تقاضای القایی در سلامت: یک مرور نظام مند

یکی از مهمترین چالش های ایجاد شده در رابطه ی میان پزشک و بیمار و یا رابطه ی میان پزشک و بیمار و نهادهای خدمات رسان، تقاضای القایی (Induced Demand) است. به القای ارایه مراقبت و یا فروش خدمت غیرضروری به مراجعین سیستم سلامت که با اعمال قدرت از جانب ارایه کنندگان خدمت همراه است، تقاضای القایی گفته می شود.

مطالعه به صورت مرورنظام مند با رویکرد کیفی انجام گرفت و بر اساس آن پایگاه های علمی همچون SID، Iranmedex و Magiran با استفاده از کلیدواژه های «تقاضای القایی» و «تقاضای القایی در سلامت» مورد جستجو و بررسی قرار گرفت. جستجوی مقالات با اعمال محدودیت زمانی ده ساله (1388-98) انجام گرفت و مقالاتی که دارای تطابق زمانی و همخوانی محتوایی با موضوع پژوهش بودند، وارد مطالعه شدند و مورد تحلیل و بررسی قرار گرفتند.

 یافته ها در چهار دسته علل، چالش ها، نقش ها و راهکارها دسته بندی شدند. بررسی ها نشان داد عواملی چون علل زیربنایی، علل ساختاری ناشی از عدم سیاستگذاری های صحیح، علل اجتماعی حاصل از تبلیغات و فضای جامعه در ایجاد تقاضای القایی نقش دارند. همچنین نبود ساختار صحیح در سازمان های بیمه گر و وجود بیمه های تکمیلی از دیگر علل بروز تقاضای القایی هستند.

با توجه به مرور نظام مند انجام شده، اصلاح روش های پرداخت به پزشکان، ایجاد پرونده الکترونیک سلامت، اصلاح تعرفه ها و افزایش آگاهی و اطلاع رسانی در جامعه را می توان از راهکارهای موثر در کاهش تقاضای القایی در نظام سلامت نام برد.