بررسی کیفیت ترجمه نهج البلاغه مبتنی بر الگوی نقش گرای هاوس (مطالعه موردی ترجمه علامه جعفری و شهیدی از خطبه اشباح)

ارزیابی ترجمه متون براساس نظریات زبان شناسی از رویکرد های دقیق و علمی جهت بررسی کیفیت ترجمه آثار است. بررسی ترجمه برمبنای الگوی ارزیابی کیفیت جولیان هاوس از مهم ترین مباحثی است که مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. بر اساس این الگو، دو نوع ترجمه آشکار و پنهان وجود دارد؛ در ترجمه آشکار مترجم آگاهانه دست به انتخاب معادل های زبانی می زند و مخاطب، بیگانه بودن متن و عناصر آن را درک می کند در حالی که ترجمه پنهان برمبنای هنجارهای زبانی متن مقصد است. نگارندگان با هدف بررسی نقش متن مبدا و مقصد و با بهره گیری از روش توصیفی-تحلیلی به دنبال واکاوی نوع ترجمه آشکار و پنهان و بررسی کیفیت متن ترجمه شده خطبه اشباح هستند. با توجه به اینکه علامه جعفری و علامه شهیدی علاوه بر صحت و امانت و تطبیق تک تک واژگان عربی با فارسی به ویژگی ادبی نهج البلاغه و برگردان آن به زبان فارسی توجه داشته اند، کیفیت ترجمه این دو مترجم از خطبه اشباح امیرالمومنین به صورت گزینشی مورد ارزیابی قرار می گیرد. یافته های پژوهش نشان می دهد از نظر کیفیت ترجمه، مترجمان کیفیت متن اصلی را حفظ کرده اند. مولفه های سیاق، ژانر ترجمه و نقش زبانی اثر با تغییراتی جزیی در متن مقصد توسط مترجمان حفظ شده است. با توجه به ارایه دو نوع ترجمه آشکار و پنهان و بررسی خطا های آشکار و پنهان ارایه شده توسط هاوس، هر دو مترجم، ترجمه ای آشکار از متن ارایه داده اند و در مواردی چند، دست به تغییراتی زده اند که متناسب با آن ترجمه علامه شهیدی نسبت به ترجمه علامه جعفری آشکارتر است.