برآورد الگوی بهره وری کل عوامل تولید گندم آبی ایران با تاکید بر نقش سیاست اقتصاد دانش بنیان در امنیت غذایی

ارتقای بهره وری در راستای تامین امنیت غذایی مهم ترین هدف سیاست اقتصاد دانش بنیان در ایران است. رهیافتی که پیروی از آن، با توجه به چالش های پیش روی تولید با رویکرد سنتی، بیش از پیش احساس می شود. در این راستا، دولت ها با توجه به اهمیت گندم به عنوان یکی از مهم ترین محصولات راهبردی کشور، از طریق سرمایه گذاری در برنامه های تحقیقاتی و ترویجی اصلاح ارقام، همواره درصدد ارتقای بهره وری برای تامین امنیت غذایی می باشند. با این وجود، موفقیت در تحقیقات امری ضروری است تا بدین وسیله بهره وری افزایش یابد. مطالعه ی حاضر تلاش می کند با محاسبه ی منافع حاصل از تحقیقات به نژادی 10 رقم از ارقام منتخب گندم آبی، اثر منافع تجمعی حاصل از تحقیقات به نژادی موفق را بر بهره وری کل عوامل تولید گندم آبی ایران، طی سال های 1396-1375 برآورد کند. برای این منظور، نخست شاخص بهره وری کل عوامل تولید به روش شاخص ترینکوییست تیل محاسبه شد. سپس، الگوی بهره وری کل عوامل تولید گندم آبی به روش وقفه توزیعی آلمون، برآورد شد. نتایج حاکی از آن است که یک درصد افزایش در منافع تجمعی حاصل از تحقیقات به نژادی ارقام منتخب گندم آبی، بهره وری کل عوامل تولید را به میزان 19/0 درصد افزایش می دهد. همچنین، یک درصد افزایش در مخارج ترویج و آموزش ارقام اصلاح شده ی گندم، بهره وری کل عوامل تولید را طی شش دوره به میزان 03/0 درصد افزایش می دهد. لذا، پیشنهاد می شود با بهبود برنامه های آموزشی و ترویجی، زمینه ی پذیرش ارقام اصلاح شده توسط کشاورزان از طریق افزایش سطح آگاهی، فراهم شود.