بررسی سبک شناختی غزلیات سعدی شیرازی در زنده انگاری عناصر طبیعت

سبک شناسی (stylistics) یکی از مهم ترین رویکردهای جدید نقدی است که می کوشد تا از طریق مطالعه ساختار متن و تجزیه و تحلیل عناصر آن بر طبق سه سطح آوایی، نحوی و دلالی به کیفیت ارتباط بین این سطوح پرداخته و به جنبه های ادبی، زیبایی شناسی و عاطفی ورای ساختار متن دست یابد. در این بین، زنده انگاری (Animation) یکی از دیدگاه های حیات ادراکی جمادات ثابت می باشد و بر این باور است که جمادات می توانند موجودیت خویش، خالق و علت موجد و حتی جهان بیرون از خویش را ادراک کنند و با زبان حال خود خداوند را تسبیح گویند. از جمله متون برگزیده ای که شایستگی تحلیل سبک شناسی اشعار پیرامون طبیعت را دارد، غزلیات سعدی شیرازی است. نتایج این جستار نشان می دهد، در سطح آوایی، سعدی از عناصر آوایی علاوه بر زیبایی و جذب اذهان مخاطبین در گوش دادن به موسیقی قصاید، امکان استنباط معانی و مفاهیم را برای آنها فراهم می کند. در سطح ترکیبی، کاربرد ترکیب های منحصربفرد مرتبط با طبیعت، و پویای افعال ترکیبی ابیات شاعر را از نظر شکل دارای زبانی زنده و انعطاف پذیرساخته و یکنواختی و جمود را از آن زدوده است؛ و معنا نیز همسان با فرم نوشتاری، برجسته و تاثیر شگرفی بر مخاطب گذاشته است. در سطح ادبی، بهره گیری از شگردهای زبانی همچون تصویر استعاری، نماد، مفهوم طبیعت سبب خلق تعابیر و تصاویر بی نظیر و موجب مشارکت مخاطب در اثر گردیده و او را طرف فعال معادله ی متن قرار داده است.