسبت به جمع آوری اطلاعات اقدام نموده است. به طور مشخص، بررسی دیدگاه فقها و حقوقدانان مورد توجه نوشتار حاضر است.