نقش عوامل مادرانه در شکل گیری مشکلات رفتاری کودکان: تلویحاتی در فرزند پروری

هدف پژوهش بررسی نقش عوامل مادرانه (دلبستگی مادر، تنیدگی والدینی، ذهن آگاهی مادر، کیفیت مراقبت مادرانه و رفتار های فرزند پروری) در شکل گیری مشکلات رفتاری کودکان بود.

پژوهش از نوع مطالعات توصیفی و در چارچوب یک طرح همبستگی انجام گرفت. نمونه را 290 نفر از مادران کودکان 3 تا 6 ساله شهر جیرفت تشکیل می دهند که به شیوه نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. مادران، مجموعه ای از پرسشنامه ها شامل مقیاس کیفیت مراقبت مادرانه، مقیاس فرزند پروری، مقیاس تنیدگی والدینی - فرم کوتاه، مقیاس دلبستگی بزرگسالان کولینز و رید، مقیاس های رفتاری پیش دبستانی و مهد کودک و پرسشنامه پنج وجهی ذهن آگاهی را تکمیل کردند. به منظور ارزیابی روابط بین متغیر ها در الگوی پیشنهادی، از مدل یابی معادلات ساختاری استفاده شد.

یافته های مطالعه نشان داد مدل نهایی پس از حذف مسیر غیر معنی دار شیوه های فرزند پروری به مشکلات رفتاری کودک، از برازش خوبی برخوردار بود و در مجموع، عوامل مادرانه توانست 51 درصد واریانس مشکلات رفتاری کودک را تبیین کند. یافته ها نشان داد دلبستگی مادرانه به صورت مستقیم بر ذهن آگاهی مادر، تنیدگی والدینی و شیوه های فرزند پروری اثر می گذارد و به صورت غیر مستقیم و از طریق تنیدگی والدینی و کیفیت مراقبت مادرانه بر مشکلات رفتاری کودک تاثیر می گذارد. یافته ها نشان داد ذهن آگاهی به صورت مستقیم بر تنیدگی والدینی، شیوه های فرزند پروری و کیفیت مراقبت مادرانه تاثیر می گذارد و با واسطه گری کیفیت مراقبت مادرانه و تنیدگی والدینی بر مشکلات رفتاری کودک اثر می گذارد. همچنین، تنیدگی والدینی هم به صورت مستقیم، و هم به صورت غیر مستقیم از طریق اثر بر کیفیت مراقبت مادرانه، بر مشکلات رفتاری کودک اثر می گذارد.

بحث و نتیجه گیری:

 نتایج از نقش مهم ویژگی های مادر در شکل گیری مشکلات رفتاری کودک حمایت کرد. مضامین کاربردی نتایج الگوی نهایی در آموزش های فرزند پروری، به تفضیل مورد بحث قرار گرفت.