تاثیر جنگ تحمیلی بر قدرت منطقه ای ایران: 1380-1359

جمهوری اسلامی ایران در سال های پس از انقلاب به دلیل موقعیت جغرافیایی منحصر به فرد، مشروعیت بالای نظام سیاسی، اتخاذ هویت جهانشمول اسلامی و ظرفیت بالقوه برای رهبری منطقه ای، در موقعیت مطلوب تری نسبت به حکومت پهلوی به سر می برد. اما وقوع جنگ تحمیلی و تبعات گریزناپذیر آن بر سیاست منطقه ای ایران تاثیر نهاد. پیامدهای منفی جنگ به کاهش کنش گری ایران تا قبل از تحولات منطقه ای ناشی از حوادث 11 سپتامبر 2001 منجر شد. پرسش اصلی نوشتار حاضر این است که مهم ترین تاثیر جنگ تحمیلی از سوی عراق بر قدرت منطقه ای ایران چه بوده است؟این پژوهش با رویکرد توصیفی- تحلیلی به انجام رسیده و برای تحلیل داده ها از روش تحلیل نظریه مبنا (نظریه قدرت منطقه ای) استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که در سطح بین المللی، افزایش فشار ساختاری نظام بین الملل و در سطح داخلی فرسایش منابع قدرت (اقتصادی و نظامی) تاثیراتی بوده که تضعیف قدرت منطقه ای ایران را در پی داشته است. به گونه ای که بازتاب آن را می توان در تضعیف ایفای نقش های سه گانه رهبری، پاسداری و پشتیبانی منطقه ای مشاهده کرد.