ادراک فارسی ‏زبانان از برخی گونه ‏های غیرمعیار زبان فارسی از منظر گویش شناسی ادراکی

پژوهش حاضر با هدف بررسی نگرش فارسی زبانان ساکن کرج به گونه‏های غیرمعیار زبان فارسی، با سنجش توانایی تشخیص گونه های محلی زبان فارسی شامل آبادانی، افغانی، شیرازی، کرمانی و یزدی، از منظر گویش شناسی ادراکی انجام شده است. اهمیت چنین پژوهشی در نقش آگاهی از نگرش گویشوران به تنوع‏های زبانی در موفقیت برنامه‏ریزی زبان است. متغیرهای ثابت پژوهش سن، جنسیت و تک‏زبانه یا دوزبانه بودن آزمودنی ها هستند. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه ای محقق‏ساخته است که اطلاعات فردی، تشخیص گونه زبانی و نگرش زبانی را دربردارد. نمونه مورد بررسی شامل 218 دانشجوی 18 تا 50 سال ساکن کرج است. نمونه‏گیری از دانشگاه‏های در دسترس به روش تصادفی از میان دانشجویانی انجام شد که که زبان فارسی معیار، زبان ارتباطی اصلی آنان بود. یافته‏ها نشان می دهد آزمودنی‏ها در تشخیص گونه یزدی موفق‏تر بوده‏اند. آزمودنی‏ها در توصیف گونه های زبانی مختلف از صفات مثبت و منفی متفاوتی استفاده کرده‏اند و درصد صفات منفی مربوط به گونه افغانی بیشتر از سایر گونه ها است. کمترین درصد مولفه های نگرشی مانند صمیمیت، تحصیلات و تشخص به گونه های افغانی و کرمانی مربوط است. متغیرهای اجتماعی سن و جنسیت بر نگرش فارسی‏زبانان درباره گونه های مورد بررسی تاثیر معناداری دارند.