سنخ شناسی دانش طبی معصومان علیهم السلام با تکیه بر قرآن و حدیث

هدف از اجرای این پژوهش، بررسی سنخ دانش معصومان در زمینه علم و مسایل طبی است تا مشخص گردد معصومان در این قلمرو مانند بشر عادی عمل می کنند و یا از دانش خاصی بهره می برند.

در این پژوهش به روش توصیفی - تحلیلی، با استفاده از منابع نقلی یعنی قرآن و حدیث، سنخ شناسی دانش طبی معصومان صورت پذیرفته است.

به نظر می رسد که دو سنخ حداکثری و حداقلی -با فرض عدم استقلال علم آنان در هر دو سنخ و نیازمند اذن و اراده الهی بودن آنها- در نگاه کلان نسبت به علم معصومان در طب وجود داشته باشد. دانش حداکثری طب آنان، با توجه به مقامات و فضایل و علم ویژه لدنی معصومان نیز سیره منقول از زندگانی آنها، با عنایت به عدم جهل و متاثر بودن از قلمرو مطلق قرآن، منابع متعالی علم معصومان و مواجهه فوق بشری با طب در برخی موارد استعمال شده است. سنخ حداقلی نیز در هنگامه مصلحت و حکمتی چون تقیه یا مبارزه با غلو و استفاده از علم ظاهری است و یا غالبا در تکوین علوم دیده می شود که اصل گویی و استفاده از کلیات برای نشات دادن یک دانش مثل طب را به استخدام درآورده اند.

بر اساس قرآن و روایات، با توجه به اینکه جهل در ساحت علمی آنها به سبب خزان علم الهی بودنشان، راه ندارد؛ نیز بنا بر نظریه مطلق بودن قلمرو قرآن و جاری شدن آن در همه زمان ها و مسایل و لحاظ مفسر و مبین بودن معصومان برای قرآن، همچنین با در نظر گرفتن منابع متعالی تر از منابع بشری برای علم معصومان، نمی توان عدم علم آنها نسبت به طب را نتیجه گرفت. ضمنا در سیره آنها مواجهاتی با اطباء دیده می شود که نشان از فوق بشری بودن علم معصومان در زمینه طب است. مرجعیت علمی معصومان در تمامی زمینه های دینی و دنیوی بنا بر قرآن، به دامنه علم طب نیز کشیده می شود. گرچه سنخ علم استخدام شده معصومان در زمینه طب، همیشه غیر ذاتی و غیر مستقل از اراده الهی و در طول آن است و غالبا بر اساس اصل گویی و اشاره به نکات کلی و پارادایم های یک مساله یا دانشی چون طب است. البته گاهی نیز دیده می شود که آنان از علوم ظاهری در این زمینه نیز استفاده کرده اند.