جستاری پیرامون ملاحظات و شیوه های درمانی دکتر پولاک (مطالعه موردی سفرنامه دکتر پولاک)

 بهداشت فردی و عمومی به منظور تامین سلامت جامعه از اهمیت اساسی برخوردار است. در عصر قاجار به خصوص قبل از تاسیس دارالفنون این مهم به دلیل علل و عوامل مختلف مورد توجه قرار نگرفت و اگر گاه به صورت مقطعی اصلاحات و توجهاتی صورت گرفت، چون قایم به شخص اصلاحگر بود و نه سیستم و فرهنگ بهداشتی جامعه، محکوم به شکست گردید. در قرن نوزدهم به مرور تجدد، عناصر نوین خود را در حوزه سلامت عمومی در جامعه ایران اسیر خرافات، تزریق نمود و طب سنتی را که از سه منبع دانش مشروب می شد، با چالش مواجه ساخت. هدف پژوهش حاضر نگاهی بر ملاحظات و شیوه های درمانی دکتر یاکوب ادوارد پولاک است. ایشان در زمان حضورش در ایران اقدامات فراوانی را در حوزه پزشکی نوین به صورت نظری و عملی انجام دادند.

در پژوهش حاضر با تکیه بر کتاب خاطرات دکتر پولاک و مراجعه به منابع تاریخی، سفرنامه ها، مطالعات و تحقیقات جدید تلاش شد تا تصویری روشن از ملاحظات و شیوه های درمانی دکتر پولاک با استفاده از روش تحقیق توصیفی تحلیلی ارایه گردد.

در دوره قاجار رویارویی با طب اروپایی رخ داد و به تدریج مهارت پزشکان و جراحان اروپایی اعتماد دربار و مردم را جلب نمود. تاسیس دارالفنون بر تعداد پزشکان اروپایی و آموزش های نوین علمی افزود و به تدریج باعث حرفه ای و نهادینه شدن پزشکی گشت. پولاک از موسسین پزشکی نوین در ایران ضمن آموزش در دارالفنون و نوشتن و ترجمه آثاری در این حوزه به معالجه و درمان بیماران به شیوه های مختلف همت گماشت.

دکتر پولاک در مواجه با بیماری های مختلف دارای روحیه کنجکاو و جستجوگر بود. به نظر می رسد در حرفه خود کارآزموده، دقیق و عمیق بود. همین روحیه علمی و دقت بود که ملاحظات متعددی را درباره جامعه بیماران خود لحاظ می کرد. او به سن، جنسیت، نژاد و جغرافیای زیست مبتلایان به بیماری توجه کرده است. در شیوه های درمان نیز ضمن تحقیق و تعمق در شیوه های طبیبان ایرانی گاه شیوه های آنان را نقد، رد و قبول و از آن ها استفاده می کرد و در درمان بیماری های دیگر همچون بیماری های مربوط به سنگ، جراحی سرطان، انواع سالک و... شیوه های خود را به نمایش گذاشت.