نقش مولفه های زیستی، عاطفی، روانی و شخصیتی مادران دارای کودک استثنایی در مقایسه با مادران کودکان عادی شهرستان یزد

 داشتن کودکی دارای ناتوانی علاوه بر فشار مالی و بار مراقبتی زیاد، تنش های جسمی-روانی شدیدی را بر والدین به خصوص مادر وارد می کند؛ ازاین رو، تحقیق حاضر به مقایسه مولفه های زیستی، عاطفی، روانی و شخصیتی مادران دارای کودک استثنایی با مادران کودکان عادی در شهرستان یزد پرداخت.

این مطالعه از نوع توصیفی-تحلیلی با روش تحقیق علی-مقایسه ای بود. جامعه آماری پژوهش را تمامی مادران دارای کودکان استثنایی تحت پوشش بهزیستی شهرستان یزد در سال 1399 تشکیل دادند. در این پژوهش باتوجه به زمان، بودجه و امکانات، 164 مادر دارای فرزند استثنایی و 164 مادر دارای کودک عادی با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای تصادفی انتخاب شدند. به منظور گردآوری داده ها از پرسشنامه ویژگی های زیستی، روانی و اجتماعی (افروز، 1383)، پرسشنامه سلامت عمومی (گلدبرگ و هیلر، 1979) و پرسشنامه پنج عاملی شخصیت-نیو (کاستا و مک کری، 1980) استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 21 و آزمون های خی دو و تی صورت گرفت. سطح معناداری برای تمامی آزمون ها 0٫05 در نظر گرفته شد.

نتایج نشان داد که بین سن ازدواج، نوع ازدواج، تحصیلات، شغل، سن بارداری، بیماری جسمی، مصرف مواد یا مشروب، وضعیت روانی-عاطفی در طول بارداری، گروه خونی و سابقه سقط یا مرده زایی در مادران دارای کودک استثنایی و عادی تفاوت آماری معناداری وجود داشت (0٫001>p)؛ همچنین مادران کودکان استثنایی از لحاظ وضعیت علایم جسمانی، اضطراب و بی خوابی، بدعملکردی اجتماعی، افسردگی و پنج عامل شخصیتی روان رنجوری، برون گرایی، گشودگی به تجربه، موافق بودن و وظیفه شناسی، عملکرد نامناسب تری درمقایسه با مادران کودکان عادی داشتند (0٫001>p).

براساس یافته های این پژوهش، مادران دارای کودک استثنایی عملکرد نامناسب تری در ابعاد زیستی، عاطفی و اجتماعی درمقایسه با مادران کودکان عادی در پیش از تولد کودک دارند. همچنین میزان سلامت روان و شخصیت آنان درمقایسه با مادران کودکان عادی وضعیت نامناسب تری دارد.