20 سال با لیپیدومیکس؛ مروری بر جنبه های کاربردی و ابزاری

لیپیدومیکس به عنوان شاخه جدیدی از علم گسترده اومیکس، اخیرا مورد توجه قرار گرفته است. این علم اگرچه در دهه های گذشته نادیده گرفته شده بود، اما به علت نقش موثری که در ایجاد فهم عمیق تری در دانش زیست شناسی سامانه ای و بیوشیمی کاربردی داشته است، توانسته جایگاه ویژه ای را در بین علوم دیگر اومیکس پیدا کند. مشارکت در ساختار غشایی و ساختمانی سلول، انتقال و تنظیم پیام رسانی سلولی و حفظ و ذخیره انرژی زیستی، همه مثال هایی از اهمیت چربی ها در سلول های زنده هستند که توسعه علم لیپیدومیکس به شناخت و کنترل عوامل موثر بر آنها کمک می کند. در این مقاله ضمن معرفی لیپیدومیکس و تعیین حدود آن، کاربردهای متنوع این علم در صنایع مختلف پزشکی، داروسازی، تغذیه و تولید سوخت زیستی مطرح می شود. ابزارها و روش های مختلف شناسایی و پردازش چربی ها شامل روش های مبتنی بر اسپکترومتری جرمی، طیف سنجی و کروماتوگرافی، روش های شیمیایی و تصویربرداری در گسترش بیشتر لیپیدومیکس سهم بسزایی داشته اند؛ این مجموعه به همراه ابزارهای کامپیوتری، بیوانفورماتیک و پایگاه های اطلاعاتی مفصلا توضیح داده شده اند. تسلط بر حوزه های متنوع علم لیپیدومیکس به صورت معنی داری به توسعه پژوهش های کاربردی در زمینه بهبود کمیت و کیفیت روغن های زیستی، شناسایی علایم و نشانگرهای زیستی بیماری های مرتبط با چربی و شناسایی مسیرهای مختلف متابولیسم چربی و آنزیم های درگیر در آنها کمک کرده است.