طراحی و تدوین برنامه جامع مداخلات خانواده محور و ارزیابی اثربخشی آن بر سلامت روان والدین کودکان با اختلال های هیجانی و رفتاری

براساس بررسی‌ها، سلامت ‌روان والدین کودکان دارای اختلال هیجانی و رفتاری در خطر است. این والدین به‌منظور ارتقای سلامت ‌روان خویش نیاز به مهارت‌‌هایی دارند. یکی از راه‌های کسب این مهارت‌ها مداخلات خانواده‌محور است. هدف پژوهش حاضر طراحی برنامه جامع مداخلات خانواده‌محور و ارزیابی اثربخشی آن بر سلامت ‌روان والدین کودکان با اختلال‌های هیجانی‌‌ و رفتاری بود.

پژوهش حاضر نیمه‌تجربی با پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه گواه بود. جامعه پژوهش را تمامی والدین دارای کودک با اختلال‌های هیجانی و رفتاری ساکن شهر تهران در سال 97-1396 تشکیل ‌دادند. آزمودنی‌ها 30 خانواده (30 پدر و 30 مادر) بودند که با روش نمونه‌گیری هدف‌مند از میان والدین مراجعه‌کننده و ارجاع‌شده به مرکز سلامت ‌روان جامعه‌نگر انتخاب شدند که دارای کودکان با اختلالات هیجانی و رفتاری بودند. سپس به‌شکل تصادفی در یک گروه مداخله (30 پدر و مادر) و یک گواه (30 پدر و مادر) قرار گرفتند. گردآوری داده‌ها ازطریق پرسشنامه سلامت ‌روانی (گلدبرگ و هیلر، 1979) انجام پذیرفت. برای گروه آزمایشی، دوازده جلسه آموزش به‌مدت سه ماه و هر هفته 90 دقیقه اجرا شد؛ درحالی‌که گروه گواه هیچ مداخله مشخصی دریافت نکرد. سپس نتایج پس‌آزمون با روش تحلیل کوواریانس چندمتغیری در محیط SPSS نسخه 23 در سطح معناداری 0٫01 بررسی شد.

نتایج نشان داد که مداخله مذکور باعث تغییر معناداری در گروه آزمایش در میانگین نمره کل سلامت ‌روان می‌شود (0٫001>p) و نیز این تفاوت برای تمامی زیر‌مقیاس‌های سلامت‌ روان ازجمله نشانه‌های جسمانی (0٫008=p)، اضطراب و بی‌خوابی (0٫001=p)، نارساکنش‌وری اجتماعی (0٫001=p) و افسردگی (0٫001=p) معنادار است.

براساس یافته‌های پژوهش، مداخلات خانواده‌‌محور که توسط محققان این پژوهش تدوین شده است، بر بهبود سلامت ‌روان پدران و مادران کودکان با اختلالات هیجانی و رفتاری موثر است.