دوز متادون و تست مثبت مورفین ادرار در بیماران تحت درمان نگهدارنده با متادون (MMT)

درمان نگهدارنده با متادون (MMT) رویکردی شناخته شده جهت درمان وابستگی به مواد افیونی و کاهش آسیب در این بیماران است. با توجه به تفاوت الگوی اعتیاد و دستورالعمل های تجویز متادون در کشور ایران، این مطالعه جهت بررسی ارتباط بین دوز متادون با تست مثبت مورفین ادرار در بیماران تحت درمان نگهدارنده با متادون انجام شده است.

مراجعینی که با تشخیص اختلال مصرف مواد افیونی به مرکز آموزشی درمانی رازی تبریز (بخش تندرستی) مراجعه نموده و پرونده تشکیل داده اند، مورد بررسی قرار گرفتند. پرونده بیماران دریافت کننده متادون بررسی و اطلاعات آن اعم از اطلاعات دموگرافیک، میزان متادون مصرفی، تعداد لغزش ها (بر اساس موارد مثبت تست مورفین های اجرا شده و اظهارات خود بیمار) در دوره زمانی 6 ماهه مورد بررسی قرار گرفت. داده ها در نرم افزار SPSS 22 و سطح P<0/05 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.

متوسط سن بیماران 97/43 سال (79-15 سال)، میانگین دوز متادون مصرفی 91 (175-10) میلی گرم و میانگین سن شروع مصرف مواد 94/25 سالگی به دست آمد. 367 نفر از بیماران مرد و 4 مورد زن بودند. اولین ماده ای که فرد مصرف کرده بود در 274 مورد تریاک و شیره تریاک، 11 مورد حشیش، 4 مورد شیشه، 28 مورد کراک و کریستال، 3 مورد متادون، 5 مورد ترامادول، 46 مورد هرویین بود. در 346 نفر (26/93 درصد) تست ادرار مورفین منفی بود در حالی که 20 نفر (39/5 درصد) دارای تست مورفین ادرار مثبت در یک نوبت و 5 نفر (35/1 درصد) تست مثبت در دو نوبت بودند. بین دوز متادون مصرفی و تست مورفین مثبت ادرار ارتباط معکوس معنی داری به دست آمد (P<0/001).

با توجه به ارتباط معنی دار تست مورفین مثبت ادرار و دوز متادون، لازم است سیاست های مناسب جهت الزام به تجویز حداقل دوز موثر متادون تدوین شده، جهت کنترل این اختلال و جلوگیری از عود، تست های مورفین ادرار با دقت و سخت گیری بیشتری انجام شود.

با توجه به نتایج مطالعه، می توان دید برخی از متغیرهایی که با میزان بالاتر کاهش عود مصرف مواد افیونی همراه هستند (مانند وضعیت شغلی و تاهل یا سطح تحصیلات) قابل مداخله توسط درمانگران اختلالات مصرف مواد نیستند اما برنامه ریزی در جهت سوق دادن درمانگاه ها برای تجویز دوزهای کافی متادون می تواند در کاهش عود مصرف مواد افیونی موثر باشد.